Massmedia – czwarta władza
Czwarta władza - w państwach demokratycznych określenie wolnej prasy (mediów masowych, środków masowej komunikacji, środków przekazu społecznego). Ustawiana jest w szeregu obok władzy ustawodawczej, wykonawczej i sądowniczej, gdyż siła prasy jest tak wielka, że może kształtować społeczeństwa i politykę. Poza tym spełnia funkcję kontrolną poprzednich trzech władz, aby nie dochodziło do nadużyć i korupcji.
Ustawodawstwo medialne
Wolność prasy i wolność wypowiedzi w Polsce gwarantuje Konstytucja z 1997 roku. Pojawia się w niej bezpośrednie odniesienie do tych dwóch elementów demokracji, co rzadko zdarza się w tego typu ustawach.
Artykuł 54 Konstytucji mówi, że każdemu zapewnia się wolność wyrażania swoich poglądów oraz pozyskiwania i rozpowszechniania informacji, a także, że cenzura prewencyjna środków społecznego przekazu oraz koncesjonowanie prasy są zakazane. W Polsce istnieje jedynie koncesjonowanie radia i telewizji ze względu na ograniczoną liczbę częstotliwości, które można przyznać na naziemne nadawanie mediów elektronicznych.
Dokumentem, który dokładnie reguluje działanie prasy, jest tzw. prawo prasowe, które głosi, że prasa, zgodnie z Konstytucją RP, korzysta z wolności wypowiedzi i urzeczywistnia prawo obywateli do rzetelnego informowania, jawności życia publicznego i kontroli i krytyki społecznej.
Taką szeroką ochronę prawną w Polsce ma głównie prasa. Jeżeli chodzi o radio i telewizję powołany został organ – Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji - który z konstytucyjnego nakazu ma stać na straży wolności słowa w radiu i telewizji. Więcej na temat niezależności radia i telewizji mówi Ustawa o Radiofonii i Telewizji, która nakazuje Radzie kontrolę „samodzielności nadawców i interesów odbiorców oraz zapewnia otwarty i pluralistyczny charakter radiofonii i telewizji”.
Do wolności mediów odnoszą się także ratyfikowane przez Polskę prawo międzynarodowe - m.in. Europejska Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności.
Rola „czwartej władzy”
Media spełniają bardzo istotne funkcje w życiu publicznym. Przede wszystkim ich zadaniem jest informowanie o tym, co się dzieje na świecie lub w państwie. Rolą środków masowego przekazu jest także analizowanie wydarzeń, wyjaśnianie ich przyczyn i przewidywanie skutków – nie wystarczy powiedzieć, co się stało, ale trzeba spróbować wytłumaczyć, dlaczego to się wydarzyło i co z tego może wyniknąć. Bardzo ważna jest tez funkcja kontrolna mediów – dziennikarze śledzą życie polityków, ujawniając przypadki nadużywania przez nich władzy. Dzięki mediom ujawniono wiele nieprawidłowości, a czasem nawet przestępstw i wielkich afer. Media obserwują także działalność instytucji publicznych i często ją krytykują. W ten sposób wywierają poważny wpływ na podejmowane przez polityków decyzje. Krytyka mediów może doprowadzić nawet do zmiany polityki rządu, do wycofania się z jakiegoś pomysłu, albo do zajęcia się ignorowanym problemem.
Dzięki mediom politycy kontaktują się ze społeczeństwem. Prezentują swoje programy, informują o podjętych decyzjach także przekazują swoje opinie w różnych sprawach. Prezydent, premier oraz marszałek Sejmu i Senatu mogą nawet wygłosić w telewizji publicznej orędzie do narodu wyjaśniające oraz prezentujące politykę państwa. Sposobem przekazywania informacji społeczeństwu jest organizowanie konferencji prasowych, na których dziennikarze są obecni. Duże urzędy, partie polityczne i inne organizacje powołują swojego własnego rzecznika prasowego – osobę odpowiedzialną za kontakty z prasą. Sposób pracy rzecznika wpływa na wizerunek organizacji, którą reprezentuje. Politycy chcą mieć jak najwyższe notowania a także poparcie u społeczności, dlatego organizują kampanie wyborcze do których zatrudniają firmy zajmujące się kreowaniem wizerunku i reklamą.
Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji
W Polsce na straży ochrony wolności słowa i prawa do informacji, regulowania spraw związanych z przydziałem zezwoleń na prowadzenie stacji telewizyjnych, radiowych oraz ich kontroli stoi Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji. Jej członków wybierają Sejm, Senat i prezydent. Do najważniejszych zadań takiej Rady jest dbanie o to, aby media obiektywnie przedstawiały życie polityczne kraju. Wydaje ona rozporządzenia do ustawy o radiofonii i telewizji. Jest miedzy innymi rozporządzenie o nadawaniu reklam. Zabrania przerywania reklamami dzienników, audycji o treści religijnej a także programów dla dzieci, które trwają nie krócej niż 30 minut. Drugie rozporządzenie określa zasady nadawania programów, które pokazują sceny okrutne, wulgarne i zagrażające rozwojowi dzieci i młodzieży.
Wpływ mediów na życie człowieka.
Media wywierają istotny wpływ na opinie i system wartości swoich odbiorców. Wywierają one negatywny wpływ. Przyczyniają się one do agresywnych zachowań głównie ze strony młodzieży i dzieci. Szczególną rolę odgrywa telewizja, która obecnie jest ogólnodostępna. Najbardziej niebezpieczne są programy z elementami przemocy i agresji, pełnej okrucieństwa i pogardy dla ludzkiej godności. Łatwo uwierzyć w świat przedstawiany na ekranie, w który przeciętny widz wpatruje się średnio 3 godziny dziennie. Zapomina się, że obrazami i ich ujęciami można manipulować tak samo jak tekstem artykułu prasowego.
Radio podobnie jak telewizja wpływa na społeczeństwo. W radiu słyszymy krótkie zwięzłe audycje, które z całego bogactwa faktów wybrał dziennikarz
Zagrożeniem, ale też wielką szansą jest Internet. Praktycznie każdy może umieścić na darmowych kontach serwisów swoja stronę, gdzie może zamieścić wszystko – od informacji o zwierzętach do pornografii. Jest tez to wielka szansa, bo w Internecie jest dużo przydatnych i edukacyjnych stron, które pomagają nam w pracy i w szkole. Trzeba również pamiętać, że nie każde źródło informacji jest wiarygodne, a nie każda wiadomość prawdziwa.