Konstytucja kwietniowa

Konstytucją Kwietniową nazywamy ustawę: Ustawa Konstytucyjna z 23 kwietnia 1935 r.

W dniu 23 IV 1935 Prezydent RP Ignacy Mościcki złożył podpis na rękopiśmiennym oryginale Ustawy Konstytucyjnej. Czynność ta wieńczyła pracę nad zmianą ustawy zasadniczej zapoczątkowanej w 1928. Była to druga i ostatnia konstytucja odrodzonej Polski. Konstytucja Kwietniowa wprowadziła polską odmianę ustroju prezydenckiego. Ustrojodawca odrzucił system podziału władz. Podstawowe zasady ustrojowe (dekalog) wyrażają koncepcję nadrzędności państwa nad prawami jednostki uznając, że „Państwo Polskie jest dobrem wszystkich obywateli” (art. 1). Postanowienia konstytucji z 1935 zapewniały dominację władzy wykonawczej w państwie; ograniczyła zakres działania sejmu i senatu, zmniejszyła ich skład liczbowy; Konstytucja przyznała Prezydentowi nadrzędny charakter nad pozostałymi organami państwa, które podlegały jego zwierzchnictwu. Na czele państwa stał Prezydent, w którego osobie „skupia się jednolita i niepodzielna władza” (art. 2). Słynne sformułowanie o odpowiedzialności Prezydenta „wobec Boga i historii” oznacza odpowiedzialność moralną. Prezydent posiadał uprawnienia osobiste (prerogatywy). Do prerogatyw należało w szczególności wskazywanie jednego z kandydatów na prezydenta oraz wyznaczanie na czas wojny następcy; co miało zapewnić ciągłość władzy najwyższej; prezydent powoływał rząd (odpowiedzialny przed sejmem), miał prawo rozwiązywania sejmu i senatu, powoływał 1/3 składu senatu, mianował Naczelnego Wodza i Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych, mógł wydawać dekrety, w stosunku do ustaw miał prawo weta zawieszającego. Na podstawie konstytucji z 1935 r. utworzono strukturę legalnych władz Rzeczypospolitej na Uchodźstwie (1939-1990); 1944 władze komunistyczne ogłosiły w manifeście PKWN jej nieważność.