Źródła kapitałów przedsiębiorstwa
1. Wpłaty udziałowców
2. Zysk netto do dyspozycji firmy
3. Emisja obligacji
4. Bankowe kredyty i inwestycja
5. Bankowe kredyty krótkoterminowe
6. Emisja krótkoterminowych papierów wartościowych
7. Kredyty handlowe i inne zobowiązania
Kredyty własne przedsiębiorstwa znajdują się w jego bezterminowej dyspozycji.
Główne alternatywne sposoby pozyskania kapitału obcego przez przedsiębiorstwo
1. Kredyt bankowy
2. Partner strategiczny
3. Emisja akcji
4. Emisja obligacji
5. Venture kapital ( inwestor finansowy)
6. KPD (krótkoterminowe papiery dłużne)
Ryzyko finansowe działalności gospodarczej przedsiębiorstwa
Rodzaje ryzyka:
1. Operacyjne (struktura produkcji, rynek zbytu, opłacalność)
2. Finansowe ( płatność finansowa, koszty, stopa zysku)
3. Inwestycje ( rozwój, źródła finansowania, modernizacja produkcji, zwrot nakładów)
Czynniki ryzyka:
1. Wewnętrzne
2. Zewnętrzne
Zewnętrzne uwarunkowania decyzji finansowych przedsiębiorstwa
Podstawy zarządzania finansami przedsiębiorstwa
a) Plan strategiczny działalności gospodarczej
b) Realizacja głównych celów
- rozwój przedsiębiorstwa i maksymalizacja efektów (zysk)
- efektywne wykorzystanie majątku (kapitał)
Główne funkcje gospodarki finansowej w przedsiębiorstwie
• Informacja
• Kontrola
• Stymulacja
Zasoby planowania finansowego w przedsiębiorstwie
Planowanie finansowe jest integralną częścią zarządzania przedsiębiorstwem.
• Zakres:
1. określenie zapotrzebowania na środki finansowe źródeł ich pokrycia
2. skoordynowanie operacji finansowych z rzeczowymi
3. ustalenie sposobów efektywnego wykorzystania majątku przedsiębiorstwa
4. zapewnienie płynności finansowej
5. zapewnienie zdolności kredytowej
6. zapewnienie wyniku finansowego przedsiębiorstwa
c) Rodzaje planów finansowych
1. plany wieloletnie (strategiczne)
2. plany roczne (realizowane), (preliminarz obrotów)
3. plany krótkookresowe (kwartalne, miesięczne)
Rozliczenia pieniężne
Bilans przedsiębiorstwa produkcyjnego
Aktywa Pasywa
1.Majątek trwały 1.Kapitał własny
2.Majątek obrotowy 2.Zobowiązania długoterminowe
a) zapasy 3. Zobowiązania bieżące
b)należności 4. Rozliczenia międzyokresowe
c)gotówka 5. Zysk (+) Strata ( - )
Razem aktywa Razem pasywa
Rachunek zysków i strat przedsiębiorstwa produkcyjnego
1. przychody netto ze sprzedaży towarów i usług
2. koszty sprzedanych towarów i usług
3. zysk brutto na sprzedaży
4. inne koszty (np. zarządu, ogólne)
5. pozostałe przychody operacyjne
6. zysk na działalności operacyjnej
7. zysk na całej działalności gospodarczej
8. wyniki zdarzeń nadzwyczajnych (zyski i straty nadzwyczajne)
9. zysk brutto
10. podatki i inne obciążenia z zysku
11. zysk netto
Rachunek przepływów pieniężnych (cash flow)
Rok bieżący Rok poprzedni
1. Przychody źródeł finansowania
a) zysk netto
b) wartość amortyzacji
c) wyemitowane papiery wartościowe
d) sprzedaż aktywów trwałych
RAZEM
2. Wykorzystanie przychodów
a) wypłata dywidendy
b) wydatki inwestycyjne
c) spłata zobowiązań (np.z tyt. Obligacji)
d) odpisy z zysków
RAZEM
3. Nadwyżka (niedobór) (punkt 1 i 2)
4. Zmiana stanów środków pieniężnych
a) zmana stanów należności finansowych
b) zmana stanów zobowiązań finansowych
c) zmana stanów środków pieniężnych
d) zmiana stanów innych aktywów
RAZEM
Analiza finansowa przedsiębiorstwa
1. W ujęciu pieniężnym (finansowym) wyrażone są rezultaty gospodarcze przedsiębiorstwa (majątek, koszt, przychody, zysk lub strata)
2. Analiza finansów przedsiębiorstwa pozwala ocenić efektywność i perspektywę rozwoju
3. Oceny wynikające z analizy finansowej przedsiębiorstwa stanowią podstawę:
a) zarządzanie przedsiębiorstwem przez kierownictwo (rada nadzorcza, zarząd)
b) podejmowanie bieżących i strategicznych decyzji gospodarczych (opłacalność produkcji, struktura kapitałowa nowych inwestycji)
c) oceny zdolności kredytowej i wypłacalności
4. Podstawą analizy finansowej są sprawozdania finansowe opracowywane systematycznie przez dział rachunkowości:
a) bilans
b) rachunek zysków i strat
c) rachunek przepływów pieniężnych
d) wskaźniki ekonomiczno-finansowe
Rodzaje wskaźników oceny przedsiębiorstwa
Wybrane podstawowe wskaźniki oceny efektywności finansowej przedsiębiorstwa
1. Wskaźnik zyskowności sprzedaży (WZS)
zysk netto
sprzedaż netto
2. Wskaźnik rentowności aktywów (ROA)
zysk netto
aktywa ogółem (majątek)
3. Wskaźnik zwrotu kapitału własnego (ROE)
zysk netto
kapitał własny
4. Wskaźnik zadłużenia aktywów (WZA)
zobowiązania ogółem
aktywa ogółem
5. Wskaźnik zadłużenia kapitału własnego (WZKW)
zobowiązania ogółem
kapitał własny
6. Wskaźnik płynności bieżącej (WPB)
środki obrotowe ogółem
łączne zobowiązania bieżące
FINANSE PUBLICZNE
Finanse publiczne
Podstawowe rodzaje:
1. Zasoby pieniężne państwa (budżet państwa)
2. Zasoby pieniężne organów samorządowych
3. Zasoby pieniężne ubezpieczeń społecznych
4. Zasoby pieniężne fundacji publicznych, związków zawodowych, związków wyznaniowych, partii politycznych i innych związków społecznych
Podmioty uchwalające i zarządzające w zakresie finansów publicznych
parlamenty (uchwalenie budżetu państwa)
rząd – projektowanie i realizacja
organy samorządowe lokalne – budżety lokalne
inne organy samorządowe – fundacje, związki społeczne
System finansów publicznych (wg prawa polskiego)
1. Popieranie i gromadzenie dochodów
2. Wydatkowanie środków publicznych
3. Zarządzanie środkami publicznymi
4. Zaciąganie zobowiązań angażujących środki publiczne
5. Finansowanie deficytu budżetowego
6. Zarządzanie długiem publicznym
Funkcje finansów publicznych
Funkcje wynikają z zadań państwa i są narzędziem alokacji zasobów finansowych
Rodzaje funkcji:
1. alokacyjna
2. redystrybucyjna
3. stabilizacyjna
Modele finansowania celów publicznych
1) Fundusze prywatne
2) Model socjalny – fundusze publiczne (państwa)
3) Model mieszany:
a) fundusze publiczne
b) fundusze instytucji społecznych pozarządowych
c) fundusze kapitałowe
d) fundusze prywatne
Struktura zasobów finansów publicznych
1. Budżet państwa
2. Budżet samorządowy
3. Fundusze celowe publiczne
4. Fundusze ubezpieczeń społecznych
5. Fundusze organizacji i fundacji społecznych
Normy prawne określające finanse publiczne
1. Konstytucja
2. Prawo budżetowe
3. Coroczne uchwalone budżety
4. Ustawy regulujące poszczególne dziedziny finansów publicznych np.:
a) w sprawie ubezpieczeń społecznych
b) w sprawie finansów samorządowych
c) w sprawie zasiłków dla bezrobotnych
Podmioty zarządzające finansami publicznymi
1. Władze ustawodawcze i samorządowe
2. Władze wykonawcze – rząd i rządy lokalne
3. Aparat skarbowy
4. Podmioty (jednostki) finansowane z funduszy publicznych
Główne źródła dochodów publicznych
1. Podatki
2. Opłaty i składki
3. Dochody z majątku i działalności gospodarczej sektora publicznego
4. Pożyczki publiczne i dług publiczny
5. Inne ( sprzedaż majątków w drodze prywatyzacji)
Finansowe środki publiczne (wg prawa polskiego)
1.Dochody publiczne:
- daniny publiczne (podatki, inne świadczenia pieniężne)
- opłaty
- dochody z najmu i dzierżawy oraz inne o charakterze dywidendy
- dochody ze sprzedaży rzeczy i prawa
- spadki, darowizny
2. Środki ze źródeł zagranicznych bezzwrotne
3. Przychody budżetu państwa i budżetów samorządowych pochodzące z:
- prywatyzacji majątku Skarbu Państwa
- ze spłat pożyczek udzielonych ze środków publicznych
- z otrzymanych pożyczek i kredytów
4. Przychody jednostek organizacyjnych sektora publicznego
Struktura finansów publicznych w Polsce (w % PKB)
lata
Rodzaje finansów 1994 1995 1996 1999
1. Finanse publiczne ogółem w tym: 50,5 49,2 49
a) budżet państwa 26,6 21,5 20
b) budżety gmin 5,4 5,3 6,8
c) fundusze celowe 20,9 19 18,8
gospodarka pozabudżetowa 3,6 3,5 3,5
2. Deficyt budżetowy w reakcji do PKB 2,7 2,6 2,5
3. Dług publiczny 69,5 55,7 49,1