Galileusz

Galileusz, Galileo Galilei (1564-1642), włoski filozof, astronom. Od 1589 r. Profesor w Pizie i Padwie. Twórca nowożytnej mechaniki i astrofizyki. Poglądy swoje wyłożył między innymi w dziełach: Pobierca złota (II saggiatore) 1623 i Dialogo sopra i due massimi sistemi del mondo 1632.

W poglądach filozoficznych Galileusza szczególne znaczenie posiadają cztery zasady metodologiczne dotyczące przyrodoznawstwa, z których wynika, że należy ja traktować: A) doświadczalnie, B) matematycznie, C) ograniczyć go do badania zjawisk, C) ograniczyć go do badania przyczyn.

Występował więc Galileusz przeciw wszelkim spekulacjom myślowym w rozwiązywaniu zagadnień przyrodniczych bez odwoływania się do doświadczenia, odcinał się jednak od skrajnego empiryzmu uznając, że nie ma nauki bez rozumowania. Uznawał tę tylko naukę za ścisłą, której przedmiot daje się mierzyć. Przyjmował metodę analizy i syntezy, czyli rezultatywną i kompozytywną. Właściwymi przedmiotami badań przyrodniczych stały się dla Galileusza kształt i ruch.
Matematyczne przyrodoznawstwo Galileusza koncentruje się na dwóch rodzajach zadań: A) hipotez matematycznych, B) egzystencjalnych zadaniach empirycznych.

Poza pracami z dziedziny filozofii i astrofizyki Galileusz odkrył prawo ruchu wahadła (1583). Zbudował wagę hydrostatyczną (1586). Zbudował lunetę astronomiczną i zastosował ją do obserwacji (1609). Odkrył góry na księżycu, satelity Jowisza, Fazy Wenus oraz stwierdził obrót Słońca dookoła osi a więc to, co było określone i przewidziane w teorii Mikołaja Kopernika.

Pomimo że trybunał inkwizycyjny zabronił głoszenia teorii heliocentrycznej w 1615 r., Galileusz w 1623 wydał Dialog o dwu najważniejszych układach świata: ptolemeuszowym i kopernikowym. Dzieło to trybunał inkwizycyjny w 1633 uznał za zakazane i zmusił Galileusza do odwołania swoich poglądów. Nauka Galileusza została potępiona przez kościół i Galileusz do końca życia żył pod nadzorem inkwizycji. Dopiero w październiku 1992 r. Papież Jan Paweł II uznał, że kościół popełnił błąd potępiając Galileusza.

Galileusza przekształcenie, transformacja, Formuła matematyczna opisująca transformacje czasu i współrzędnych przestrzennych pomiędzy dwoma intercjalnymi układami odniesienia: r = R + vT, t = T, gdzie r wektor położenia danego punktu w układzie I, R analogiczny wektor w układzie II, v wektor prędkości układu II względem I, t czas upływający w I układzie, T czas w układzie II.

Prawa mechaniki klasycznej są niezmiennicze względem transformacji Galileusza. Przekształcenie to jest przybliżone odnosi się do bardzo małych prędkości (względem prędkości światła). Poprawnym przekształceniem jest transformacja Lorentza.

Galileusza zasada względności, zasada głosząca, że prawa ruchu są identyczne we wszystkich inercjalnych układach odniesienia, tj. że nie istnieją wyróżniony inercjalny układ odniesienia. Zasada ta obowiązuje w mechanice klasycznej.