Historia myśli socjologicznej

Myśl społeczna na przełomie XVIII I XIX wieku .

1789-wielka rewolucja francuzka
- obalenie monarchii absolutnej ,
- obalenie stałego ładu społecznego .
Monarcha – wybraniec Boga
3 nowe kierunki :
- konserwatyzm , liberalizm , socjalizm utopijny ( budowali swój ład społeczny . )

KONSERWATYZM
Edmund Burke
Cel :niedopuścić by idea rewolucji rozpowszedniła się w Europie , chcieli zatrzymać wszelki postęp , dużą wage przypisywali historii
Hasła : porządek ( ład społeczny )
-, natura człowieka w óświeceniu : człowiek to istota myśląca , i czująca ,
Hasła oświecenia : indywidualizm jest utopijny , człowiek żyje w społeczeństwie , liczy sieogół a nie jednostka , głosili hasła holizmu i antyatomizmu ,
Zmiany – pogwałcenie praw
Najważniejsze są grupy społeczne , są one uporządkowane wg hierarhi
Są 2 rodzaje więzi :
-więzi naturalne ( bezpośrednie ) obyczaje , tradycje , religia
- pośrednie –sformalizowane przepisy prawa

LIBERALIZM
-Betham
- Smith,
-Mill
Zalążek – Anglia
Cel : przedłużali myśl oświecenia , popierali rewolucje i przeciwstawiali się jej , hasła głoszone przez rewolucja to utopia , Wolność , Równość i Braterstwo nie mały żadnej treści .
Założenia liberalistów :
-natura ludzka jest niezmienna , zaspokoić potrzeby każdego , oddzielić politykę od gospodarki ,



SOCJALIZM UTOPIJNY
- Robert Owen
- Salnt – Simmones
Cel : sprzeciw liberalizmowi , socjaliści – antyliberałowie
Hasła : przyznanie decydującego znaczenia kwestii socjalnej , odsunięcie polityki i skupienie uwagi na wychowaniu , podziale dóbr , i organizacji , nie popierali indywidualizmu , krytykowali społeczeństwo burżuazyjne , sprzeciwiali się wyzyskowi .
IDEAŁ SPOŁECZEŃSTWA ;bez hierarchi , żyć w zgromadzeniach , zlikwidować przemoc i konkurencje

POZYTYWIZM
Oparcie się na faktach zewnę trzych
Cont`e – zwolennik społeczeństwa ściśle kierowanego
Spencer – kierowanie społeczeństwem maxymalnie ograniczyć
Cel : Pewien stały styl myślenia .
ANTYKRYTYCYZM – podejmuje problematykę kryzysu społecznego jak z niego wyjść , dążyl do uznania wiedzy , która była by użyteczna w organizacji społeczeństwa , wiedza musi być oparta na faktach ,
FENOMENALIZM : krytyka metafizyki , przeciwstawienie się idei przyczynowości , prawo jako stały związek pomiędzy obserwatorami zjawiska , , wszystko ma początek , środek i koniec
NATURALIZM : przyrodnictwo to nauka wzorcowa ,netody nauk społecznych nie powinny różnić się od przyrodniczych , nauka ze wzorcami przyrodniczymi może być podstawą efektywnej inżynierii społecznej , tylko nauka pełni rolę wychowawczą
FAKTY JAKO RZECZY : podmiot poznania społecznego jest niezależny , obiektywny , podstawa przyrodnicza traktuje fakty społeczne jako rzeczy bez uprzedzeń świat społeczny oglądany przez obserwatora od zewnątrz
NAUKA JAKO PODSTAWA INŻYNIERII SPOŁECZEŃSTWA :zajmuje się budową społeczeństwa i budową zmian
CECHA MYŚLI POZYTYWISTYCZNEJ ;praktyczna orientacja , nauka miała umożliwiać przewidywanie , przewidywanie miało umożliwić kontrolę procesów społecznych , która zapobiegnie niszczycielskiemu żywiołowi

HERBERT SPENSER
Najwybitniejszy twórca ewolucjonizmu , twórca prekursor funkcjonalizmu , socjolog XIX wieku , stworzył słownictwo socjologiczne : struktura społeczna , funkcja , instytucja , organizacja ,
EWOLUCJA : siła która powoduje integracja materii i rozposzenie ruchu , dokonuje się stopniowo , zjawiska społeczne mają podłoże biologiczne , mają też pewne cechy swoiste ,
3 FAZY I RODZAJE EWOLUCJI
-nieorganiczna
- organiczna
- ponadorganiczna czyli społeczna , którą powinna zająć się socjologia

POZNANIE SWIATA MA 3 POZIOMY
-wiedzy
- nauki
-filozofi
SPOŁECZEŃSTWO INDUSTIALNE ;
- decentralizacja i samorealizacja
-regulacja negatywna ( pewne rzeczy zakazane reszta dowolność )
-państwo ma ograniczone uprawnienia zadania państwo to : ochrona jednostki interesów
-różnorodność i swoboda przekonań opini
- wielkość dobrowolnych stowarzyszen
- nagrody proporcjonal;Ne do zasług
- prawo chroni umowy między jednostkami
- niezależnośc i inicjatywa
-brak przywiązania do miejsca i stanowiska
-partnerstwo a nie zależnośc
SPOŁECZEŃSTWO MILITARNE
-nastawienie na walkę z innymi społeczeństwami na rzecz dobra ,
-podział społeczeństwa na wojowników i niewolników
-scentralizowana kontrola nakazy i zakazy , która łączy wiedze wojskowo – cywilną, polityczno – gospodarczą ,
- każdy człowiek ma określoną pozycję status
-prawo służy utrzymaniu władzy
- wrogośc wobec innowacją
- socjalizacja człowieka konformizm , posłuszeństwo ,
JEDNOSTKA A SPOŁECZEŃSTWO : człowiek z natury jest zły jak militaryzm , społeczeństwo wpływan na człowieka socjalizując go poprzez instrukcje społeczne , społeczeństwo jest dla jednostek , społeczeństwo buduje organizm
SPOŁECZEŃSTWO JAKO ORGANIZM :
-jedno i drugie cechuje wzrost masy
-występuje zróżnicowanie funkcji
- części pod względem funkcjonalnym są zalężne
-życie gatunku dłuższe od życia jednostki
INSTYTUCJA SPOŁECZNE : to co zmusza człowieka do współdziałania z innymi
- instrukcje domowe ( rodziny ) zachowanie gatunku
- instrukcje obrzędowe zwyczaje , obyczaje , normy wartości
-instrukcje polityczne walka z siłami ( militaryzm ) z pracy ( indiustia )
Instytucja kościelne
- instytucja zawodowe i przemysłowe pojawia się wtedy gdy społeczeństwo zbliża się do induski
FUNKCJE SPOŁECZNE
- operacyjna nieprodukcja i produkcja
-dystrybucyjna przepływ materiałó1) i informacji
-regulacyjna koncentracja władzy
CZYNNIKI EWOLUCJI SPOŁECZNEJ
- pierwotne
Zewnętrzne – klimat , gleba , flora
Wewnętrzne -cechy fizyczne jednostek , inteligencja i charakter .
- wtórne
Zewnętrzne – kultura ,
Wewnętrzne – przyrost naturalny , rozwój wiedzy

EWOLUCJONALISCI
- E.B TYLOR – zajmował się ewolucją poszczególnych elementów kultury
LEVIS MORGAN – problematyka rozwoju techniki i gospodarki

MARKS I ENGELS
MATERIALIZM HISTORYCZNY – Marksistowska nauka o społeczeństwie , to stan ideologii prawdziwej .
Społeczeństwo to : wewnętrznie poznana całość u której wszystkie stosunki istnieją równocześnie i nawzajem się wspierają , składniki to rożne swery działalności ludzkiej ,
Każde społeczeństwo przechodzi fazy rozwoju :
-formacja pierwotna
- formacja azjatycka
- formacja antyczna ( niewolnicza )
- formacja feudalna
- formacja kapitalistyczna ( burżuazja )
- formacja komunistyczna
SPOŁECZEŃSTWO BURZUAZYJNE : to najbardziej rozwinięta i zróżnicowana organizacja produkcji
FORMACA SPOŁECZNO – EKONOMICZNA : to baza i nadbudowa
BAZA – stosunki ekonomiczne , określony sposób produkcji
NADBUDOWA – kultura , świadomośc , rodzina , polityka ,
BAZA EKONOMICZNA – warunkuje wszystkie zjawiska społeczne , i wiąże wszystkie elementy społeczeństwa w całość
PSYCHOLOGIZM ;to kierunek przejawiających się skłonności do utożsamiania badanych procesów i zjawisk z przeżyciami , zjawisko społeczne to przejaw psychicznych cech jednostki .
CECHY PSYCHOLOGIZMU
-daje odpowiedz na najważniejsze pytania socjologów
- opiera się na pozytywistycznej filozofi nauki
- zapoczątkował pojęcia : destrukcję , ewolucjonizm , nominalizm , indywidualizm
- bada fakty wewnętrzne socjologi

ZYGMUNT FREUD
- interesował się ideą jaką pełni środowisko społeczne jednostki i kształtowaniu jej psychiki . Podejmował próby wyjaśniania zachowania się zbiorowego za pomocą pewnych cech psychiki indywidualnej .
TEORIA OSOBOWOŚCI – motorem zachowań są irracjonalne żywioły zawarte w pierwotnej naturze człowieka
. –zasada przyjemności : natura pierwotna
- zasada rzeczywistości : pod wpływem czynników społecznych i kierując się instynktem samozachowawczym , jednostka może czasowo dążyć do zaspokojenia potrzeb .Jednostki potrzebują siebie nawzajem
ID- całokształt instynktów
SUPEREGO – wymogi środowiska społecznego z którymi jednostka musi się liczyć
EGO- rozjemca piędzi ID a EGO pełni rolę władzy wykonawczej .
KLASA – to zbiorowość ludzi w potocznym położeniu ekonomicznym , mająca zbiorowe interesy
PODZIAŁ DYCHOTOMICZNY KLAS –
- ci co mają środki produkcji ( kapitaliści i burżuazja )
- ci co nie mają środków produkcji ( robotnicy )
ŚWIADOMOSC FAŁSZYWA – błedny obraz rzeczywistości , który się powiela może być --świadomośc fałszywa epoki – przekonanie społeczności że stosunki kapitalistów są najlepsze
- świadomość fałszywa klasy – jedna masa wywyższa się ponad drugą
- świadomość fałszywa teorii – najważniejszą jednostką jest prawo
PAŃSTWO – występuje tam gdzie jest podział klas
SPOŁECZEŃSTWO KOMUNISTYCZNE – bezwartościowe , bezkonfliktowe panstwo pełni tylko funkcję opiekuńczą
RELIGIA WG MARKSA : To opiekun dla mas , usypia czujność ,

V. PARETTO - uniwersalna metoda logiczno –eksperymentalna , był wyznawca pozytywizmu , rozwój społeczeństwo odbywa się według praw stałych , , które ujawnia fizyka ,
Działania ludzkie są ; logiczne , pozalogiczne i nielogiczne
Główne działania ludzkie i społeczne są ; pozalogiczne , czasem stają się logiczne
DZIAŁANIA POZALOGICZNE :-
- REZYDNIA - to dowód na psychologizm , ukryte najsilniejsze elementy oddziaływania na człowieka to : rezydnia towarzyskości , rezydnia seksu , rezydnowe uzewnętrznianie swojej osobowości
DERYWACJE – w zależności od potrzeb zmienne ,nadają logikę działaniom , mają funkcję tłumaczenia , wyjaśniania , odwołują się do twierdzenia – że tak jest , do autorytetu , uczuć zasad , nauk moralnych ,
SPOŁECZEŃSTWO wg PARETTO – system społeczny to pewna całość elementów ze sobą powiązanych , podzielony jest na elitę (władza) i masę , nie działa harmonijnie , nie ma społeczeństwo bez klas i konfliktów , konflikt przychodzi falami ,
Kontrelita staje się elitą a elita przechodzi do masy
.
M. WUNDT – psychologia ludów , występował w romantyzmie , nie używał pojęcia społeczeństwo , metoda badawcza to introspelacja , jednostka należy do pewnego ludu i ma jego cechy , metodyczna obserwacja badania procesów psychicznych ,

G. TRADE-psychologia publiczności , krytykowany przez Durhejna
PUBLICZNOŚC- bardziej charakterystyczna niż tłum , cechuje go rozproszenie przestrzenne , połączone bliskością ducha powstaje dzięki środkom wymiany informacji i opini .

G.LE BON – psychologia tłumów , tłum to każda grupa społeczna , , jednostka w masie traci samokontrolę swojej osobowości ,
Cechy tłumu : -gotowosć do działania , łatwa sterowność , dobry lider to zwycięstwo ,
SOCJOLOGIZM – antypsychologizm , antybiologizm , antyredukcjonizm ,socjologia powinna być nauką samoistną i samowystarczalną ,

EMIL DURKHEIM – postulat metodycznej niewiedzy , ,:
Czny to świat nieznany , wiedza powinna być oparta na empiri, , potrzeba korzystać ze zmysłow , definicje tworzyć na podstawie obserwacji zjawisk , fakty społeczne należy traktować jak rzeczy .
FAKT SPOŁECZNY – to wszystko co nas otacza , i ma na nas wpływ ,
SPOŁECZEŃSTWO – to nie suma jednostek , jest zewnętrzne i nadrzędne w stosunku do jednostki , (sui generi-swoistość własne pochodzenie )
SOLIDARNOSC- więż społeczna , społeczeństwo potrzebuje w danej sytuacji , wyznacznikiem jest prawo i podział pracy
SOLIDARNOSC MECHANICZNA – brak podziału pracy , podobieństwo jednostek , przewaga prawa karnego , jednostka nie ma osobowości ,
SOLIDARNOSC OGRANICZONA – podstawą jest zróżnicowanie jednostki , podział pracy , ochrona zycia , mienia , przewaga prawa kooperacyjnego ,
INSTYTUCJE – zastany przez jednostki zespół ustalonych działań oraz idei , pierwsza instytucja to religia , nie ma społeczeństwa bez Religi , religia to pewna szkoła dyscypliny ,obrzędy religijne pełnią też rolę euforyczną ,
KRYZYS SPOŁECZNY – wtedy , gdy społeczeństwo nie jest w stanie dobrze sprawować kontrolę
ANOMIA – to stan gdy dochodzi do rozluźnienia norm , wartości , prowadzi do samobójstw ,SAMOBÓJSTWA -: anomiczna ( brakuje norm i zasad w codziennym życiu ), egoistyczne , altruistyczne ,
SOCJOLOGIA – w jej skład wchodzą 2 działy
- marfologia – zajmuje się badaniem metafizycznym form społeczeństwa , położenie i otoczenie , wielkość , struktura , problematyka demograficzna , zadaniem demograficznym jest tworzenie i klasyfikacja typów społecznych
- fizjologia społeczna –to działania społeczne prowadzone do jakiegoś celu , oddziałowywanie świadomości zbiorowej do świadomości jednostek
Systemy wartości – to podstawowe zjawiska społeczne , religia , moralnośc , prawo , etyka ,
SAINT _ SIMON-
KRYZYS – polegał na przejściu z systemu feudalnego i teologicznego do indiustlnego i naukowego .
IDEA NAUKI – niekompletna , przyroda jest dobrze znana a nauka nie .
SPOŁECZEŃSTWO – to rozwijająca się całość , której części pozostają w określonych stosunkach , , to organizm którym rządzą nieznane prawa , rozwój społeczeństwa to postęp znajomości praw ,
NAUKA SPOŁECZNA –fizjologia spoczna , to przedewszystkim nauka historyczna
INDUSTIA : - to produkcja dóbr materialnych , nauka , sztuka , jeśli służy dobru , wzbogacanie się , zaspokajanie potrzeb ,
INDIUSTRIONISCI – klasa pracująca , rozwój wytwórczości ,
klasa niepracująca :’Trutnie „- to księża , urzędnicy , adwokaci ,
którzy mają władze Tylko korzystaja z
wytwórczości innych
SYSTEM MILITARNY (feudalny ) – utrzymuje się w skutek przymusu , lud podległy władcom , nastawiony na podbój
SYSTEM INDRIUSTRIONALNY : - to dobrowolne zorganizowane współdziałanie , lud jest udziałowcem , zwierzchnicy to kierownicy , system nastawiony na pracę
ZNACZENIE SANTI – SIMONA –
-pomysł stworzenia pozytywnej nauki ,
-przedstawienie różnicy między społeczeństwem militarnym a przemysłowym ,
- koncepcja kryzysu ,
-społeczeństwo socjalistyczne
- stworzył zręby socjologi , socjalizmu , pozytywizmu

A. COMTE –
KRYZYS I DROGI WYJSCIA – obalić metafizykę , wejść w system pozytywny , stworzyć nowy system wierzeń którym źródłem jest nauka , nauka musi być jednolitym systemem ,
3 FAZY LUDZKIEJ SWIADOMOSCI –
- teologiczna – myślenie o świecie zdominowane jest rozwojem o tym co nadprzyrodzone , religijne ,
-metafizyczna –filozoficzne przemyślenia nad istotą zjawisk
-pozytywna – naukowa , obserwacja faktów empirycznych i usytuowana weryfikacja teori
SYSTEMATYKA NAUK –
- kryteria pod względem logicznym , stopień malejącej ogolności , rosnącej złożoności , stopień rosnącej doniosłości praktycznej
- kryterium historyczne , czas powstania
PRZEDMIOT SOCJOLOGIA –wszystko co nie mieści się w naukach przyrodniczych ,
SYNTEZA – porządku i postępu społecznego
ZADANIA – odkrywać prawa względnie trwalej budowy organizmu społecznego , traktować społeczeństwo jako całość ( holizm )
STATYKA – zajmuje się badaniem porządku społecznego , bada równowagę wzajemnych relacji , problematykę rodziny , właściwści podziału pracy ,musi buć harmonijna między całością a częściami systemu społecznego
FORMU SAMORZUTNEGO ZRZESZENIA SIĘ –
-rodzina – podstawowy , najtrwalszy element społeczeństwa , relacja ( mąż – żona )- ( rodzice – dzieci )
RZAD – powstaje dzięki podziałowi pracy ,
KOSCIÓŁ – religia to potrzeba ,
JEZYK – wszystko konstruowane jest przez język
DYNAMIKA – ewolucja ma charakter prawidłowy ,
- prawo trzech stadiów rozwoju świadomości ,
- historia będzie realizacją doskonałego ładu społecznego ,
- podmiotem dziejów jest ludzkość jako całość
-przemiana świadomości
korelacja między przemianami świadomości i przeobrażenia w system społeczny
- świadomość teologiczna
-świadomosć naukowa
EWOLUCJA OD TEORII DO NAUK od społeczeństwa militarnego do przemysłowego
TEOLOGIA – METEFIZYKA – NAUKA
( do reformacji ) (spekulacje filozoficzne ) ( wierzenia oparte na nauce , jest pewna , daje porządek , nawy system wierzeń)