„Grabarze czy kontynuatorzy?”- kręgi cywilizacyjne powstałe na gruzach cesarstwa rzymskiego- konspekt.

Kiedy w 756 roku, zwycięskie wojska zgodnie z tradycją germańską obwołały Odoakera królem, ostatni cesarz Romulus Augustulus odszedł w cień, kończąc rozdział w historii cesarstwa zachodnio rzymskiego. Czy jednak możemy stwierdzić, iż do końca zostało zniszczone i czy następcy osiedlający się na terenach byłego imperium nie kontynuowali jego zasad, tradycji i sposobu rządów? Postaram się dowieść jakie elementy przejęły, a jakie zniszczyły kręgi cywilizacyjne powstałe na gruzach cesarstwa. Mam zamiar odpowiedzieć na pytanie: Grabarze czy Kontynuatorzy?

Arabowie

Elementy kontynuowane:
 Dawna administracja carska w zajętych przez siebie krajach.
 Wyciąganie podatków na podbitych ziemiach według dawnych zasad. (charadż).
 Idea propagowania kultury i tradycji (w tym przypadku arabskiej) na nowych terenach bez nacisku.
 Handel i wymiana zagraniczna.
 Ogólnie bardzo wysoki poziom kulturowy.
 Zainteresowanie filozofią grecką.
 Budowa świątyń (meczetów) stanowiąca kontynuację architektury hellenistycznej oraz tradycji chrześcijańskich.
 Bardzo duże fundusze na utrzymanie armii.
Elementy wprowadzone:
 Fanatyczna wiara w Allaha
 Nowy język – arabski
 Bardzo duże rozwinięcie nauki: językoznawstwa, medycyny arabskiej, astronomii, alchemii.
 Zetknąwszy się z wysoką kulturą rolną, przyczynienie się do jej rozpowszechniania na terenie całego kraju.
 Literatura arabska. Panegiryk, satyra oraz nowy rodzaj poezji.

Arabowie nie tylko nie zmienili niektórych elementów, ale również odznaczyli się znacznie przy rozwoju nauki, sztuki i handlu. Można więc rzec, że arabowie nie zgrabili i nie zniszczyli pozostałości po imperium rzymskim, lecz postawili na jego gruzach twarde i mocne fundamenty ogromnego dorobku kulturowego.

Państwo Franków

Elementy kontynuowane:
 Ogromne, czasem nieograniczone możliwości armii w decyzjach o losach państwa.
 Dawny podział administracyjny, jedynie z zachowaniem najniższego stopnia (pagi)
 Przyznawanie dowódcom pagów tytuły rzymskie (np. comes civitatis)
 Utrzymywanie dawnego systemu kar i opłat sądowych.
 Wykorzystywanie rzymskich podatków bezpośrednich.

Elementy wprowadzone:
 Immunitety zakazujące urzędnikom królewskim wstępu na obszar będący w posiadaniu jednostki czy tez instytucji uprzywilejowanej.
 Początki zależności feudalistycznej między wasalem a seniorem.
 Początkowo religia pogańska.






Franków nie mogę ocenić bez wątpliwości, bowiem zapożyczyli od cesarstwa rzymskiego tyle, ile sami weń włożyli. Określając jednak poziom rozwinięcia kulturowego państwa Franków i porównując go do potęgi jaką stanowiło imperium rzymskie, śmiem twierdzić, iż państwo to prędzej zgrabiło aniżeli kontynuowało tradycję cesarstwa.

Bizancjum

Elementy kontynuowane:
 Dawny podział administracyjny państwa (temy)
 Korzystanie z osadników barbarzyńskich jak w IV wieku w cesarstwie rzymskim.
 Kościół grecki, podobnie jak łaciński na zachodzie wprowadził misję w śród pogan.
 Opracowanie zbioru wszystkich zasad prawnych na podstawie prawa rzymskiego (corpus iuris cibilis)
 Posiadanie mocnego, licznego i zorganizowanego wojska.
 Cesarz stawiany był na równi z osobami świętymi, wręcz boskimi.
Elementy wprowadzone:
 Duże znaczenie sportu, przede wszystkim wyścigów rydwanów.
 Cesarz miał nieograniczoną władzę, bez jakichkolwiek urzędów i instytucji.
 Odmienność oficjalnego języka (greka)

Akt złożenia insygnia władzy przez Odoakera do Konstantynopola, dowodzi, że Bizancjum jest oficjalnym kontynuatorem cesarstwa rzymskiego. Śmiało więc mogę stwierdzić, że państwo to przejęło wszelkie elementy z imperium rzymskiego, a niewielkie różnice wynikają prędzej z położenia geograficznego, niż z odmienności kultur.


Na gruzach cesarstwa rzymskiego powstało dużo nowych cywilizacji. Jedne z nich jak np. Bizancjum i Arabia kontynuowały filozofię, sztukę, architekturę, obszerny dorobek kulturowy itd. Inne natomiast jak np. Państwo Franków, przyczyniły się bardziej do zniszczenia i rozgrabienia imperium, wyciągnięcia z niego w sposób barbarzyński jak największych korzyści. Także, jedną część powstałych cywilizacji należy nazwać grabarzami, inną – kontynuatorami kultury i tradycji cesarstwa rzymskiego.














Bibliografia:
Historia Powszechna. Średniowiecze. wydanie dziewiąte
Tadeusz Manteuffel
Warszawa 1996
Wyd. PWN