Zaborcy.

1)Odwilż posewastopolska w Rosji.Przeprowadzenie reform m.in. reformy uwłaszczeniowej w 1861 r. 2)Przemiany w Królestwie Polskim-Odwilż posewastopolska dotarła do Polski(reformy). Aleksander Wielopolski-Manifestacje patriotyczne w Warszawie.BIALI(ziemiaństwo, zamożne mieszczaństwo.Przeciwni walce zbrojnej,propagowali pracę organiczną(rozwuj gospodarczy , oświatowy,kulturalny) Byli za ugodą z caratem .Dyrekcja krajowa komórka organizacyjna.Andrzej Zamoyski,Leopold Kronenberg)CZERWONI(Drobna szlachta,inteligencja,studenci, drobnomieszczaństwo.Dążyli do powstania zbrojnego. Uwłaszczenie chłopów bez odszkodowania. Komórka organizacyjna Centralny Komitet Narodowy.Jarosław Dombrowski). Bezpośrednią przyczyną wybuchu powstania była branka zorganizowana przez Wielopolskiego.Manifest Rządu Narodowego 22 styczeń 1863roku. Wzywał polaków do walki. Uwłaszczenie chłopów bez odszkodowania ze strony chłpoów.Ziemianie mieli otrzymać odszkodowanie ze skarbu państwa.Bezrolni chłopi, którzy przystąpią do powstania otrzymają ziemie z dóbr narodowych.10 marca dyktatorem powstania Marian Langiewicz.Ważną rolę w powstaniu odegrał Stefan Bobrowski naczelnik Warszawy. Zginą w pojedynku.MOCARSTWA WOBEC POWSTANIA. 1863-konwencja Alvenslebena.(rosja-prusy).Ostatnim dyktatorem powstania Romuald Traugut. ZABÓR RUSKI-zmiany rusyfikacyjne najpelniej wystąpiły w szkolnictwie i administracji.Opszar Królestwa został podzielony na 10 guberni i 85 powiatów.Urzędników polskich zastępowano rosyjskimi,którym dawano dodatki do pensji za przeniesienie się do Królestwa.Stan wojenny od 1861 trwał z przerwami do 1 wojny Światowej.Duchowieństwo działalność powstańcza, likwidacja przez władze carskie części klasztorów w 1864 pozostałe pozbawiono majątków ziemskich.Kościuł na ziemiach polskich był zalerzny od rządu rosyjskiego.Rosjanie prubowali nawracać na prawosławie, a ich opur był karany chłostą lub zesłaniem na Sybir ludności całych wiosek.Prześladowania trwały do 1905r.Do szkół ludowych wprowadzano J.Rosyjski a w gimnazjach młodzież musiała uczyć się historii i geografi rosji po rusku.Uczniom nie wolno było mieć książek np.Mickiewicza oraz muwić po polsku w miejscach publicznych.1869-zamknięcie Szkoły Głównej w Warszawie, na jej miejscu utworzono ruski uniwersytet.W tych warunkach młodzież szukała wiedzy o polskiej literaturze i historii na tajnych spotkaniach lub szkołach prywatnych. Symbolem ucisku narodowego stał się Aleksander Apuchtin-kuratoe warszawskiego okręgu szkolnego.ZABUR PRUSKI-Wykupowano ziemie z rąk polskiego ziemiaństwa w celu osłabienia jego wpływów.Stan posiadanej ziemi przez polaków zmniejszył się bardzo. W zaborze pruskim –na Pomorzu i w Poznańskiem- chłopi organizowali różne formy samopomocy:towarzystwa rolnicze(pierwsze 1862) i przemysłowe, kółka rolnicze oraz namiastki spółdzielni(tzw.Rolniki).Ziemianie i mieszczanie stworzyli Związek Spółek Zarobkowych, a następnie Bank, te rzeczy dawały pieniądze na zakup ziemi i chroniły przed upadłością. Zabur walczył o ograniczenie władzy kościoła katolickiego. Pozbywano się języka polskiego zewsząt. Od 1872 nauczano religii w gimnazjach o języku niemieckim. Zabroniono nauczycielom przynależenia do polskich stowarzyszeń.Władze wyłączyły Księstwo Poznańskie spod ustawy o somorządzie. Na mocy ustaw majowych z 1873r obsadzanie stanowisk kościelnych i nadzór nad seminariami duchownymi przejeły władze państwowe.Ponieważ Kościuł w zaborze pruskim nie podporządkował się tym ustawom, władze odpowiedziały represjami.Wzmagało się szykanowanie ludności polskiej na tle religijnym.Sprawy katolicyzmu i polskości w zaborze pruskim stawały się jednością i wymagały obrony przed germańskim niebezpieczeństwem.Akcja wynaradawiająca spowodowała reakcję w postaci ożywionego polskiego życia Kulturalno-oświatowego.Walka z polakami zaostrzyła się w roku 1886 gdy Reichstag uchwalił ustawę kolonizacyjną.W 1894r. Powstała w Poznaniu Hakata ,czyli Związek dla Popierania Niemczyzny na Kresach Wschodnich.Była to organizacja stawiająca sobie za cel obronę interesów niemieckich w prowincjach wschodnich. Hakata miała silne poparcie rządu , toteż nasilała szykany wobec Polaków.W obronie polskiej mowy i języka powstało w 1894r.Towarzystwo Przyjaciuł Wzajemnego pouczania się i Opieki nad Dziećmi(Warta) towarzystwo skupiało kobiety, którym przewodziła Aniela Tułodziecka .Prowadziło ono walkę o polskość dwoma drogami :tajną i jawną.Gdy władze pruskie wprowadziły naukę w języku niemieckim nawet w szkołach elementarnych ,wówczas (Warcianki) rozpoczęły tajne nauczanie w języku polskim.Inną formą obrony polskości była działalność utworzonego w 1905r. Stowarzyszenia STRAŻ.Organizacja ta przeciwstawiała się Hakacie. Działacze straży Bernard Chrzanowski,Karol Rzepicki,bracia Seydowie i inni, skupiali swoją uwagę na pracy oświatowej i narodowo-politycznej.Pruskie ataki na polski stan posiadania nasiliły się na początku 20 wieku.Zwiększono subwencje na fundusz kolonizacyjny. W 1905r. Komisja Kolonizacyjna dysponowała kwotą przekraczającą 2 mln marek. W 1904r wudane zostało zarządzenie ograniczające pacelacją ziemi, co uderzyło w chłopów.ZABUR AUSTRYJACKI-Federaliści przewodził nimi Franciszek Smolka , wysuwali program usamodzielnienia Galicji.Wywodzili się oni ze środowisk mieszczańsko-liberalnych.Ich zamiarem było uczynienie z Galicji organizmu państwowego powiązanego tylko węzłem federacji z innymi krajami. Kolejna grupa polityków kierowana przez Agenora Gołuchowskiego sądziła, że istnieje realna szansa na uzyskanie autonomi przez Galicję.Dążenia autonomistów poparli konserwatyści z Florianem Ziemiałkowskim na czele. 1866r. Namiestnikiem Gołuchowski (spolszczenie administracji).Na sejmie krajowym we Lwowie zwyciężyła tendencjado ugody.Ugodowcy rzucili chasło spolszczenia oprócz administracji, także szkolnictwa i sądownictwa. Cesarz się na to zgodził gdyż potrzebował poparcia koła polskiego w parlamencie wiedeńskim.W 1871r. Powstała w Krakowie placówka o charakterze naukowym –Akademia Umiejętności.Środowiska patriotyczne związane z irredentą , organizowały wiece i demonstracje pod hasłami wolności i demokracji dla narodu polskiego.Konserwatyści wyrażali pogląd , że spiskowanie –(liberum conspiro)- prowadziło do ciągłego pogarszania położenia narodu i kolejnych powstań.Stawiali przy tym znak równości między (liberum conspiro i liberum veto) ,które w ich opinii zaciążyły fatalnie na losach narodu.W odniesieniu do współczesności sądzili że trzeba pogodzić się z utratą niepodległości i rozpocząć pracę nad wewnętrznym rozwojem kraju, uzyskując od władz w Wiedniu kolejne ustępstwa.Swoje koncepcje konserwatyści zaczeli realizować w Galicji w latach osiemdziesiątych. Ich poglądy wpłynęły także na uformowanie się tzw. Historycznej szkoły krakowskiej(Józef Szujski,Michał Bobrzyński ) Autonomia Galicji ukształtowała się ostatecznie po 1873r. Tj. po bezpośrednich wyborach do Rady Państwa .Na czele instytucji autonomicznych stał sejm, który uchwalał ustawy w dziedzinie kultury ,oświaty i opieki społecznej. Sejm sprawował nadzur nad samorządami powiatowymi i gminnymi. Organem wykonawczym sejmu był Wydział Krajowy.Galicja mimo konserwatywnych rządów skupiała życie narodowe tu rozwijała się kultura polska .Na uczelniach galicyjskich zdobywali wykształcenie póżniejsi politycy i naukowcy tworzący zręby Polski niepodległej po 1918r . Tu takrze Polacy zyskiwali doświadczenie w pracy administracyjnej i parlamentarnej.TRÓJLOJALIZM- W Galicji najsilniej występowały tendencje ugodowe , lojalistyczne wobec władzy zaborców.Ich wyrazicielami była część arystokracji i ziemiaństwa oraz burżuazji.Lojaliści wysuwali hasło rezygnacji z walki o niepodległość narodu proponyjąc program przystosowania się do realnych warunków politycznych. Tendencje tom nazwano trujlojalizmem gdyż występowała w innych zaborach.Wyrazicielem kierunku ugodowego w zaborze ruskim był Zygmunt Wielopolski.W zaborze pruskim tendencje ugodowe były słabe patronował im Janusz Kościelski.