Weryfikacja części
Plan pracy:
1. – Zadania i organizacja weryfikacji części
.
2. – Sposoby określania zużycia, uszkodzeń i wad utajonych.
a. – Metody weryfikacji typowych części samochodowych
.
b. – Metody wykrywania wad utajonych.
3. – Typowe przykłady weryfikacji części samochodowych.
1. Zadania i organizacja weryfikacji części.
Oczyszczone, umyte i odtłuszczone części są transportowane w pojemnikach do stanowiska weryfikatorów. Stanowiska te zwykle usytuowane są w pobliżu myjni co ułatwia transport.
Weryfikator określa stopień zużycia części i na tej podstawie segreguje je na trzy grupy:
- Części dobre nadające się do dalszej eksploatacji w samochodzie bez potrzeby naprawy.
- Części nadające się do naprawy, których zużycie lub uszkodzenie można usunąć przez regeneracie lub obróbkę na wymiary naprawcze.
- Części nie przydatne, których stopień zużycia lub uszkodzenia przekracza ekonomiczne możliwości naprawy. Koszt naprawy tych części, (jeżeli naprawa jest możliwa|) przekroczyłby koszty nowej części.
W celu wykluczenia pomyłki weryfikator zaczyna segregować części umownymi kolorami.
Części dobre transportuje się do magazynu międzyoperacyjnego, skąd są pobierane do montażu. Części nadające się do naprawy kieruje się do działu naprawczego, natomiast części nieprzydatne zostają przekazane na złom.
Praca weryfikatorów jest bardzo odpowiedzialna. Od ich umiejętności oraz od wyposażenia stanowiska w odpowiedni sprzęt zależy jakość naprawy jak i koszt. Zakwalifikowanie jako dobrej części mające ukryte wady lub zużytej może spowodować w konsekwencji poważne uszkodzenia pojazdu, dyskwalifikuję przeprowadzoną naprawę. Natomiast kierowanie na złom części nadających się do naprawy zwiększa koszty naprawy i jest objawem marnotrawstwa.
Mimo istnienia rozmaitych urządzeń pomiarowo-kontrolnych ciągle jeszcze ma poważny udział w pracach weryfikacyjnych metoda organoleptyczna, oparta na subiektywnej ocenie stanu części dokonywanej przez weryfikatora, posługującego się zmysłami wzroku i dotyku.
Dlatego pracownicy oceniający części powinni mieć wysokie kwalifikacje, długoletni staż w pracy w zakładach naprawczych samochodów oraz specjalne przeszkolenie.
Weryfikatorzy sporządzają protokół na podstawie, których wystawia się przewodnik, karty pracy oraz kwity na materiały potrzebne do naprawy poszczególnych części. Przewodnik określa sposób naprawy części, przebieg kolejnych czynności oraz potrzebne narzędzia i urządzenia. Karty pracy zawierają polecenie wykonania zaplanowanej naprawy poszczególnym pracownikom oraz podają określony przez kalkulator czas naprawy. Przewodniki karty pracy stanowią podstawę do sporządzenia harmonogramów przebiegu naprawy, które ułatwiają koordynację czynności wykonywanych przez poszczególne działy.
Na podstawie weryfikacji części sporządza się także statystykę uszkodzeń, na podstawie, której można planować zapotrzebowanie na nowe części zamienne oraz na materiały, narzędzia i inne środki niezbędne do naprawy poszczególnych części. Znając procentowy udział części dobrych, do naprawy i przydatnych oraz liczbę pojazdów, które mają być naprawiane w objętym planem okresie łatwo obliczyć, ile należy zakupić lub wykonać części nowych, a ile części trzeba będzie naprawić.
Stanowiska weryfikacyjne śą wyposażone w specjalne przyrządy, urządzenia pomiarowo-kontrolne, wzorniki itp. Zwykle poszczególne stanowiska są przystosowane do weryfikacji części jednego lub kilku podobnych zespołów. Na jednym stanowisku można zweryfikować elementy skrzyni biegów, reduktorów a nawet mostów napędowych, jednak weryfikacje części silnika lub jego osprzętu z reguły wykonuje się na oddzielnym stanowisku. Taki podział umożliwia specjalizację personelu i stosowanych urządzeń.
2. Sposoby określania zużycia, uszkodzeń i wad utajnionych
Ocena przydatności poszczególnych części rozpoczyna się od oględzin zewnętrznych w celu stwierdzenia, czy dana części nie ma wyraźnych uszkodzeń, jak pęknięcia, wykruszenia materiału, skrzywienia lub nadpalenia. Po stwierdzeniu tego typu uszkodzeń weryfikator musi podjąć decyzje, czy uszkodzenia kwalifikują części do złomowania, czy można je usunąć przez naprawę. W tym drugim przypadku, podobnie jak w przypadku, gdy oględziny zewnętrzne nie wykazały żadnych uszkodzeń, część podlega dalszemu sprawdzeniu z użyciem urządzeń pomiarowych.
a. Metody weryfikacji typowych części samochodowych
Najczęściej spotykane wady wałów to: zużycie powierzchni osadzenia łożysk (czopów), zużycie wielowypustów gwintów oraz odkształcenia.
Do pomiarów wałów stosuje się mikrometry, czujniki i sprawdziany. Kowalność czopów określa się na podstawie różnicy wskazań mikrometru przy pomiarze średnicy czopa w dwóch prostopadłych do siebie płaszczyznach. Stożkowość czopów określa się porównując wskazania mikrometru przy pomiarach średnicy dokonywanych wzdłuż tworzącej czop. Średnice czopa stwierdza się za pomocą mikrometru (rys. 15.1) lub sprawdzianów szczękowych (rys. 15.2).
Wielowypusty sprawdza się mikrometrem, specjalnym pierścieniem lub sprawdzianami (rys. 15.3). szerokość rowków sprawdza się za pomocą sprawdzianów łopatkowych. Krzywki sprawdza się sprawdzianami i wzornikami.
Więcej jest w załączniku