Wirusy

Wirusy są tworami znajdującymi się na pograniczu materii ożywionej i nieożywionej. Istnieje kilka hipotez tłumaczących pochodzenie wirusów.
1. Są prymitywną, niekomórkową formą życia.
2. Stanowią wysoko wyspecjalizowaną grupę pasożytów.
3. Są fragmentami kwasu nukleinowego, które wydostały się z komórki.
Ich wielkość wynosi od 5 do 275 nanometrów (1 nm = 0,001 mikrometra; 1 mikrometr = 0,001 mm). Odkryto je w 1892 r., a wyizolowano w 1935 r. Nie mają budowy komórkowej. Cząstka wirusa składa się z dwóch części: otoczki białkowej, nazywanej kapsydem, zajmującej ok. 95% części wirusa oraz kwasu nukleinowego, nazywanego genomem, zajmującego ok. 5 % części wirusa. Wirusy mogą mieć różne kształty, np. spiralne, bryłowe. Wszystkie wirusy są pasożytami, które w stanie wolnym nie wykazują cech życia. Wyróżniamy:
• wirusy roślinne, zawierające w genomie RNA,
• wirusy zwierzęce, zawierające DNA lub RNA,
• wirusy bakterii, nazywane bakteriofagami, zawierające w genomie DNA.
Wirusy danego typu porażają zwykle specyficzne dla nich części organizmu gospodarza. Wirusy do wnętrza organizmów dostają się:
• wykorzystując istniejące uszkodzenia w powłokach ciała i komórki,
• wprowadzane są przez owady,
• reagują chemicznie ze ścianą komórkową, błoną komórkową.
U organizmów wielokomórkowych rozprzestrzeniają się za pośrednictwem plazmodesm (wypustek cytoplazmatycznych) u roślin, lub płynów ustrojowych u zwierząt.
Wirusy nie mają układów enzymatycznych, nie są zdolne do samodzielnego odtwarzania informacji genetycznej. Wykorzystują w tym celu komórkę żywiciela, naruszając jej metabolizm, powodują syntezę wirusowego kwasu nukleinowego i białka. Proces ten nazywamy namnażaniem wirusów.
Przebiega on w następujących etapach:
1. Adsorpcja – wirusy łączą się z receptorami na powierzchni komórki.
2. Wnikanie – wirus przedostaje się do wnętrza komórki.
3. Replikacja – powstają nowe genomy wirusa.
4. Składanie – tworzenie nowych wirusów.
5. Uwolnienie – komórka zainfekowana ulega lizie, wirusy są uwolnione.
Zakażona komórka wytwarza białkową substancję nazywaną interferonem. Substancja ta chroni kolejne komórki przed infekcją.
Choroby wywoływane przez wirusy to:
• u roślin – plamistość liści, pomarszczenie liści, guzy, tzw. mozaiki,
• u zwierząt – wścieklizna, pryszczyca,
• u człowieka – ospa, katar, grypa, aids, zapalenie wątroby, zapalenie opon mózgowych, różyczka, “świnka” (zapalenie przyusznych węzłów), wścieklizna.
Aktualnie najskuteczniejszym sposobem walki z wirusami są szczepionki (preparaty biologiczne zawierające wirusy). Po wprowadzeniu do organizmu szczepionki następuje wytworzenie przeciwciał, działających na określone wirusy.

AIDS- zespół nabytego niedoboru odporności, wywołany wirusem HIV przenoszonym drogą płciową i przez zakażoną krew;

bakteriofag- wirus atakujący komórki bakterii;

genom- pojedynczy zespół chromosomów wraz z zawartymi w nich genami;

infekcja- zakażenie, czyli wniknięcie czynników chorobotwórczych do wnętrza organizmu;

interferon- substancja białkowa powstaje w komórce pod wpływem działania wirusa;

kapsyd- zbudowany z kapsomerów otacza kwas nukleinowy wirusa;

liza- rozpad komórek pod wpływem czynników chemicznych;

plazmodesmy- wypustki cytoplazmatyczne przechodzące przez otwory w ścianie komórkowej (jamki) do sąsiednich komórek;

szczepionka-wprowadzana jest do organizmu w celu wywołania odporności, jest to preparat utworzony z zabitych lub osłabionych drobnoustrojów chorobotwórczych;

wirusy- patogenne formy złożone z kwasu nukleinowego otoczonego białkiem, nie posiadają zdolności do samodzielnego życia, wykazują aktywność w komórkach (roślinnych, zwierzęcych, człowieka, bakterii) gospodarza;

P.S. w załączniku dostępne są ilustracje;)