Rozmieszczenie ludności na kuli ziemskiej
1. Klasyfikacja obszarów lądowych ze wzgl. na stałość zamieszk.
a) ekumena – obszary stale zamieszk. przez człow. (osiedla ludzkie występują miedzy 54 st. szer. pd a 78 st. szer geo. pn.)
b) anekumena – tereny nie zamieszk. przez człow.: Antarktyda, pustynie, tereny wiecznej zmarzliny, obszary wysokogórskie;
c) subekumena – tereny okresowo zamieszkałe przez człowieka (np. półpustunie)
2. Liczba ludności kontynentów w 2015r.
W 2015 najwięcej ludzi zamieszkiwało Azję (ok. 4,31 mld), następnie Afrykę (ok. 1,15 mld), Europę (ok. 745 mln), Amerykę Łacińską (ok. 617 mln), Amerykę Północną (ok. 356 mln bez Ameryki Środkowej i Karaibów) i Oceanię (ok. 37 mln). W ciągu roku na świecie rodzi się około 131 mln dzieci i w tym samym czasie umiera 55 mln osób, co daje średni przyrost 76 mln osób rocznie.
3. Rozmieszczenie ludności na kuli ziemskiej:
a) w pobliżu mórz - 50% ludn mieszka do 200km2 od morza
b) na terenach o niskich wysokościach bezwzgl.
-56% ludności mieszka na ter. do 200 m.n.p.m.
-80% ludności mieszka na ter. do 500 m.n.p.m.
4. Gęstość zaludnienia
Średnia dla obszarów lądowych (bez Antarktydy) – 45 osób/km2
Części świata o największej gęstości zaludnienia to kolejno: Azja (90 osób/km2), Europa (70 osób/ km2), Ameryka Południowa (32 osoby/km2), Afryka (31 osób/km2), Ameryka Północna (14 osób/km2), Australia i Oceania (4 osoby/km2), Antarktyda (0 osób/km2)
c) w wybranych państwach:
- Sahara Zachodnia 1/km2 (klim zwrotnik, kontynentalny, pustynia)
- Mongolia 2/km2 (klimat umiarkowany, kontynentalny, step)
- Bangladesz 836/km2 (klim zwrotnik, monsunowy, mady, doliny)
- Singapur 4.838/km2 (koncentracja przemysłu, mady)
d) zróżnicowanie gęstości w obrębie państwa
- Chiny ok. 127/km2 (Niż. Chińska 2.000/km2, Tybet 1/km2)
- Egipt ok. 59/km2 (ludność zamieszkuje gł. obszar kilkunastu kilometrów od Nilu (kilkaset osób/km2) , pozostałe to anekumena)
5. Regiony o wysokiej koncentracji ludn. i czynniki wywołujące ją:
a) Niz. Chińska (klimat podzwrotnikowy, monsunowy, mady)
b) Niz. Gangesu (klimat zwrotnikowy, monsunowy, mady)
c) Dolina Nilu (mady)
d) Jawa (gleby powst. na skałach magm. – gł. powulkaniczne)
e) Niz. Padu (żyzne gleby powst. na osadach naniesionych z Alp, Apeninów, duża koncentracja przemysłu)
f) Nizina Zachodnioeuropejska (duża koncentracja przemysłu)
g) Wschodnie Wybrzeże USA (względy historyczne, klimat podzwrotnikowy i umiarkowany morski, bogactwa naturalne)
h) Kalifornia (bogactwa naturalne (ropa naftowa) , klimat zwrotnikowy, kontynentalny)
URBANIZACJA w świecie:
1. Kryteria wydzielania miast
a) prawno-administracyjne (np. w Polsce)
b) liczba mieszkańców (np. we Francji – 2000 mieszkańców)
c) liczba mieszkańców, odsetek zatrudnionych w rolnictwie:
- Indie – 5.000 mieszkańców, 75% dorosłych mężczyzn zatrudnionych poza rolnictwie
- Holandia – 2.000 mieszkańców, 80% dorosłych mężczyzn zatrudnionych poza rolnictwem;)
d) liczba mieszkańców, rozproszenie zabudowy (np. w Szwecji – 200 mieszkańców, odległość między budynkami pow. 200m)
2. Urbanizacja
a) wzrost udziału miast w ogólnej liczbie ludności
-1900 10%
-1940 25%
-1950 50% (44% kraje rozwijające się a 77% kraje rozwinięte)
Przeciętny roczny przyrost udziału ludn miejskiej wynosi ok. 0,5%, a w krajach wysoko rozwiniętych gospod. 6,6% rocznie. Liczba ludn miast wzrosła szybciej niż liczba ludn. ogółem np. w latach 1800 – 1950 zwiększyła się 2,6 raza, a liczba ludności miast 2.600 razy.
3. Zróżnicowanie stopnia urbanizacji w świecie:
a) najwyższy, ponad 90% - Belgia, Wielka Brytania, Izrael
b) najniższy, poniżej 30% - Etiopia, Kenia, Nigeria
4. Wielkie miasta
a) miasta duże i ich ludność
- miasta liczące pow. 100 tys mieszkańców
· 1900 – 300
· 1990 – ponad 2.000 (mieszka w nich ponad połowa ludności miast)
- miasta liczące ponad 1 mln mieszkańców:
· 1900 – 10
· 1990 – 220 (mieszka w nich 1/3 ludności miast)
b) zespoły miejskie liczące pow. 10 mln mieszkańców: Bombaj, Buenos Aires, Czung king, Dżakarta, Kair, Kalkuta, Meksyk, Osaka, Pekin, Tokio, Seul
c) formy koncentracji miast:
- aglomeracje – Paryż, Londyn, Nowy Jork
- konurbacje – Zagłębie Ruhry, GOP
- megalopolis:
-pas aglomeracji Boston – Waszyngton
-pas Tokio – Jokoham
-pas wybrzeża zachodniego:
Los Angeles – San Francisco – Chicago
5. Funkcje miast:
- administracyjna
- przemysłowa
- komunikacyjna
- handlowa
- kulturalna
