Popularne wyrażenia łacińskie, chętnie stosowane w celach stylistycznych

• ad hoc = specjalnie w tym celu (dosł. do tego)


• ad rem = do rzeczy (odnośnik do właściwej treści)


• ad vocem = do wypowiedzi (dosł. do głosu) (odnośnik do wypowiedzi przedmówcy)


• alma mater = synonim akademii lub uniwersytetu (dosłownie: matka karmicielka)


• alter ego = drugie ja


• bona fide = w dobrej wierze (także: bona fides = dobra wiara)


• de facto = w rzeczywistości


• de iure = zgodnie z prawem (legalnie), formalnie


• deus ex machina = (rozwiązanie) nie mające znamion prawdopodobieństwa, np. w dramaturgii (dosłownie: bóg z maszyny)


• ergo = a więc


• et cetera (skracane do etc.) = i tak dalej


• ex aequo = na równi, jednakowo


• ex cathedra = o sposobie wypowiadania się: autorytatywnie, nie dopuszczając dyskusji (dosłownie: z mównicy, z katedry)


• ex oriente lux, ex occidente lex = ze wschodu światło (kultury), z zachodu praworządność (starożytna definicja wkładu obydwu połówek cesarstwa rzymskiego w dorobek całego państwa)


• explicite = jawnie, wyraźnie


• honoris causa = stopień naukowy nadawany za zasługi (dosłownie: dla zaszczytu)


• horribile dictu = strach powiedzieć


• ibidem (skracane do ib., ibid.) = tamże


• idem (skracane do id.) = to samo


• idem per idem = to samo przez to samo ("wyjaśnianie" pojęcia tym samym pojęciem)


• id est (skracane do i.e.) = to jest (to znaczy)


• ignotum per ignotum = nieznane przez nieznane (wyjaśnianie pojęcia przez inne, nieznane pojęcie)


• implicite = domyślnie


• in flagranti (delicto) = na gorącym uczynku


• in situ = w (pierwotnym) położeniu, miejscu


• in spe = w przyszłości, o czymś co jest spodziewane (dosłownie: w nadziei)


• in statu nascendi = w fazie początkowej (dosłownie: w stanie rodzenia się)


• lege artis = (postępowanie) według prawa, zgodnie z przepisami


• liberum veto = dosłownie: wolne "nie pozwalam"


• loco citato = w miejscu cytowanym


• modus operandi = sposób działania (np. przestępcy)


• modus vivendi = sposób życia, współżycia (np. ustalone warunki pokoju między zwaśnionymi stronami)


• nolens volens = chąc nie chąc


• quod erat demonstrandum (skracane do QED) = co było do udowodnienia (formuła kończąca dowód)


• pars pro toto = część zamiast całości


• per analogiam = przez analogię


• per procura = przez pełnomocnika


• pro publico bono = dla dobra publicznego


• primus inter pares = pierwszy między równymi


• sensu largo = w znaczeniu szeroko pojętym


• sensu stricto = w znaczeniu ścisłym


• signum temporis = zazwyczaj: zdarzenie znamionujące początek lub koniec epoki (dosłownie: znak czasu)


• (condicio) sine qua non = (warunek) niezbędny (dosłownie: bez którego nie)


• tabula rasa = czysta karta (dosłownie: tabliczka wygładzona)


• tertium non datur = trzeciej możliwości nie ma


• terra incognita = nieznany ląd, nierozpoznana dziedzina (np. w nauce; porównaj z "hic sunt leones")


• vel = albo


• verbatim = dosłownie


• vice versa = na odwrót, z drugiej strony


• vide = zobacz (odnośnik do innego miejsca w tekście)


• vis maior = siła wyższa


• vis vitalis = siła żywotna


• votum separatum = dosłownie: zdanie odrębne (zdanie inne niż popierane przez ogół

Orginal Gutek 2005
gucioo.mylog.pl