Landy niemieckie

Baden-Wrttemberg

- stolica: Stuttgart
- liczba mieszkańców: 10,7 miliona (2003)
- powierzchnia: 35 742 km²
- gęstość zaludnienia: 299 os./km²
- ważniejsze miasta: Mannheim, Karlsruhe, Fryburg Bryzgowijski, Heidelberg, Heilbronn, Ulm, Pforzheim

Kraj związkowy Badenia-Wirtembergia powstał 25 kwietnia 1952 przez połączenie trzech krajów: Badenii Południowej, Wirtembergii-Badenii i Wirtembergii-Hohenzollern. Graniczy z krajami związkowymi Nadrenią-Palatynatem, Hesją, Bawarią oraz ze Szwajcarią i Francją.
Premier: Gnther Oettinger (CDU) (2006)
Partia rządząca: koalicja CDU-FDP (2006)
Wzdłuż zachodniej granicy Nizina Górnoreńska, ograniczona na wschodzie masywem górskim Schwarzwaldu, a na północnym wschodzie górami Odenwald. Większa część Badenii-Wirtembergii należy do dorzecza Ren (główny dopływ - Neckar), płynącego na granicy z Francją, pozostała do dorzecza Dunaju. Na granicy szwajcarskiej leży Jezioro Bodeńskie.

W regionie występuje przemysł samochodowy (główny ośrodek przemysłu samochodowego w Niemczech - DaimlerChrysler, Porsche, Bosch), maszynowy, elektrotechniczny i elektroniczny, optyczny, precyzyjny (zwłaszcza zegarmistrzowski), ponadto włókienniczy, odzieżowy i chemiczny. Niewielkie znaczenia ma górnictwo (sól kamienna). Uprawia się tutaj zboża, buraki cukrowe, tytoń, chmiel, ziemniaki, warzywa oraz winorośl.

Badenia-Wirtembergia jest atrakcyjna pod względem turystycznym i charakteryzuje ją rozwinięty ruch turystyczny, zwłaszcza w Schwarzwaldzie i nad Jeziorem Bodeńskim. Spośród uzdrowisk najbardziej znane jest Baden-Baden. Atrakcję stanowią zabytkowe miasta uniwersyteckie Heidelberg i Tybinga, katedry w Fryburgu Bryzgowijskim i Ulm, zabytki i muzea w Stuttgarcie, Karlsruhe i Konstancja, zamki, pałace i klasztory nad Renem, Neckarem i Dunajem oraz barokowe kościoły i klasztory w Górnej Szwabii.

Badenia-Wirtembergia dzieli się na 35 powiatów oraz 9 powiatów miejskich, które łącznie tworzą 4 okręgi regencyjne. Badenia-Wirtembergia jest też podzielona na 12 regionów. Jeden region tworzy kilka powiatów.

Bayern

- stolica: Monachium
- liczba mieszkańców: 12,4 milionów (sierpień 2003)
- powierzchnia: 70549,32 km²
- gęstość zaludnienia: 164 mieszk./km²
- premier: Edmund Stoiber (CSU) (2006)
- ważniejsze miasta: Monachium, Norymberga, Augsburg, Wrzburg, Ingolstadt, Regensburg, Frth i Erlangen
- klimat - umiarkowany; średnia temperatura stycznia - 2 stopnie C, lipca 17 stopni C; średni roczny opad 600 - 1000 mm

Bawaria graniczy z Austrią, Czechami oraz krajami związkowymi Badenią-Wirtembergią, Hesją, Turyngią oraz Saksonią.

Przez kraj płyną dwie duże rzeki: Dunaj i Men. Rzeki połączone są Kanałem Ren-Men-Dunaj.

Siedem okręgów regencyjnych. Mieszkańcy każdego z tych regionów posiadają nieco odrębną kulturę i rozpoznawalny akcent językowy.

Bawaria jest najbogatszym regionem współczesnych Niemiec. Wysoko rozwinięty jest tam przemysł elektroniczny, maszynowy (w tym samochodowy), lotniczy, włókienniczy, rafineryjny (ropa dostarczana jest rurociągami z portów Morza Śródziemnego).

Nazwa znanego producenta samochodów - BMW - znaczy "Bawarskie Zakłady Samochodowe" (Bayerische Motoren Werke).

Wysoko rozwinięte i wydajne jest też bawarskie rolnictwo. Bawaria szczyci się największą w Niemczech produkcją mleka, serów i wyrobów mleczarskich.

Religia Bawaria jest krajem o tradycji katolickiej. Z miejscowości Marktl am Inn w południowo-wschodniej Bawarii pochodzi papież Benedykt XVI.

Znani Bawarczycy:
papież Benedykt XVI (Joseph Ratzinger)
malarze Hans Holbein starszy, Albrecht Drer, Lucas Cranach, Franz Marc
kompozytorzy Richard Wagner i Richard Strauss
pisarze Thomas Mann i Bertolt Brecht
naukowcy - laureaci nagród Nobla Konrad Lorenz and Wilhelm Rntgen

Słynny festiwal piwa Oktoberfest odbywa się we wrześniu (od 1811 roku) i jest największym festiwalem tego typu na świecie. Początek imprezy jest wyznaczany na dwa tygodnie przed pierwszą niedzielą października, a festiwal trwa dwa tygodnie (dokładnie od piątku do niedzieli czyli 17 dni).

W Bawarii znajdują się znane ośrodki sportów zimowych (jak: Garmisch-Partenkirchen czy Berchtesgaden) oraz wodnych.

W VI wieku obecna Bawaria wchodziła w obszar państwa plemiennego Bawarów. Od 788 r. znajdowała się w granicach państwa Franków. Następnie w Rzeszy Niemieckiej. Od 1180 do 1918 Bawaria była rządzona przez członków dynastii Wittelsbachów, którzy od 1623 r. byli elektorami. W 1806 stała się królestwem. W 1815 do Bawarii włączono Palatynat Reński. Od 1818 r. Bawaria stała się monarchią konstytucyjną. W 1871 r. została włączona do cesarstwa niemieckiego, z zachowaniem odrębności, które zlikwidowano w 1919 r. W 1949 r. weszła w skład Republiki Federalnej Niemiec.

Berlin

Powierzchnia - 891,75 km²
Liczba ludności - 3.398.362

Założony w IX wieku przez plemiona słowiańskie i określany łacińską nazwą Berolina. W swojej historii pełnił kilkakrotnie rolę stolicy różnych państw niemieckich: Marchii Brandenburskiej, Królestwa Prus, od 1864 roku stanowił stolicę Związku Północnoniemieckiego, a od 1871 zjednoczonych Niemiec - jako cesarstwa, a później republiki.Miasto Clln, położona na wyspie na Szprewie część podwójnego osiedla Berlin-Clln, zostało po raz pierwszy wspomniane w 1237, zaś Berlin, położony na prawym (północnym) brzegu rzeki w 1244. W 1307 zbudowano wspólny ratusz dla obu miast.Od 1451 Berlin był rezydencją brandenbuskich margrabiów i elektorów. W XVII w. Berlin został rozbudowany o kilka przedmieści, a w 1701 podniesiony przez Fryderyka I podniesiony do rangi stolicy. Ponadto w 1709 zjednoczono miasta i gminy Berlin, Clln, Friedrichswerder, Dorotheenstadt i Friedrichstadt w jedno miasto Berlin. Wkrótce powstały dalsze przedmieścia. Obszar miasta został ponownie rozszerzony w 1861, gdy włączono miejscowości Wedding, Moabit oraz przedmieścia po stronie Tempelhofu i Schnebergu. W 1871 miasto zostało stolicą nowo powstałej Rzeszy Niemickiej.Po I wojnie światowej w 1918 ogłoszono w Berlinie republikę. W 1920 na podstawie tzw. Ustawy o wielkim Berlinie ponownie znacznie rozszerzono obszar miasta, przyłączając kilka miast i kilkadziesiąt wsi. Berlin osiągnął wówczas około 4 milionów mieszkańców.Po przejęciu władzy przez nazistów w 1933 Berlin stał się stolicą III Rzeszy. W 1936 odbyły się w Berlinie igrzyska olimpijskie. Planowano znaczną rozbudowę miasta na stolicę świata (tzw. plan Germania Alberta Speera, czemu przeszkodziła klęska Niemiec w II wojnie światowej oraz znaczne zniszczenia miasta. W czasie alianckich bombardowań i radzieckiego oblężenia znaczne obszary zabudowy zostały dosłownie zmiecione z powierzchni ziemi.Po II wojnie światowej Berlin został podzielony na 4 sektory okupacyjne przez aliantów. Stąd też przed ponownym zjednoczeniem Niemiec miasto było podzielone na część wschodnią stanowiącą sektor sowiecki i od 1949 stolicę NRD i część zachodnią (Berlin Zachodni) stanowiącą eksklawę RFN, powstałą z francuskiego, brytyjskiego i amerykańskiego sektoru okupacyjnego. W latach 1948-49 Sowieci wprowadzili blokadę Berlina Zachodniego, na co alianci zachodni odpowiedzieli uruchomieniem mostu powietrznego z zaopatrzeniem. W latach 1961-1989 Berlin Zachodni był otoczony murem berlińskim, którego zburzenie było symbolem zjednoczenia dwóch części miasta oraz dwóch państw niemieckich. Od 1991 Berlin jest decyzją bundestagu stolicą zjednoczonych Niemiec. Od 1999 parlament i rząd obradują w Berlinie.

Berlin jest wielkim ośrodkiem gospodarczym i finansowym. Przemysł głównie elektroniczny (m.in. firma Siemens), maszynowy, środków transportu i odzieżowy. Ważny ośrodek handlowy (międzynarodowe targi, wystawy).

Berlin, w porównaniu z innymi stolicami europejskimi, posiada niewiele zabytków. Za to znaleźć tu można wiele muzeów i innych instytucji kultury. Interesujące są także miejskie ogrody.

Opery:
Deutsche Oper
Staatsoper Unter den Linden
Komische Oper

Teatry:
Schaubhne
Volksbhne
Deutsches Theater
Berliner Ensemble
Brandenburg

Stolica: Poczdam
Powierzchnia: 29 477 km²
Liczba mieszkańców: 2 567 220 (30.09.2004)

Na terenie Brandenburgii leży Berlin, wydzielony jako osobny kraj związkowy. Brandenburgia graniczy z Polską oraz landami: Meklemburgią-Pomorzem Przednim, Saksonią, Saksonią-Anhalt i Dolną Saksonią.

Część granicy wschodniej tworzy rzeka Odra; podobną rolę na zachodzie pełni Łaba. Pozostałe ważniejsze rzeki to Sprewa i Hawela. Na południu jest podmokły region zwany Spreewald; jest to najbardziej na północ wysunięta część Łużyc, do dzisiaj zamieszkiwanych przez potomków pierwotnych mieszkańców tych ziem, Serbołużyczan. W tej części oprócz niemieckiego jest również w użyciu język łużycki.

Administracyjnie Brandenburgia dzieli się na czternaście powiatów i cztery miasta na prawach powiatu.

Z historycznego punktu widzenia, Brandenburgia była quasi-niepodległym krajem i rdzeniem zjednoczonych landów niemieckich. Na jej terenie położna była przyszła stolica kraju Berlin i począwszy od roku 1618 zarówno Brandenburgia, jak i Prusy (jako Brandenburgia-Prusy) były rządzone przez książąt (później królów) Prus z dynastii Hohenzollernów. Na początku X wieku plemiona germańskie zaczęły przemieszczać się na wschód i zdobywać tereny pomiędzy Łabą i Odrą, zamieszkane dotąd przez Słowian połabskich. Dzisiejsi Serbołużyczanie i Pomorzanie są potomkami pierwotnych mieszkańców tych ziem. W 948 cesarz Otton I Wielki przywrócił niemiecką kontrolę nad w większości słowiańskimi mieszkańcami tych ziem i ustanowił biskupstwa w Havelbergu (ówczesna nazwa Hobolin) i Brandenburgu. Jednak umiera w 983, tego samego roku wybucha również wielkie powstanie Słowian. Niemcy tracą wtedy znaczną część zdobytych terenów i zmuszeni są wycofać się na zachód od Łaby.W 1134, po przeprowadzeniu skutecznej akcji przeciwko Słowianom, Marchię Brandenburską otrzymuje od cesarza Lotara II Albrecht Niedźwiedź. Kontrola Alberta nad tym terytorium przez dziesięciolecia była tylko nominalna, ale zaangażował się on w wiele wypraw przeciwko Słowianom połabskim. Dzięki temu, a także dzięki wysiłkom dyplomatycznym jego władza stała się w połowie stulecia bardziej rzeczywista. W 1150 formalnie odziedziczył on Brandenburgię po ostatnim władcy połabskim, Przybysławie. Albert i jego następcy z dynastii Askańczyków uczynili dużo dla chrystianizacji i rozwoju tych ziem. W tym czasie doszło w Polsce do rozbicia dzielnicowego i granica Wielkich Niemiec przesunęła się tak bardzo na wschód, że Brandenburgia stała się terenem granicznym między państwami Niemców i Słowian. Oba te narody były równo traktowane przez władców niemieckich. W 1320 wygasła brandenburska linia Askańczyków, stąd od 1323 do 1373 Brandenburgią władają przedstawiciele dynastii Wittelsbachów, znani bardziej jako władcy Bawarii. Po okresie rządów Luksemburgów, w 1415, marchia zostaje podarowana przez cesarza Zygmunta dynastii Hohenzollernów, którzy rządzą nią aż do końca drugiej wojny światowej. Dodatkowo, od 1356 do końca istnienia Cesarstwa w 1806, margrabiowie Brandenburgii są również elektorami Świętego Cesarstwa Rzymskiego. Brandenburgia była jednym ze stanów niemieckich, który w XVI w. (1539) przyjął wyznanie reformowane. W następnym stuleciu nastąpił rozwój i w 1618 rozszerzenie jej terenów o księstwo Prus i Prus Wschodnich, a także (w 1614) o tereny położone wzdłuż Renu. Powstałe w rezultacie państwo było niespójne i trudne do obrony, co dało się we znaki podczas wojny trzydziestoletniej. Pomimo zniszczeń wojennych, dzięki utalentowanym władcom Brandenburgia zdołała wyrosnąć na znaczącą potęgę militarną Europy. Pierwszym z tych władców był Fryderyk Wilhelm I, zwany "Wielkim", który doprowadził do odbudowy i zjednoczenia kraju. Przeniósł on stolicę z Brandenburga do Poczdamu. Po śmierci Fryderyka Wilhelma w 1688, władzę po nim przejął syn, również Fryderyk. W 1701 przyjął on tytuł króla Prus jako Fryderyk I. Odtąd Brandenburgia staje się formalnie częścią królestwa Prus, jako prowincja Brandenburgia (dotychczasowy teren Prus stał się prowincją Prusy Wschodnie. Brandenburgia składała się z dwóch rejencji: berlińskiej i frankfurckiej. Po 1945 roku tereny Brandenburgii zmniejszyły się o obszary na wschód od Odry, tzw. Nowa Marchia, niem. Neumark, (m.in. Gorzów Wielkopolski, Słubice i Kostrzyn), które jako Ziemię Lubuską przyłączono do Polski. W latach 1947-52 istniał niezależny land Brandenburgia jako część okupacyjnej strefy sowieckiej, a później NRD. Został on zlikwidowany w wyniku reformy administracyjnej centralizującej władzę w NRD na wzór sowiecki. W 1990 land Brandenburgia wskrzeszono - jego stolicą stał się jednak nie Berlin a Poczdam. Obecny kraj związkowy Brandenburgia powstał po ponownym połączeniu się Niemiec w 1990. W 1995 władze Berlina i Brandenburgii postanowiły połączyć oba landy (powstałby land Berlin-Brandenburgia), ale ten pomysł został odrzucony w referendum w 1996 r. (głosami mieszkańców Brandenburgii). Obecnie prowadzone są ponowne negocjacje nad połączeniem obu landów (zwolennikiem tego jest m.in. Klaus Wowereit, obecny burmistrz Berlina). Jako uzasadnienie podkreśla się głównie argumenty finansowe oraz tradycje historyczne. Pojawiły się nawet pomysły by zjednoczony land nazwać Prusami.

Charakterystyczne dla dzisiejszej Brandenburgii obnizenia i doliny, powstale w wyniku procesów lodowcowych, decyduja o bogatej w rzeki i jeziora formie krajobrazu. Z 33 tysiacami kilometrów rzek i cieków wodnych, m.in. Sprewy, Haweli, Rhin, Nuthe i Dahme, ze swoimi licznymi kanalami i okolo 3 tysiacami jezior jest Brandenburgia najbogatszym w wody powierzchniowe krajem Republiki Federalnej Niemiec.

Specyfika Brandenburgii sa licznie wystepujace tu krajobrazy nizinne, osuszone obszary bagienne (jak Oderbruch - Blota Odrzanskie i Spreewald). Obszarami podmoklymi o znaczeniu miedzynarodowym sa Dolna Dolina Odry (polder Schwedt) rozciagajaca sie na przestrzeni 54 km2, obszar stawów Peitz o powierzchni 10,6 km2 oraz nizina dolnej Haweli z jeziorem Glper See o lacznej powierzchni 57,9 km2.

Obok terenów zamieszkalych i zurbanizowanych Brandenburgia dysponuje w wielu miejscach obszarami o dzikiej, podlegajacej ochronie przyrodzie w formie Parków Przyrodniczych i Krajobrazowych. Ogólem parki te zajmowaly na koniec 1998 roku powierzchnie okolo 1,2 miliona hektarów.

Razem z Berlinem Brandenburgia tworzy region stoleczny Niemiec. W ciagu ostatnich dziesieciu lat powstal tutaj dynamicznie rozwijajacy sie obszar gospodarczy. Optymalne polaczenie potencjalu Berlina i Brandenburgii oferuje atrakcyjne warunki przedsiebiorcom z najrózniejszych branz. Inwestycje miedzynarodowych koncernów, firm uslugowych i instytucji finansowych stanowia podstawe znaczacego wzrostu gospodarczego. W zwiazku z przeprowadzka rzadu federalnego, Bundestagu, Bundesratu, wielu organizacji i ambasad do Berlina region nasza stal sie centrum politycznych decyzji i zajal równorzedne miejsce obok Warszawy, Pragi, Budapesztu, Wiednia, Paryza, Rzymu, Londynu oraz innych europejskich aglomeracji. Gesta siec osrodków badawczych i akademickich, absolutnie nowoczesna infrastruktura transportowa i telekomunikacyjna oraz szczodre dotacje inwestycyjne przekonaly do inwestycji w Brandenburgii takie firmy jak Rollce Royce Deutschland, Daimler Chrysler, BASF, MTU i ABB. Brandenburska Gospodarka notowala w ostatnich dziesieciu latach znaczace wzrosty.

Bremen

Liczba mieszkańców: 545 tys. (2004)
Powierzchnia: 326,72 km²
Bremen - miasto w północnych Niemczech, położone nad rzeką Wezerą w odległości ok. 130 km od jej ujścia do Morza Północnego. Brema jest stolicą najmniejszego z krajów związkowych (landów) Niemiec - "Wolnego Hanzeatyckiego Miasta Brema" (Freie Hansestadt Bremen), na które składa się miasto Brema i leżące około 60 km na północ Bremerhaven.
Liczba mieszkańców: 545 tys. (2004)
Powierzchnia: 326,72 km²

- 787 - pierwsze wzmianki w źródłach pisanych
- 787 - Karol Wielki założył biskupstwo
- 845 - arcybiskupstwo
- prawa miejskie w XIV wieku
- w ramach Hanzy
- 1646 - wolne miasto Rzeszy, uwolnione spod władzy arcybiskupiej
- 1815 - członek Związku Niemieckiego
- 1867 - członek Związku Północnoniemieckiego
- 1871 - w II Rzeszy Niemieckiej
- 1919 - Bremeńska Republika Rad
- 1949 - Brema (złożona z miast Brema i Bremerhaven zostaje krajem związkowym Republiki Federalnej Niemiec.

Zabytki i turystyka
- Stare Miasto
o ratusz renesansowy z XV wieku
o rynek
o pomnik Rolanda, bohatera "Pieśni o Rolandzie"
o romańska katedra luterańska św. Piotra (St. Petri Dom)
o kościół ewangelicki pod wezwaniem Najświętszej Marii Panny (Liebfrauenkirche)
o Bremeńscy muzykańci - Bremer Stadtsmusikanten - pomnik słynnych osła, psa, kota i koguta
- kamienice z XVI-XVII wieku
- Schtting - dom cechowy, z XVI wieku. Obok
- Bttcherstrae, uliczka z lat 20. XX wieku
- dzielnica rybacka Schnoor
pomnik Rolanda
Herb Bremen

Hamburg

Powierzchnia: 755,16 km²
Liczba mieszkańców: 1.735.568 (listopad 2004)
Podział miasta:
7 okręgów i 104 dzielnice

(Freie und Hansestadt Hamburg, Wolne i Hanzeatyckie Miasto Hamburg) to miasto w północnych Niemczech niedaleko ujścia Łaby do Morza Północnego. Wolne miasto i zarazem związkowy kraj niemiecki (pow. 755 km², ludność 1,73 mln - drugie po Berlinie). Największy port morski kraju (75 mln ton przeładunku), wielki ośrodek przemysłowy (statki, elektrotechnika, przetwórstwo ropy, przemysł spożywczy) i finansowy. Port lotniczy, węzeł drogowy i kolejowy. W Hamburgu znajduje się największy cmentarz na świecie (pow. 400 hektarów), miasto przez lata rywalizowało w tej sprawie z Chicago.
Stare zabytkowe miasto - w większości zniszczone w wyniku alianckiego nalotu dywanowego 27 lipca 1943 (ponad 40 tysięcy ofiar) - otoczone jest nowoczesnymi osiedlami wkomponowanymi w obszary leśne. Miasto przez pięćdziesiąt lat po wojnie było rządone przez lewicę. Od 2001 roku na czele rządu stoi Ole von Beust (CDU).

W pamięci hamburczyków w szczególny sposób zapisały się cztery wydarzenia historyczne, a mianowicie:
1. Okupacja Hamburga przez oddziały Napoleona w latach 1806 do 1814. Z jednej strony oznaczała ona dla mieszkańców Hamburga przeobrażenia demokratyczne, z drugiej zaś był to z punktu widzenia życia gospodarczego i społecznego czas wyrzeczeń.
2. Wielki Pożar, który w roku 1842 zniszczył jedną trzecią miasta. Katastrofa ta jednak miała i pozytywny aspekt Hamburg odbudowano czyniąc zeń nowoczesne miasto.
3. Bombardowania w 1943 roku były reakcją na niemiecką agresję, jednakże dotknęły one ludność Hamburga tak ciężko, jak doświadczyło tego tylko niewiele miast na świecie. Większość Hamburga została zniszczona. Zginęły dziesiątki tysięcy ludzi.
4. Wielka Powódź z roku 1962, która zalała wielkie obszary północnych Niemiec, dotknęła także Hamburg. Rząd Grecji natychmiast ruszył z pomocą wysyłając 500 ton rodzynek koryntek.

Port w Hamburgu jest ważnym centrum handlu z krajami Europy Wschodniej i Północnej.
Wśród portów obsługujących kontenerowce zajmuje on drugie miejsce w Europie i siódme na świecie. Położony jest 120 km od linii morza, a mimo to może przyjąć największe kontenerowce świata.
Śródlądowe położenie, a także wspaniałe możliwości kontynuowania transportu drogą kolejową, wodną i autostradami decydują o atrakcyjności tego portu. Sam tylko obrót z krajami Morza Bałtyckiego stanowi 25%.
W Hamburgu będącym metropolią handlową i komunikacyjną ma swoją siedzibę ponad 90 konsulatów. Spośród tylko azjatyckich przedsiębiorstw aż 460 ma w Hamburgu swoją centralę europejską bądź swój oddział. Wraz z rozwijającym Hafencity się centrum handlowym miasta powstaje nad samą Łabą nowoczesna dzielnica handlowo-przemysłowa.
Hamburg będąc także siedzibą wysoko wyspecjalizowanego przemysłu jest w czołówce ośrodków rozwoju medycyny i biotechnologii. To również światowe centrum przemysłu lotniczego. Właśnie tutaj powstaje wiele podzespołów wielkiego Airbus'a A 380.

Ratusz Essen
Stolica: Wiesbaden

Powierzchnia: 21.114 km²
Ludność: 6.083.627 (2002)

Hesja leży w zachodniej części Niemiec.

Największe miasta:
-Frankfurt nad Menem,
-Wiesbaden,
-Kassel,
-Darmstadt,
-Offenbach nad Menem,
-Marburg an der Lahn,
-Gieen,
-Bad Homburg vor der Hhe,
-Wetzlar,
-Fulda.

Rzeźba terenu jest zróznicowana. Tereny górzyste są to:Taunus, Westerwald, Rhn, Odenwald, Spessart, Knllgebirge, Vogelsberg, poprzedzielane dolinami następujących rzek: Ren, Men, Neckar, Lahn und Wezera.

Największe równiny leżą w obszarze Ren-Men i Wetterau.

Podstawą polityki landu jest konstytucja heska z dnia 1 grudnia 1946. Landtag składający się z 110 deputowanych jest wybierany co 5 lat.
Południowa część Hesji jest jednym z najbardziej uprzemysłowionych regionów w Niemczech. Znajdują się tam zakłady przemysłu chemiczno-farmaceutycznego, maszynowego, samochodowego, a przede wszystkim liczne przedsiębiorstwa usługowe we Frankfurcie nad Menem. Miasto Offenbach nad Menem jest znane ze swego przemysłu skórzanego.
Około 1/3 obszaru Hesji jest pod uprawami rolnymi.

Najwięksi pracodawcy w Hesji:
1. Deutsche Lufthansa -największy niemiecki przewoźnik lotniczy,
2. REWE
3. Deutsche Bahn AG
4. Adam Opel AG
5. Deutsche Bank AG

Mecklenburg-Vorpommern

Stolica: Schwerin
Powierzchnia 23 174 km²
Liczba mieszkańców: 1 726 000 (30.06.2004)

Meklemburgia-Pomorze Przednie, skrót MV, w mowie potocznej (niem.) Meck-Pomm, jest najbardziej na północ wysuniętym krajem związkowym RFN z dawnej NRD, powstał z historycznych krajów:
Meklemburgia-Schwerin (Mecklenburg-Schwerin)
Meklemburgia-Strelitz (Mecklenburg-Strelitz)
Pomorze Przednie (Vorpommern), zasiedlonych jeszcze w XII wieku przez słowiańskie plemię Obodrzyców.
Kraj ten jest jednym z najbardziej zacofanych regionów Niemiec i występuje tam, zaraz po kraju związkowym Saksonia-Anhalt największe bezrobocie w RFN. Na czele lokalnego rządu stoi Harald Ringsdorff (SPD), który przewodzi koalicji SPD/PDS. Meklemburgia była pierwszym niemieckim landem, w którym do władzy doszli przedstawiciele dawnego systemu z PDS (1998).
Na północy, wzdłuż bogato rozczłonkowanego wybrzeża Bałtyku znajdują się wyspy:
Poel
Hiddensee
Rugia (Rgen)
Uznam (Usedom)
Na południowym zachodzie kraj ten sięga do rzeki Łaba (Elbe), gdzie leżą miasta Dmitz i Boizenburg/Elbe. Na całym obszarze występują liczne duże jeziora, na przykład Schweriner See i Mritz, oraz wiele innych z Pojezierza Meklemburskiego.
Większe rzeki:
Warnow
Recknitz
Peene (Piana)

Nawiększymi miastami są:
Rostock - miasto portowe,
Schwerin,
Neubrandenburg,
Wismar - również miasto portowe.
Jest to obszar o najmniejszej gęstości zaludnienia w Niemczech, klasyczny kraj rolniczy, wielkie posiadłości ziemskie (dawne latyfundia junkierskie), tylko w większych miastach powstało trochę zakładów przemysłowych i handlowych.
Obecnie jedyną dziedziną wykazującą rozwój jest turystyka na wybrzeżu Bałtyku oraz nad licznymi jeziorami Pojezierza Meklemburskiego.
Ludność miejscowa mówi gwarą dolnoniemiecką (plattdeutsch), jednak w miarę potrzeby posługuje się powszechnie używanym językiem niemieckim.

Niedersachsen

Stolica: Hanower
Powierzchnia: 47 600 km²
Liczba mieszkańców: 7 956 416 (2001)

Dolna Saksonia (niem. Niedersachsen) - drugi co do wielkości kraj związkowy (Land) w Republice Federalnej Niemiec przy granicy z Holandią.
Ważniejsze miasta Dolnej Saksonii to: Hanower, Brunszwik, Osnabrck, Oldenburg, Getynga, Wolfsburg.
Dolna Saksonia ma wiele do zaoferowania: oprócz uroków kultury, krajobrazu i tradycji odnosi ona, jako drugi co do wielkości kraj Republiki Federalnej Niemiec, sukcesy jako ośrodek gospodarczy. Volkswagen AG jako największa fabryka samochodowa Europy wyprodukowała ponad 50 milionów samochodów Volkswagen. Z produkcją samochodów jest tu związanych dwa razy więcej miejsc pracy w porównaniu ze średnią federacji. Porównywalnie silną pozycję ma rolnictwo. Jednak sklasyfikowanie jako kraj rolniczy nie jest już w przypadku Dolnej Saksonii adekwatne. Targi Hanowerskie i Targi Komputerowe CeBIT stworzyły z obszaru Hanoweru najważniejsze miejsce targowe świata. Bogate w tradycje uniwersytety w Brunszwiku i Getyndze, Wyższa Szkoła Medyczna w Hanowerze i liczne pozauniwersyteckie placówki badawcze stanowią dowód ścisłego powiązania nauki i gospodarki.
Jako gospodarz Światowej Wystawy EXPO 2000 Dolna Saksonia zapisała się wielu ludziom pozytywnie w pamięci.
Kraj – w porównaniu z innymi z mało rozproszonym zasiedleniem – oferuje urocze krajobrazy między Ems i Łabą, szczytami górskimi Harcu i klimatem morskim Morza Północnego. Ochrona przyrody jest zobowiązaniem: ponad 20 procent powierzchni kraju znajduje się pod ochroną w postaci parków przyrody, park narodowy Wattenmeer obejmuje całe wybrzeże Morza Północnego, park narodowy Harcu sięga poza granice kraju aż do Saksonii Anhalt. Kraina rzeczna Elbtalaue znajduje się pod ochroną jako rezerwat biosferyczny. Pomiędzy nimi występują niezliczone bagna, samotne krainy wrzosowisk i rozciągające się daleko tereny lasów mieszanych.

Nordrhein-Westfalen

Nadrenia Północna-Westfalia leży w zachodniej części Niemiec. Stolicą jest Dsseldorf. Zaludnienie wynosi 18.079.686 mieszkańców (Stan: 31.12.2003), powierzchnia: 34.080 km².

Największe miasta (ponad 300.000 mieszkańców) to:
-Kolonia (niem. Kln), 965.954 mieszk. (31.12.2003)
-Essen, 589.499 mieszk. (31.12.2003)
-Dortmund, 587.272 mieszk. (31.8.2004)
-Dsseldorf, 572.511 mieszk. (31.12.2003)
-Duisburg, 506.496 mieszk. (31.12.2003)
-Bochum, 393.324 mieszk. (30.11.2003)
-Wuppertal, 364.380 mieszk. (31.03.2004)
-Bielefeld, 328.124 mieszk. (30.06.2004)
-Bonn, 312.317 mieszk. (30.06.2004); dawna stolica RFN, obecnie miasto federalne (niem. Bundesstadt) z niektórymi centralnymi urzędami.

Duże znaczenie mają centrale koncernów ubezpieczeniowych takich jak ARAG i Grupa Ergo (m.in. Victoria Versicherung). Inne znaczące koncerny z siedzibą w Duesseldorfie to ThyssenKrupp, E.ON (energetyka), Henkel (chemia) i Metro AG (handel). Swoją centralę na Niemcy ma w Dsseldorfie zarówno firma Novell jak i wiele koncernów japońskich.
Po Frankfurcie Dsseldorf mieści drugą w Niemczech liczbę banków. W mieście działają liczne agencje reklamowe, firmy doradcze i duże kancelarie adwokackie.
Targi Collections Premieren Dsseldorf (CPD) uchodzą za największe targi mody na świecie.
O znaczeniu gospodarczym miasta świadczy fakt, że codziennie dojeżdża do niego do pracy z okolicznych miejscowości ok. 250 tys. osób.

Rheinland-Pfalz

Stolica: Mainz
Powierzchnia: 19,846 km²
Populacja: 4,063,000 (12/2003)

Nadrenia-Palatynat (niem. Rheinland-Pfalz) to kraj związkowy Republiki Federalnej Niemiec.
Założony w 1947 r., należy do południowo-zachodnich Niemiec.
Graniczy z landami : Nadrenia Północna-Westfalia, Hesja, Krajem Saary, Badenią-Wirtembergią oraz na zachodzie z państwami : Belgia, Francja i Luksemburg.
Kraj związkowy Nadrenia-Palatynat został sformowany 30 sierpnia 1946 r. zarządzeniem francuskiego rządu wojskowego. Powstanie nowego landu zostało zatwierdzone w referendum 18 maja 1947 r.
Atrakcją turystyczną jest Deutsches Eck - Niemiecki Róg - miejsce spływu Mozeli do Renu.

Deutsches Eck w Koblencji. Z przodu rzeka Mozela, z tyłu na prawym brzegu twierdza Ehrenbreitstein

Saarland

Stolica Saarbrcken

Powierzchnia 2570 km²
Liczba ludności
- ogółem (rok)
- gęstość zalud.
1 080 000
420/km²

Saara (niem. Saarland) to kraj związkowy (Bundesland) w zachodniej części Republiki Federalnej Niemiec, którego stolicą jest Saarbrcken.
Zajmuje powierzchnię 2,6 tys. km².
Leży na obszarze Średniogórza Niemieckiego, obejmuje południowy skraj gór Hunsrck i zachodnią część pogórza Pflzer Bergland.
Większość ludności i przemysłu skupia się w Zagłębiu Saary, znajdującym się w południowej części Saary. Tutaj znajdują się miasta, jak Saarbrcken, Vlklingen albo Homburg.
W 1920 roku została odłączona od Rzeszy Niemieckiej i przekazana pod zarząd Ligi Narodów. W przeprowadzonym w 1935 roku w referendum większość mieszkańców Saary opowiedziała się za powrotem do Niemiec. Podobnie rzecz się miała po II wojnie światowej: obszar Saary został oddzielony i stanowił de iure osobne państwo pod francuską kontrolą, aby po referendum powrócić i stać się krajem związkowym Niemiec. Zgoda Francji stała się w tym wypadku kamieniem milowym na drodze niemiecko-francuskiego porozumienia. Ponowne włączenie Saary do RFN nastąpiło 1 stycznia 1957.

Sachsem (Saksonia)

Stolica: Drezno
Powierzchnia: 18 414 km²
Ludność: 4 296 248 (31.12.2004)

Saksonia (śrdw.-łac. Saxonia, kraina Sasów; niem. Sachsen, również Saxe) - kraj związkowy w Niemczech graniczący z Polską, Czechami i z następującymi landami: Bawaria, Turyngia, Saksonia-Anhalt i Brandenburgia. Land ten został utworzony w 1990 roku po zjednoczeniu Niemiec. Obejmuje on w przybliżeniu obszar dawnego królestwa Saksonii (patrz historia poniżej). Pod względem powierzchni Saksonia jest dziesiątym, a pod względem liczby ludności, szóstym spośród 16 niemieckich landów.
W średniowieczu termin "Saksonia" odnosił się do innego regionu, obejmującego dzisiejsze landy Dolna Saksonia, Brema i północną część Nadrenii Północnej-Westfalii. Nazwa pochodzi od germańskiego plemienia Sasów.
Poza stolicą innymi głównymi miastami Saksonii są: Lipsk, Chemnitz, Zwickau, Plauen i Grlitz. Główne rzeki to: Łaba, Mulda, Elstera oraz tworząca polsko-niemiecką granicę Nysa Łużycka.
Tereny wschodniej Saksonii były dawniej południową częścią Łużyc. Do dzisiaj zamieszkują tam Serbołużyczanie.
Obszar Saksoni wznosi się stopniowo z północy ku południu, przechodząc nad granicą z Czechami w góry. Od Bawarii do Łaby rozciągają się Rudawy, w których Łaba utworzyła imponujący przełom (tzw. Szwajcaria Saksońska). Na wschód od rzeki znajdują się niższe niż Rudawy Góry Łużyckie.
Saksonia jest podzielona na 3 okręgi - Chemnitz, Drezno oraz Lipsk - które dzielą się na 22 powiaty.
Założenie pierwszego państwa saksońskieg:
Pierwsze księstwo Saksonii pojawiło się około roku 900 na terenie dzisiejszej Dolnej Saksonii i Nadrenii Północnej-Westfalii. Ówczesni władcy tego państwa byli cesarzami niemieckimi (Ottonowie) tworząc tzw. dynastię saską.
W roku 1137 władzę w Saksonii objęli Welfowie. Kraj osiągnął największe rozmiary za panowania Henryka Lwa, ale po jego śmierci Saksonia zaczęła słabnąć i w roku 1180 znaczne obszary na zachód od Łaby przeszły pod panowanie biskupów z Kolonii. Resztki przeszły pod panowanie pomniejszych dynastii niemieckich książąt i zostały podzielone w 1260 roku na Saksonię-Lauenburg i Saksonię-Wittenberg.

Powstanie drugiego państwa saksońskiego:
Saksonia-Wittenbergia (obecnie Saksonia-Anhalt) została w 1423 roku podporządkowana marchii Miśnieńskiej (istniała ona od 1089 roku; rządzili nią Wettinowie). Powstało silne państwo obejmujące dzisiejsze landy: Saksonia, Turyngia (której obszar Wettinowie opanowali w 1264 roku) oraz Saksonia-Anhalt, którego władcy byli elektorami. Mimo że państwo znajdowało się dość daleko od centrum dawnej Saksonii było ono zwane Górną Saksonią, a z czasem po prostu Saksonią.
W 1485 roku dynastia Wettinów podzieliła się na dwie linie (ernestyńską, która zachowała prawa elektorskie, i albertyńską). Spowodowało to oddzielenie obecnej Turyngii od reszty państwa. Mimo to znaczenie rządzonej przez linię albertyńską zmniejszonej Saksonii wzrosło, zwłaszcza po odzyskaniu w 1547 roku praw elektorskich. W roku 1635 Saksonia wzmocniła się o Łużyce. W latach 1697 - 1763 kraj pozostawał w unii personalnej z Polską (zobacz: August II Mocny i August III). W XVIII wieku Saksonia była ważnym ośrodkiem kulturowym, ale została spustoszona w wyniku wojen (m.in. wojny północnej).

Saksonia w XIX i XX wieku:
Na początku XIX stulecia Saksonia stanęła u boku Prus przeciwko Napoleonowi, jednak po klęsce swego sojusznika w bitwie pod Jeną (1806) Saksonia przeszła na stronę Francji. Elektor saski został za to nagrodzony tytułem królewskim, a w 1807 roku został dodatkowo księciem warszawskim (zobacz: Księstwo Warszawskie).
Po klęsce Napoleona, na kongresie wiedeńskim (1815) Saksonia została zmuszona do oddania swoich północnych terytoriów Prusom (dzisiejsza Saksonia-Anhalt).
W 1831 roku królestwo uzyskało konstytucję, a dwa lata później przystąpiło do Niemieckiego Związku Celnego. Podczas wojny prusko-austriackiej w 1866 roku Saksonia stanęła po stronie Austrii. Po klęsce swojego sojusznika musiała wstąpić do Związku Północnoniemieckiego. Pięć lat pożniej (1871) stała się częścią Cesarstwa Niemieckiego. Po 1918 roku była regionem administracyjnym Republiki Weimarskiej, a potem III Rzeszy. W dwudziestoleciu międzywojennym dużymi wpływami cieszyli się tu socjaldemokraci i komuniści (tzw. czerwona Saksonia). Po 1945 stała się częścią radzieckiej strefy okupacyjnej. W roku 1952 została zlikwidowana jako odrębna jednostka administracyjna. Z Saksonii pochodził długoletni przywódca SED i NRD Walter Ulbricht. Pod koniec lat osiemdziesiątych Saksonia była jednym z najbardziej niepokornych regionów NRD. To właśnie w Lipsku i Dreźnie odbywały się najliczniejsze demonstracje przeciwko reżimowi SED ("Jesteśmy jednym narodem!"). Powróciła w 1990 roku jako land zjednoczonych Niemiec. Od zjednoczenia największymi wpływami cieszy się tutaj CDU, rządząca niepodzielnie landem od 1990 roku. Długoletnim premierem Saksoni był znany niemiecki chadek Kurt Biedenkopf.

Sachsen-Anhalt

Stolica: Magdeburg
Powierzchnia: 20 445 km2
Ludność: 2 494 437 (31.12.2004)

Północną część Saksonii-Anhalt stanowi równina Altmark, gdzie leżą stare miasta hanzeatyckie jak Salzwedel, Stendal i Tangermnde. Na północnym wschodzie znajduje się teren pokryty łąkami, zwany Colbitz-Letzlinger Heide. Na południe od tego leży żyzna równina z miastami: Burg, Schnebeck, Oschersleben, Wanzleben, Aschersleben.
Na południowym wschodzie tego landu leżą góry Harzu.
Saksonia-Anhalt powstała przez administracyjne połączenie części dawnej pruskiej prowincji Saksonia, która stanowi główną część obecnego kraju związkowego, z dawnym Freistaat Anhalt i częściami dawnego księstwa Braunschweig.
W miejscowości Reideburg (powiat Halle (Saale)) urodził się słynny niemiecki polityk Hans-Dietrich Genscher współreżyser zjednoczenia Niemiec w 1990 roku.

Schleswig Holstein

Stolica: Kiel
Powierzchnia: 15 763 km²
Liczba mieszkańców: 2 823 000 (31.12.2003)

Szlezwik-Holsztyn (niem. Schleswig-Holstein) jest najbardziej na północ wysuniętym landem Niemiec. Dawna nazwa w języku angielskim to Sleswick-Holsatia (obecnie używa się nazwy niemieckiej), w duńskim Slesvig-Holsten, w dolnosaksońskim Sleswig-Holsteen, a w języku pólnocno-fryzyjskim Slaswik-Holstiinj. Stolicą jest Kilonia (Kiel). Obecny premier Szlezwiku-Holsztyna to Peter Harry Carstensen (CDU, od kwietnia 2005), który zastąpił Heide Simonis (SPD), stojącą na czele koalicji SPD/Zieloni
Szlezwik-Holsztyn leży w południowej części Półwysep Jutlandzki pomiędzy Morzem Północnym na zachodzie i Morzem Bałtyckim. Graniczy od północy z Danią, a od południa z landami Hamburg, Meklemburgia-Pomorze Przednie i Dolna Saksonia.
Zachodnia część to nizina praktycznie bez wniesień z kilkunastoma wyspami przy wybrzeżu (Wyspy Północnofryzyjskie). Z kolei wschodnia część obfituje w zatoki, klify, jeziora polodowcowe i niewielkie wzniesienia z najwyższym Bungsberg (168 m n.p.m.). Jedyną wyspą na wschodzie regionu jest Fehmarn. Największą rzeką całego regionu jest Eider, a najważniejsza droga wodna to Kanał Kiloński.

Thringen

Stolica: Erfurt
Powierzchnia: 16 172 km²
Ludność: 2 357 000 (01.11.2004)

Turyngia (niem. Thringen) to kraj związkowy Republiki Federalnej Niemiec, określany jako Republika (Freistaat Thringen).
Turyngia należy do tak zwanych nowych krajów związkowych, jak określa się tereny dawnej NRD i w 1990 r. przystąpiła do RFN.
Turyngia graniczy z następującymi krajami związkowymi:
- Hesja (Hessen)
- Bawaria (Bayern)
- Saksonia (Sachsen)
- Saksonia-Anhalt (Sachsen-Anhalt)
- Dolna Saksonia (Niedersachsen).

Południe kraju od Eisenach do Sonneberg jest zdominowane przez górzyste pasma Lasu Turyńskiego (Grosser Beerberg, 982 m nad poziomem morza) i Lasu Frankońskiego. Liczne rzeki, w tym największe: Soława (Saale), Werra, Unstruta (Unstrut). Obszar pagórkowaty pokrywają lasy liściaste i mieszane. Przez środkową Kotlinę Turyńską przebiega ze wschodu na zachód główna arteria komunikacyjna przy której leżą miasta: Eisenach, Gotha, Erfurt, Weimar, Jena i Gera.