Refleksje romantycznego podróżnika w wierszu A. Mickiewicza „Ruiny zamku w Bałakławie”

W zbiorze „Sonety krymskie” znajduje się 18 utworów, które nie zostały uporządkowanie zgodnie z trasa podróży Mickiewicza. Poetycka podróż zaczyna się na stepie, a kończy na górze Judah. Autor poprzez sonety prezentuje uczucia i emocje, jednak nie w sposób bezpośredni. Obrazy natury służą do ukazania wnętrza podmiotu lirycznego. Tak też jest w opisywanym tutaj sonecie, mówiącym o budowli znajdującej się w Bałakławie.

W wierszu „Ruiny zamku w Bałakławie” mamy ukazaną zniszczoną budowlę, leżącą na Krymie. Kiedyś zamek był ozdobą tego miejsca, niestety teraz jego ruiny wyglądają „jak czaszki olbrzymie”. Autor pokazuje nam sceny gdy zwiedza zwaliska głazów, które kiedyś były piękną budowlą pełną ludzi. Sonet zdecydowanie narzuca nam myśli poety, widzimy w nim refleksje na temat przemijania, kruchości rzeczy materialnych, wyższości natury. Najlepiej mówią o tym dwa wersy „Co było wojsk postrachem, w zapomnieniu drzymie, Obwinione jak robak liściem winogradu”. Nikt już nie pamięta bohaterów którzy tutaj żyli, nikt nie potrzebuje takiej pamięci. A wyryte w kamieniu napisy zostały zasłonięte przez rozrastającą się roślinność.
Zamek ten przed wiekami zbudowali Grecy, jednak później zdobyli go Włosi, a na koniec znalazł się w arabskich rękach. Ostatnim jego właścicielem jest chyba czas, z którym budowla toczy nierówną walkę, i przegra ją, jeżeli już w niej nie poległa. Bo według poety „Dziś sępy czarnym skrzydłem oblatują groby; (…) wiecznie z baszt powiewają chorągwie żałoby”.
Opis autora jest subiektywny, widać, iż pisząc ten sonet Adam Mickiewicz był pod wpływem silnych emocji. Możemy wyczuć tutaj wzburzenie („o niewdzięczny Krymie!”), wynikające z przemijalności rzeczy materialnych.

Jeżeli chodzi o konstrukcję sonetu, jest on wierszowany, początkowe dwie strofy poprzez rymy okalające ABBA, trzecia zaś ma układ CDD, a ostatnia CDC. Utwór zawiera między innymi personifikację zamku i natury („zdobiły cię i strzegły”), hiperbole czy porównania („jak w mieście…”). Następuje dynamizacja tekstu, poprzez opis poszukiwań herbów, razem ze swym przewodnikiem, bądź z nami. Zdania są wielokrotnie złożone, następuje nagromadzenie czasowników, a wydarzenia odbywają się w czasie teraźniejszym, na oczach czytelnika. Podmiot liryczny przez większą cześć wiersza jest ukryty, ujawnia się tylko w wersie „Szczeblujemy na wieżycę! Szukam herbów śladu”

Trzeba pamiętać, iż całe „Sonety krymskie”, są obrazem subiektywnym, Mickiewicz użył swojej wyobraźni do opisania części Rosji taką, jaką jest według niego, jaka jest w połączeniu z wspomnieniami z Litwy. Czytając wiersz „Ruiny zamku w Bałakławie” odnosi się wrażenie, iż poeta główny nacisk kładł na przemijalność, charakterystyczny motyw literatury romantyzmu. Bo, to dzieło człowieka odchodzi w niepamięć, a wieczna natura trwa. W miejscach, gdzie niegdyś tętniło życie „Dziś sępy czarnymi oblatują groby; Jak w mieście, które całkiem wybije zaraza, Wiecznie z baszt powiewają chorągwie żałoby”.