Użyteczność filozofii w życiu ludzkim

Temat: Użyteczność filozofii w życiu ludzkim.



„Filozofia” w tłumaczeniu z języka greckiego to „umiłowanie mądrości” („filo” czyli lubić, kochać i „sophia” czyli mądrość). Jest to termin oznaczający zmienną na przestrzeni czasów pod względem zakresu i treści dziedzinę ogólnych rozważań na tematy istoty i struktury bytu, źródeł i prawomocności ludzkiego poznania, zasad wartościowania, sensu życia i sposobów jego godnego prowadzenia; zagadnień dotyczących poglądu na świat i miejsca człowieka w świecie. I tak jednym z ważniejszych zagadnień filozofii, jakimi były pytania o prawa rządzące wszechświatem, o to, czym jest materia, z czego zbudowany jest świat i jakie prawa nim rządzą, zajęły się nauki przyrodnicze, takie jak fizyka, chemia czy biologia. Inną grupą zagadnień filozofii - dotyczących człowieka i społeczeństwa - zajmują się nauki humanistyczne, takie jak psychologia, lingwistyka i socjologia. Adam Sikora, twórca książki pt.: „Siedmiu greckich filozofów” tak opisuje filozofię: „Filozofia zajmuje się interpretacją świata, problematyką historii, życia społecznego i ludzkiego istnienia. Podejmuje pytania o sens
i wartość życia, zastanawia się nad powołaniem człowieka, usiłuje formować własne prawdy moralne, ustanawiając wartości godne realizacji. Pragnie ona kształtować ludzi
i wspomagać ich w dokonywaniu rozlicznych wyborów, w rozwiązywaniu sytuacji konfliktowych, w doskonaleniu ich życia.”
Fakt, iż filozofia jest istotną nauką w życiu ludzkim jest oczywisty, ponieważ dzięki temu jest tak długowieczną, wręcz nieśmiertelną nauką. Arystoteles w utworze „Zachęta do filozofii” pisze, że teoretyczne myślenie daje ludziom największe korzyści
i przedstawia nam szereg przykładów gdzie filozofia staje się użyteczna dla człowieka. Mówi on, że podstawowe narzędzia, na przykład rzemieślnicze, mają swój początek
z obserwacji świata, niektóre wywodzą się z obserwacji światła i promieni słonecznych inne zaś z obserwacji wody. Wspomina, że człowiek musi czerpać pewne wzory
z natury i prawdy i według nich może dokonywać pewnych osądów i stwierdzeń, co jest dobre, pożyteczne i sprawiedliwe. Najlepsze wzory to te, które są w najlepszej zgodzie
z naturą. Stwierdza on, iż człowiek, który nie poznał filozofii i nie poznawał prawdy, nie jest zdolny do pełnego poznania. „Bo tylko filozof żyje ze wzrokiem skierowanym na naturę i na to co boskie, i tak, jak dobry sternik umocniwszy swe życie w tym, co jest wieczne i niezmienne, tam zarzuca kotwicę i żyje według własnej woli.” Oznacza to, iż tylko filozofia tworzy prawa trwałe, słuszne i piękne. Ta nieśmiertelna wiedza, choć zdaje się być tylko teoretyczna pozwala nam kształtować wszystko podług niej. To wiedza umożliwia człowiekowi działanie i daje nam pomoc w naszych poczynaniach. Arystoteles nawołuje także człowieka aby nie uciekał od filozofii, bo ta jest „posiadaniem i uprawianiem mądrości”, a przecież mądrość jest najlepszym ze wszystkich dóbr.
W filozofii odnajdujemy również przesłanki, które mówią, że nie zawsze mądrość filozoficzna musi być użyteczna i korzystna, ale zawsze musi być dobra i już dlatego powinna być pożądana ze względu na siebie samą, niewątpliwie jest ona wartością autoteliczną. To co dobre i cenne zawiera się w filozoficznych dociekaniach. Jeśli człowiek żyje według rozumu, nigdy nie ulega przypadkom losu. Mądre myślenie
i dochodzenie do poznania jest pożądane przez człowieka i jest pożyteczne dla życia praktycznego, ponieważ nic nie przedstawi się jako dobre jeżeli tego najpierw nie rozważyliśmy i jeśli nie wykonaliśmy tego mądrze. „Wszak niezależnie od tego, czy szczęśliwe życie zależy od przyjemności, czy od moralnej doskonałości, czy też od mądrości, trzeba jednak filozofować, bo głównie poprzez filozoficzną refleksję osiągamy jasny pogląd.” Samo filozofowanie uszczęśliwia ludzi, więc staje się użyteczne dla ludzi, ponieważ jednym z głównych celów człowieka jest właśnie osiąganie szczęścia. Refleksję filozoficzną i mądrość możemy określić mianem szczęścia. „Dlatego też wszyscy, którzy mogą powinni uprawiać filozofię, bo to jest albo w pełni dobre życie, albo ze wszystkich rzeczy najprawdziwsza przyczyna życia dobrego dla dusz.”
Poza tym, iż filozofia daje nam szczęście to ludzie za jej pośrednictwem unikają utraty rozumu. Nawet jeśli człowiek oddaje się najlepszym rozrywkom, a jego życie jest dostatnie to jest bezwartościowe jeśli jest życiem bezmyślnego i szalonego. Gdyby nawet człowiek posiadał wszystko, ale miałby utrudnioną zdolność myślenia to niektóre dobra nie przynosiłyby mu pożytku. Właśnie dlatego rozumne myślenie wiążące się z filozofią jest tak potrzebne człowiekowi. Człowiek powinien dążyć do osiągnięcia mądrości
i poznania prawdy, bo tylko wtedy nasze życie jest prawdziwe i nabiera sensu. Można wykazać wyższość życia intelektualnego nad innymi jego formami, mądrość jest największym spośród dóbr i celem życia. Rozum jest najlepszą częścią nas samych,
a najwyższą jego funkcją jest osiąganie prawdy. Prawdy, iż człowiek jest częścią natury, a więc to przez jej obserwacje zdobędzie prawdę i będzie z niej przejmował pewne stałe kryteria, za pomocą których może oceniać co jest słuszne, szlachetne i pożyteczne.
Reasumując prowadzenie filozoficznego życia jest rodzajem istnienia wyższego
w stosunku do innych możliwych form życia. Uprawiając filozofię żyjemy w pełni
i doskonale. Z filozofii płynie dla nas przesłanie, że powinniśmy albo zajmować się filozofią, albo pożegnać się z życiem i odejść stąd, ponieważ wszystko poza tym jest bezsensowne i bezwartościowe. Filozofia jest najlepszą drogą do poznania i osiągnięcia mądrości, a przecież to właśnie tego pragnie i potrzebuje człowiek jeśli chce dobrze rządzić państwami, pracować i żyć pożytecznie.





BIBLIOGRAFIA:

Arystoteles, „Zachęta do filozofii” PWN, 1988
Adam Sikora, „Siedmiu greckich filozofów”
PWN, Powszechna Encyklopedia Filozofii