Rozpoznawanie współczesnych nawiązań do antyku - Muzyka

Rozpoznawanie nawiązań do kultury antycznej we współczesności – w muzyce


1. Pojęcia
a) greckie
b) łacińskie
2. Nawiązania do mitologii
przykłady
3. Nawiązania do treści biblijnych poprzez specyficzne formy


1. Pojęcia
Podstawowe pojęcia w muzyce pochodzą z języka greckiego, rzadziej zdarzają się też określenia z łaciny, np.:
- agogika (gr. agoge – kierowanie) – dotyczy szybkości wykonywanego utworu
- artykulacja (gr. łac. artikulatio – rozdzielenie) – określa sposób wydobycia dźwięku
- dynamika (gr. dynamikos – posiadający siłę) – natężenie siły dźwięków
- fraza (phrasis – zwrot) – część zdania muzycznego
- gama – oznacza szereg ośmiu dźwięków
- harmonika (gr. harmonikos – dźwięczny) – współbrzmienia dźwięków
- metronom (gr. metron – miara, nomos – urządzenie) – urządzenie wystukujące rytmiczne uderzenia
- metrum (gr. metron – miara) – mówi ile jakich nut mieści się w jednym takcie
- motyw (łac. motus – ruch) – najmniejsza powtarzana część
- orkiestra (gr. orchestra – miejsce ustawiania się chóru) – zespół insrtumentalny
- progresja – (łac. progressio – postęp, wzrost), klub progresja w Warszawie
- rytm – (gr. rhytmos – przebieg miarowy) – czas trwania dźwięków
- takt (tactus – dotyk) – odcinek schematu metrycznego oddzielony kreskami taktowymi
- wariacje (łac. variatio – zmienianie) – zmienność
- chór
- kanon
- muzyka
- scena
- skala


2. Nawiązania do Mitologii
L. Różycki "Eros i Psyche" (opera z librettem J. Żuławskiego)
♫ Claude Debussy (XIX/XXw.) – „Syrinx” – fabuła oparta na micie, skala wzorowana na skali grackiej. Miniatura ilustruje bożka biegającego po Arkadii
♫ Ludwig van Beethoven – Fragment IX Symfonii – „Oda do radości”


3. Nawiązania do treści Biblijnych – treść wyrażana przez takie formy jak psalmy i oratoria.

Bóg – inspiracja dla twórców – artystów: muzyków, malarzy, poetów.

a) Psalm
Msze – prowadzone po łacinie
Psalm –pieśń religijna, o podniosłym, modlitewnym charakterze, której adresatem jest zazwyczaj Bóg, rzadziej człowiek. Podział (ze wzglądu na treść): dziękczynne, błagalne, pokutne, prorocze, pochwalne, patriotyczne, żałobne.
Psalmy odgrywają w kościołach protestanckich bardzo dużą rolę, są podstawą prawie każdego nabożeństwa.

Biblia obejmuje 150 psalmów o podwójnej numeracji hebrajskiej i grecko-łacińskiej. Tradycja przypisywała Dawidowi autorstwo wszystkich psalmów. Dziś wiemy, że ten żydowski władca mógł być autorem tylko 73 spośród nich.

Zbiór psalmów, przeznaczonych do odmówienia (odśpiewania) w danym nabożeństwie, nazywa się psalmodią.

Podczas Mszy śpiewa się psalmy responsoryjne połączone z aklamacją.

♫ Psalm 46 „Bóg wszechmocny, bóg prawdziwy”, „Melodiae na psałterz polski, przez Mikolaia Gomółke vczynione przekładania Jana Kochanowskiego”, muz. Mikołaj Gomółka, tłum. Jan Kochanowski


b) Oratorium - forma muzyczna o charakterze liturgicznym. Utwór muzyczny o dużych rozmiarach złożony z partii instrumentalnych i wokalnych – solowych i chóralnych z tekstami zaczerpniętymi z Biblii.

Jan Sebastian Bach – „Oratorium na Boże Narodzenie”, Pasja według św. Mateusza
Franz Josef Haydn – „Stworzenie świata”
♫ George Frideric Haendel – „Mesjasz”

♫ Jacek Kaczmarski – Przejście Polaków przez Morze Czerwone

BIBLIOGRAFIA:
1. Wiadomości i notatki ze szkoły muzycznej
2. Agnieszka Kreiner – Bogdańska: „Muzyka w gimnazjum”, wyd. I, Warszawa 2000
3. Liliana Zganiacz-Mazur: „Postawy teorii literatury muzycznej”, Warszawa 2001
4. „Pogadanki o muzyce”

Posiadam też pliki audio MP3 - wrazie potrzeby pisać na [email protected]