W roku 1772 doszło do pierwszego rozbioru Polski. Zaczęto ponosić kroki by zapobiec kolejnemu. Jednak zaborcy dalej niszczyli naszą ojczyznę i w roku 1793 po raz drugi zagarnęli terytorium Rzeczypospolitej. Polacy zebrali wszystkie siły by uwolnić się spod ich władzy. Mimo ogromnych starań nie udało się zachować niepodległości. W roku 1795 Rosja, Prusy i Austria podzieliły Rzeczpospolitą między siebie doprowadzając jednocześnie do jej zniknięcia z map Europy. Jak do tego doszło, po czyjej stronie leżała wina i jakie były najważniejsze czynniki, które do tego doprowadziły? Na te pytanie postaram się odpowiedzieć w mojej pracy
Wewnętrzne przyczyny upadku I Rzeczypospolitej
Do upadku Rzeczypospolitej w dużej mierze przyczynili się magnaci. Po XVII-wiecznych wojnach poszerzyli oni swoje wpływy i zaczęli manipulować sprawami państwa. Magnateria zmieniała swoje ziemie w coś w rodzaju osobnego państewka ustalając na nich własne prawa i reguły, co sprawiło, że porzucili oni sprawy państwowe i zajęli się własnymi. Szlachta utraciła swoją władze i majątek po w/w wojnach i była utrzymywana przez magnatów lecz w zamian miała głosować na sejmach jedynie w ich interesie, a nie ku polepszeniu sie stuacji kraju. Później, podczas powstania, które bardzo potrzebowało ochotników, wielu chłopów stawało do walki. Niestety, szlachcianie często nie zezwalali na to lub starali się by do chłopów w ogóle nie dotarła wieść o poszukiwaniu ochotników.W upadku państwa pomogła zasada liberum veto, przez którą to żaden sejm nie mógł dobiec do końca będąc przerywanym pojedynczym głosem. Przeszkadzało to w ustaleniu jak poprawić sytuację w kraju. Magnaci zdradzili Rzeczpospolitą zakładając konfederację targowicką. Zamiast popierać reformy i konstytucję, pomagając w odbudowie Polski, woleli oni wrócić do wolnej elekcji, liberum veto i dawnych przywilejów. Zdrajcy wyjechali do Rosji prosząc Katarzynę II o pomoc.
Kolejnym ważnym czynnikiem, który doprowadził do upadku Rzeczypospolitej była wolna elekcja i dopuszczenie do tronu dynastii Sasów. Za panowanie tej dynastii doszło do dużych zaniedbań gospodarczych spowodowanych przez Augusta II Mocnego i Augusta III Sasa. Ten pierwszy podczas wojny ze Szwecją próbowałem zagarnąć Inflanty, szwedzi odparli atak, a następnie poszli w głąb kraju, aż pod Karpaty. Wkroczenie do kraju szwedzkiego króla Karola XII wykorzystali szlachcianie przeciwni Augustowi II ogłaszając jego detronizację. Następnie w roku 1704 na polski tronie zasiadł wielkopolski wojewoda Stanisław Leszczyński, mający również poparcie szwedzkiego władcy. Zwolennicy panowania Augusta II, nie godząc się na nowego władcę, związali przeciw niemu konfederację i ustanowili sojusz z Rosją. Wybuchła wojna domowa powodująca ogromne zniszczenia. Na domiar złego panowała wtedy zaraza, a później przemarsze obcych wojsk przez kraj, także go niszczyły.
Natomiast August III Sas właściwie nie walczył ale pozwalał innym państwom prowadzić bitwy na terenie naszego kraju i zwiększył się wpływ Rosji na losy Polski, dochodziło nawet do tego, że pruski król porywał z Polski mężczyzn i wcielał ich do własnej armii. Obaj władcy zaniedbywali polską gospodarkę. Oświatę polską reprezentowały wtedy właściwie jedynie szkoły jezuickie, które właściwie nie przeszły żadnych reform. Zatem ludność polska była słabo wykształcona, jak więc miała przyczynić się do rozwoju gospodarki a zarazem do rozwoju państwa? Ludność uległa też niefortunnemu podziałowi na sejmie w 1733 roku, na którym to pozbawiono różnowierców praw politycznych. O tym wydarzeniu było głośno w całej Europie. Katarzyna II, żądając od Stanisława Augusta by wyrównał prawa katolików i wyznawców innych wiar, przyczyniła się do stworzenie trzech przeciwnych sobie konfederacji: katolickiej w Radomiu, protestanckiej w Toruniu i dyzuickiej w Sucku. Konfederacje zwalczały się wzajemnie, a że do tych ugrupowań często należeli ludzie zasiadający w sejmach i decydujący o losach I Rzeczypospolitej, przenosili swoje spory na obrady sejmu. Tak więc często kłócili się i nie potrafili niczego ustalić co tylko szkodziło Polsce. Myślę, że Polska dała by radę wygrać z Rosją w obronie Konstytucji gdyby Stanisław August nie kazał zaprzestać walk.
Zewnętrzne przyczyny upadku I Rzeczypospolitej
Największą zewnętrzną przyczyną było wtrącanie się państw ościennych w sprawy Rzeczypospolitej. Państwa te robiły to całkowicie jawnie tyle tylko, że pod wymyślonymi pretekstami. Na przykład układ w Poczdamie zwarty przez Rosję, Austrie i Prusy, który stwierdzał, że w Polsce nic nie może zostać zreformowane i, że staje on straży “polskiej złotej wolności szlacheckiej”. Ten układ stał się początkiem ingerowania tych państw w sprawy polskie. 12 lat po napisaniu układu zaborcy ustalili między sobą, że przejmą kontrolę nad elekcją, po śmierci Augusta II. Na szczęście nie udało im się to, spowodowali oni jednak, że aby narzucić Polsce swoją wolę coraz częściej robili to siłą, przy pomocy wojska. Doszło do tego, że Polska ludność uwierzyła, że nie da się niczego zreformować bez zgody któregoś z państw ościennych.Były oczywiście próby reform państwa, ale ludność straciła wiarę, że ma jakikolwiek wpływ na rozwój państwa. Władca Prus sprowadzał do Polski fałszywą monetę aby utrudnic kupcom handel i niszczyć polską gospodarkę
Była jeszcze jedna przyczyna, która przyczyniła się do upadku Rzeczypospolitej. Był to związek pomiędzy Stanisławem Augustem Poniatowskim a Katarzyną II. Król Polski pałał do rosyjskiej cesarzowej nieodwzajemnionym uczuciem. Katarzyna była pierwszą miłością Augusta, lecz on dla niej jedynie jednym z wielu adoratorów. Był więc “wodzony za nos” np. Po zabraniu części praw politycznych innowiercom, Poniatowski, kiedy dowiedział się o reakcji Katarzyny, natychmiast zaczął się starać o zwiększenie ilości praw politycznych ludziom nie wyznającym wiary katolickiej. Kolejny przykład: w 1733 bez sprzeciwu podpisał sejm rozbiorowy i pozwolił zaborcom na odebranie Polsce części terenu. Następnym co zrobił Poniatowski by spodobać się cesarzowej było zaprzestanie walk o niepodległość kiedy Polsce udało się kilka razy zwyciężyć Rosję. Polacy wzięli wtedy losy powstania we własne ręce i poprowadzili je bez króla, co uważam za słuszną decyzje.
Przedstawienie najważniejszych przyczyn upadku i uzasadnienie wyboru
Uważam, że wszystkie te czynniki w równej mierze przyczyniły się do upadku I Rzeczypospolitej. Jeśli na przykład sytuacja Polski wyglądałaby prawie tak samo, z tą różnicą, że Stanisław August Poniatowski nie byłby zakochany w Katarzynie II. Zdarzenie a mogłyby się wtedy potoczyć zupełnie inaczej. Król nie wyraziłby zgody na rozbiór, a później nie zaprzestał by walk o ojczyznę. A jak wyglądałaby sytuacja w kraju bez liberum veto? Sejmy doprowadzanoby do końca ustalając ważne dla kraju sprawy. Może wtedy ocalonoby gospodarkę, zreformowano państwo i udałoby się powołać silną, dobrze wyposażoną armię, która dałaby radę przeciwstawić się zaborcom. A co by było gdyby magnaci nie przejęli władzy nad szlachtą a jednocześnie decydowali nad ich głosami na sejmach i nie budowali swoich małych państewek. Łatwiej byłoby rządzić państwem, a szlachta głosowała by tak jakby uznawała za słuszne. Może to nie doprowadziło by do upadku państwa.
Jak widać eliminacja choćby jednego z czynników powoduje lawinę zupełnie innych wydarzeń, mogących spowodować, że Polska nie znikałaby z map Europy.
Zakończenie i własna opinia
Winę za zniknięcie Polski z Europy ponoszą oczywiście zaborcy, ale nie tylko. Po części winę ponosi nawet sam Stanisław August Poniatowski dając się uwodzić i spełniając zachciewajki Katarzyny II. Zaborcy sami nie daliby rady tak poprostu doprowadzić do rozbiorów, musieli mieć dogodną sytuację wewnątrz państwa Polskiego, a Polacy taką im udostępnili.
Uważam też, że nie da się jednoznacznie wskazać wydarzenia, które jednoznacznie wpłynęło na upadek Rzeczypospolitej, jedynie wszystkie razem spowodowały zniszczenie naszej ojczyzny. Moim zdaniem Polacy daliby radę zapobiec temu tragicznemu zdarzeniu, gdyby tylko w porę przewidzieli jakie mogą byc skutki wcześniejszych wydarzeń.
fugi1994 Przydatna praca:)
odpowiedz
paula5815 Co wy od tej pracy chciecie?!
Praca może być, ale troszke za krótka. Oczywiście przyda się:)
odpowiedz
RudeDude Dzieki, przydalo sie pare przyczyn :)
odpowiedz