Renesans, inaczej odrodzenie – jest to epoka w dziejach kultury europejskiej, trwająca od XV do XVI wieku (we Włoszech już od XIV wieku. Termin „odrodzenie został użyty po raz pierwszy przez Vasariego w celu scharakteryzowania tendencji w malarstwie włoskim.
Literatura – Głównym prądem renesansu był humanizm. Wśród dziedzin sztuki uprzywilejowane miejsce wyznaczono sztuce. Ideał człowieka – istoty twórczej, kształtującej siebie i otaczający świat – zdeterminował koncepcję języka – było to świadectwem samodzielnej myśli ludzkiej, oraz literatury – mającej odtwarzać zachowanie i przeżycia człowieka, rzeczywistość oraz naturę. Za idealne realizacje literatury uznano utwory klasyków rzymskich.
Sztuka ukształtowała się we Włoszech w latach dwudziestych XV wieku, w innych krajach europejskich rozwijała się od XVI wieku. W architekturze sięgano do wzorów starożytnych – poszukiwano idealnych proporcji i przejrzystych podziałów, ukształtowały się nowe układy przestrzenne budowli oraz nowożytne typy budynków świeckich. Stosowano antyczne porządki architektoniczne i motywy dekoracyjne, rozwijało się budownictwo sakralne. Nastąpił rozkwit urbanistyki. W sztukach przedstawiających prowadzono badania nad perspektywą, proporcjami, mechaniką ruchu i anatomią ciała.
Za wydarzenia historyczne istotne dla renesansu, kształtujące nową Europę i zmieniające sposób myślenia ludzi, uznajemy odkrycia geograficzne. Odkrycie nowych ziem, w tym Ameryki, spowodowało rozszerzenie horyzontów ludzkiego myślenia, napływ pieniądza do Europy, a tym samym inny, mniej ascetyczny, a bardziej wystawny tryb życia. Spowodowało także bogacenie się miast, możliwość inwestycji, rozwój architektury i sztuki. Drugim, zresztą będącym konsekwencją także odkryć geograficznych, wydarzeniem istotnym dla tworzenia nowej epoki było powstawanie silnych państw, odejście od uniwersalizmu Europy, wykształcenie się języków narodowych, silnych dynastii postępujących w myśl interesów innych państw. Istotnym wydarzeniem, które szczególnie wpłynęło na literaturę, było wynalezienie druku. Z kolei przyczyną zmian w Kościele była reformacja.