Kryminologia

1. POJĘCIE I DZIAŁY KRYMINOLOGII
KRYMINOLOGIA wg Hołysta - nauka o przestępstwie i przemocy, o objawach i przyczynach przestępczości i innych związanych z nią zjawiskach patologii społecznej oraz o ich zapobieganiu, a także o zapobieganiu systemu sprawiedliwości karnej.
DZIAŁY WIKTYMOLOGII wg Hołysta 1. SYMTOMATOLOGIA KRYMINALNA - dział zajmujący się formami objawowymi przestępczości do których zaliczamy: struktura i dynamika przestępczości, geografia kryminalna, sposób popełniania przestępstw, elementy organizacji świata przestępczego, np. sposób porozumiewania się. 2. ETIOLOGIA KRYMINALNA -
Dział zajmujący się przyczynami przestępstwa 3. PROFILAKTYKA KRYMINOLOGICZNA - zajmuje się genezą i etiologią faktów kryminalnych bazując na pedagogice społecznej, psychologii ma za zadanie nadanie pozytywnego kierunku aktywności ludzkiej oraz usunięcia ujemnych postaw i tendencji jeżeli takie w określonym zachowaniu występują. 4. FUNKCJONOWANIE SYSTEMU SPRAWIEDLIWOŚCI KARNEJ - dział zajmujący się funkcjonowaniem wymiaru sprawiedliwości, a w szczególności kształtowaniem polityki karnej państwa.
2. PRZEDMIOT I ZAKRES WIKTYMOLOGII
WIKTYMOLOGIA - zajmuje się analizą rzeczywistych cech ofiar czynów przestępczych, bez uwzględnienia osób, które nie stały się przedmiotem przestępstwa. Badaniom podlegają wyłącznie cechy osób fizycznych. Uzyskany podczas badań empirycznych materiał, po dokonaniu ilościowych i jakościowych analiz jest podstawą wyciągania wniosków dotyczących postępowania zapobiegawczego oraz budowania programów profilaktycznych. W ten sposób rozpoznaje się obszary zagrożenia przestępczością, zwane inaczej obszarami wiktymilogii.
WIKTYMOLOGIA - jest nauką o ofierze przestępstwa. Z języka łacińskiego wiktima oznacza ofiarę. Jest stosunkowo młodą dziedziną nauki, stanowi jakby dopełnienie kryminologii. Zajmuje się zjawiskiem pokrzywdzenia przestępstwem (wiktymizacją) i osobą pokrzywdzoną. W szczególności wik. Zajmuje się badaniem roli ofiary w genezie przestępstwa, zwłaszcza ustaleniem czynników tworzących podatność na stanie się ofiarą przestępstwa, oraz metod zapobiegania ewentualnej wiktymizacji.
3. POLITYKA KRYMINALNA PAŃSTWA I JEJ ELEMENTY
całokształt zagadnień zapobiegania przestępczości. Wyróżniamy następujące jej elementy: 1.POLITYKKA KRYMINALISTYCZNA - zespół metod i środków mających na celu uniemożliwienie lub utrudnienie dokonania przestępstwa. 2. POLITYKA KRYMINOLOGICZNA - ma za zadanie nadanie pozytywnego kierunku aktywności ludzkiej oraz usunięcie ujemnych postaw i tendencji, jeżeli takie w określonym zachowaniu występują. 3. PROFILAKTYKA PENITENCJALNA - sprowadza się do samego wykonania kary w taki sposób żeby stworzyć optymalne warunki skazanemu w procesie resocjalizacji. 4. POLITYKA KARNA - ma na celu dostosowanie rodzaju i wielkości kary do okoliczności popełnienia przestępstwa oraz osobowości sprawcy, żeby z jednej strony dać mu możliwość powrotu do społeczeństwa, z drugiej zaś chronić społeczeństwo przed jego działaniem. 5. PROFILAKTYKA SPOŁECZNA -
4. CHARAKTERYSTYKA PRZESTĘPCZOŚCI W POLSCE.
PRZESTĘPCZOŚĆ - zbiór czynów zabronionych przez ustawę pod groźbą kary, które zostały popełnione na określonym terenie w danej jednostce czasu. Poziom przestępczości w Polsce wyznaczony jest przestępczością o charakterze kryminalnym,(ok. 90% ma podłoże kryminalne, 10% ma podłoże gospodarcze). Przestępczość dominuje w dużych aglomeracjach miejskich. W strukturze przestępczości kryminalnej dominują przestępstwa skierowane na zabór mienia bez użycia przemocy na osobie, ok. 60% ogółu przestępstw kryminalnych to kradzieże z włamaniem. Aktualne tendencje rozwojowe przestępstw to wzrost przestępczości przy użyciu broni palnej i materiałów wybuchowych na tle rabunkowym, istnienie międzynarodowej przestępczości kryminalnej, stale narastający w niej udział cudzoziemców z dawnego ZSRR, nasilenie przestępstw porachunkowych w postaci zabójstw, uszczerbku na zdrowiu, uprowadzanie osób, rozwój przestępczości zorganizowanej przypominające struktury mafijne. Obszary zagrożenia przestępczości gospodarczych - wyłudzanie towarów masowych na szeroką skalę, wyłudzanie wielomilionowych kredytów pod pozorem prowadzenie działalności, oszustwa, przestępczość celna, podatkowa, komputerowa, związana z kartami płatniczymi, pranie brudnych pieniędzy. W Polsce w 2002r popełniono 1 404 229 przestępstw, w przeliczeniu na 100 tyś. mieszkańców przypada 3636 przestępstw na rok 2002, na rok 1989 1440 przestępstw. W 2002r odnotowano w Polsce 77,2% przestępstw kryminalnych, 7,8% przest. gospodarczych, 11,6% przes. Drogowych. Około 30% ogółu podejrzanych stanowią osoby w przedziale wiekowym 17-47 lat. Zdecydowana większość sprawców stanowią mężczyźni - 90%, a 10% kobiety, również ta proporcja dotyczy przestępczości nieletnich.