Ściągi z Prawa Rzymskiego publicznego

KROLESTWO:Najwyższą władze ma król rex, wspierany jest przez senat .Ma władzę nad wojskiem, wymiarem sprawiedliwości, władzą kapłańską.. Władza nie jest dziedziczna lecz obieralna. Zawierał również umowy międzynarodowe oraz podejmował decyzje w sprawach wojny i pokoju.Członkami senatu byli pater familias stojący na czele rodów, wybierani przez króla. Posiadał on głos doradczy, zatwierdzanie uchwał zgromadzeń kurialnych ktore stanowiły trzeci poziom decyzyjny. Podstawowym zadaniem było uchwalanie ustaw oraz dokonywanie niektórych czynności cywilno prawnych. Na zgromadzeniu sporządzano testament, dokonywano emancypacji i adopcji. Uczestniczyli w nich tylko patrycjusze.Podział Serwiusz Tuliusz – kryterium jest cenzus majątkowy. 5 klas podzielonych na centurie (później comitia centuriata) Dotyczył także plebejuszy.

REPUBLIKAOgromny dynamizm rozwoju terytorialnego, demograficznego, ustrojowego i politycznego. Władza sprawowana bezpłatnie, zasada jednoroczności. Zasada kolegialności: 2 osoby jeden urząd. Urzędnikiem mógł być każdy obywatel rzymski cieszący się nieposzlakowana opinia i będący niezależnym materialnie. Magistratus maiores (dyktator, konsul, pretor) magistratus minores (pretor, kwestor, cenzor, edyl). Trybuni ludowi obrona plebejuszy, mogli aresztować obywatela i umieścić go w swoim więzieniu, proponować projekt ustaw, skazywać na kary pieniężne.Senat podejmowanie decyzji w sprawach kultu państwowego, finansów, ogłoszenie poboru do wojska, wypowiedzenie wojny, administrowanie Italia i prowincjami. Ograniczony władzą zgromadzeń ludowych.Comitia curiata kurie posiadało uprawnienia sakralne, podejmowanie najważniejszych decyzji dla państwa (wojna, tworzenie prawa) Comitia centuriata posiadane srodki majątkowe wylicozne w pieniądzu. Brali tu udział tez plebejusze Mieli uprawnienia podejmowania ustaw, funkcje wyborcze. Comitia tributa miejsce zamieszkania. Prawo wyboru niższych urzędników. Podział na miasta państwa, municypia i kolonie.
PRYNCYPATPrinceps władza cenzorska, układanie list senatorów, uprawnienia trybuna ludowego, władza prokonsula, najwyższy kapłan. Zachowano część urzędów konsul, pretor ale tez niektóre zniesiono. Administracja cesarska: pisarze, archiwiści, woźni i inni.Curatores: stan i bezpieczeństwo na gł. Drogach tranzytowych, budowle publiczne, świątynie, bezpieczeństwo nad Tybrem stan kanalizacji. Pochodzili ze stanu senatorskiego. Prefecti: kasa państwowa, władza policyjna, wydawanie edyktów, uprawnienia sadownicze, gaszenie pożarów, bezpieczeństwo cesarza. Consilia principum: zasiadali w nim przedstawiciele senatu, ekwitów ,najbliższej rodziny cesarza ,eksperci z danej dziedziny. Doradzali cesarzowi, wydawali wyroki, wychodzili z propozycją konstytucji. Podział na Italię i prowincje senackie (pro pretorzy) i cesarskie (pro konsulowie)
DOMINATCesarz uważany był za władcę i boga. Administracja oparta na zasadach centralizmu i biurokratyzmu. Władza wojskowa oddzielona od cywilnej. Podział urzędów na centralne i lokalne. Najwyższy urzędnik to szef kancelarii cesarskiej, mistrz ceremonii, dowódca gwardii przybocznej. Podział na część zachodnią i wschodnią. Kazda część miała własna administracje wojskowa i cywilną oraz prowadziła samodzielną polityke zagraniczna. Na czele stał prefectus praetorio. Prefektury dzieliły się na diecezje (vicarii) te na prowincje (namiestnik) dodatkowo Azja, Afryka i Achaja (prokonsulowie). Defensor civitatis ochrona uboższych przed nadużyciami ze strony urzędników i ludzi zamożnych. Wybierany spośród senatorskiej rangi.