Biografia Giuseppe Garibaldi

Giuseppe Garibaldi (1807-1882) rewolucjonista włoski

Giuseppe Garbaldi dowodził oddziałami, które odniosły największe sukcesy wojskowe w najnowszej historii Włoch, i doprowadził do zjednoczenia swej ojczyzny. Był mistrzem w prowadzeniu wojny partyzanckiej. Kierując przez blisko 40 lat kampaniami wojskowymi zarówno we Włoszech, jak i w Ameryce Południowej zdobył na świecie ogromną popularność i powszechne uznanie. W Wielkiej Brytanii witano Garibaldiego jako „bohatera dwóch światów”, a amerykański prezydent Abraham Lincoln zaproponował mu objęcie dowództwa nad wojskami Północy w czasie wojny secesyjnej.

Garibaldi urodził się 4 lipca 1807 roku w Nicei we Francji, w rodzinie marynarskiej. W wieku 15 lat rozpoczął służbę na morzu na okręcie swojego ojca. W 1832 roku dowodził już własnym statkiem. W tym czasie Garibaldi nawiązał kontakty z kierowanym przez Giuseppe Mazziniego ruchem rewolucyjnym noszącym nazwę Młodych Włoch, który stawiał sobie za cel doprowadzenie do zjednoczenia podzielonego na drobne państewka Półwyspu Apenińskiego i wyzwolenia go spod obcej dominacji. W 1834 roku Garibaldi skierował swój statek do Genui, aby wesprzeć rozwijającą się właśnie rewolucję. Powstanie zakończyło się jednak klęską i Garibaldi, skazany zaocznie na karę śmierci, musiał udać się na wygnanie do Ameryki Południowej.

W Ameryce Południowej Garibaldi kontynuował działalność rewolucyjną. W latach 1836-1843 dowodził okrętem korsarskim, walcząc po stronie powstańców z Rio Grande do Sul przeciw władzom Brazylii. Następnie wspierał Urugwaj w walce przeciw Argentynie. W tym czasie tez zaczął przeprowadzać operacje wojskowe na lądzie, doskonaląc swoje umiejętności taktyczne, do których odwoływał się z powodzeniem w wielu późniejszych walkach. Garibaldi rekrutował swoje oddziały głównie z włoskich emigrantów. Potrafił błyskawicznie mobilizować je do przeprowadzenia wojskowych operacji, a następnie rozpuszczać wśród ludności cywilnej. Ponieważ prawie zawsze musiał stawiać czoło silniejszym oddziałom nieprzyjacielskim, stosował metody wojny partyzanckiej. Przeprowadzał zaskakujące uderzenia i szybkie przemarsze, unikając niebezpieczeństw wojny pozycyjnej. W tym okresie żołnierze Garibaldiego zaczęli nosić charakterystyczny „mundur”-
Czerwone koszule, które również później we Włoszech wyróżniały jego oddziały.

Po 12 latach pobytu w Ameryce Południowej do Garibaldiego doszły wieści o wzroście ruchów rewolucyjnych i zjednoczeniowych we Włoszech. Zdecydował się więc na powrót do Europy i przystąpił do tworzenia liczącego trzy tysiące żołnierzy oddziału „czerwonych koszul”. Po krótkich, pozbawionych większych sukcesów walkach z Austriakami z w północnych Włoszech i w południowej Szwajcarii, Garibaldi poprowadził swoich ochotników w 1849 roku do Rzymu na pomoc staremu przyjacielowi Mazziniemu, broniącemu Wiecznego Miasta przed Francuzami, którzy próbowali przywrócić w Rzymie papieską zwierzchność. Garibaldi z powodzeniem kierował przez trzy miesiące obroną Rzymu przed przeważającymi siłami francuskimi. Ostatecznie jednak musiał skapitulować 3 lipca Francuzi wkroczyli do Rzymu, a Garibaldi na czele 5000 obrońców opuścił miasto. Zawieszenie broni gwarantowało oddziałom Garibaldiego jedynie spokojne wyjście z miasta. Zaraz za granicami Rzymu zaatakowały je więc silne wojska francuskie, austriackie i neapolitańskie, rozbijając prawie całkowicie armię Garibaldiego.

Garibaldiemu udało się ujść z nieprzyjacielskiej zasadzki. Początkowo znalazł schronienie w Stanach Zjednoczonych. Przez krótki okres przebywał w Nowym Jorku, gdzie zajmował się produkcją świec. Wkrótce jednak udał się znowu do Ameryki Południowej, tym razem do Peru, gdzie ponownie dowodził okrętem korsarskim. W 1854 roku powrócił do Włoch. Zamieszkał na Caprera niedaleko Sardynii i został dowódcą pierwszego włoskiego parowca poruszanego za pomocą śruby napędowej.

W 1859 roku po wybuchu wojny z Austrią Garibaldi ponownie wyruszył do boju na czele swych „czerwonych koszul”. Po krótkich walkach z Austriakami w Alpach, Garibaldi zaokrętował swoich żołnierzy na dwa parowce i skierował się na południ, aby wesprzeć na Sycylii powstanie przeciw królowi Neapolu Franciszkowi II. W maju 1860 roku oddziały Garibaldiego opanowały Sycylię, a następnie przeprawiły się na półwysep. W lutym 1861 roku Garibaldi zajął Neapol i przejął pełną kontrolę nad południem Włoch. Uznany już powszechnie we Włoszech za bohatera narodowego, przekazał swoje zdobycze królowi Sardynii Wiktorowi Emanuelowi II, który ogłosił 18 lutego 1861 roku powstanie zjednoczonego Królestwa Włoch.

Garibaldi cieszył się uznaniem i szacunkiem nie tylko we Włoszech. W lipcu 1861 roku prezydent Stanów Zjednoczonych Abraham Lincoln zaproponował mu objęcie dowództwa nad wojskami Unii i poprowadzenie ich do walki ze zbuntowanymi stanami Południa. Garibaldi nie przyjął jednak oferowanego mu stanowiska. Rozczarowało go zwlekanie Lincolna z ogłoszeniem decyzji o zniesieniu niewolnictwa i brak jasnego określenia zakresu jego kompetencji w razie przyjęcia amerykańskiej propozycji. Kilka lat później, podczas pobytu w Londynie w kwietniu 1861 roku, Garibaldi został entuzjastycznie powitany przez ogromne tłumy londyńczyków i ogłoszony „bohaterem dwóch światów”.

Pomimo dawnych mu honorów i zaszczytów Garibaldi nie był usatysfakcjonowany rozwojem sytuacji w swojej ojczyźnie. Rzym pozostawał nadal pod władzą papieża. Garibaldi pragnął dokończyć dzieła zjednoczenia Włoch i podjął w 1862 roku oraz ponownie w roku 1866, próby przyłączenia Rzymu do Włoch. Za każdym razem wobec przewagi wojsk nieprzyjacielskich jego wysiłki kończyły się niepowodzeniem, a on sam dwukrotnie dostawał się do niewoli. Za każdym razem wyjście na wolność zawdzięczał jedynie swej ogromnej popularności i międzynarodowemu uznaniu.

Po wybuchu wojny francusko-pruskiej w 1870 roku Garibaldi razem z dwoma synami wyruszył na front, aby walczyć po stronie francuskiej. Nie wziął więc udziału w zajęciu Rzymu przez wojska włoskie w październiku 1871 roku. W 1874 roku został wybrany do parlamentu włoskiego, w którym zasiadał przez 2 lata, zanim 1 876 roku wycofał się z życia publicznego. Pod koniec życia zaczął wyrażać poparcie dla idei socjalizmu i występować w obronie praw robotników oraz kobiet. Przeciwstawił się też wszelkim przejawom dyskryminacji rasowej i postulował zniesienie kary śmierci. Zmarł w swoim domu na wyspie Caprera 2 czerwca 1882 roku w wieku 75 lat.

Garibaldi wywierał ogromne wrażenie zarówno na swoich zwolennikach, jak i przeciwnikach. W czasie walk w Ameryce Południowej i później we Włoszech wielokrotnie demonstrował swe umiejętności prowadzenia wojny partyzanckiej. Brakowało mu jednak formalnego wyszkolenia wojskowego, co dawało o sobie znać podczas podejmowania przez niego prób rozwinięcia działań wojennych kończyły się niepowodzeniem.

Niemniej znaczenia działań Garibaldiego nie należy rozpatrywać jedynie na płaszczyźnie militarnej, a raczej pod względem ideowym. Garibaldi do dzisiaj uważany jest we Włoszech za bohatera narodowego i symbol jedności kraju. Jego bezinteresowne poświęcenie sprawie niepodległości i zjednoczenia ojczyzny sprawiło, iż przyszli rewolucjoniści na całym świecie widzieli w Garibaldim niedościgniony wzór i przykład do naśladowania.