Stanisław Ignacy Witkiewicz

Stanisław Ignacy Witkiewicz (1885-1939)

Biografia
Stanisław Ignacy Witkiewicz urodził się w Warszawie 24 lutego 1885.
Był synem krytyka sztuki i malarza Stanisława Witkiewicza, twórcy stylu zakopiańskiego oraz Marii Pietrzykiewicz. Witkacy dużo podróżował( Włochy, Wiedeń, Monachium, Nowa Gwinea, Paryż, Londyn, Australia ) ,był też oficerem w armii carskiej walcząc w I wojnie Światowej. Pierwsza powieść to „622 upadki Bunga czyli Demoniczna kobieta”. We wsi Jeziory 18 września 1939 popełnia samobójstwo na wieść o wkroczeniu Armii Czerwonej do Polski.

Dramaty
Witkacy jest autorem około 30 utworów scenicznych oraz kilku powieści. Główne cechy jego dramatów:
- sztuki Witkiewicza mieszczą się w poetyce nad-realizmu
- przeciwstawiał się dotychczasowym normom literackim oraz etycznym
- jego sztuki często szokowały odbiorców i były przyjmowane z niechęcią
- był prekursorem teatru absurdu ( naśladowcami byli Gombrowicz, Mrożek, Ionesco, Sartre)
- stosował groteskę ( groteska przejawia się poprzez stosowanie fantastyki, elementów deformacji rzeczywistości, wyolbrzymienie przedstawianych zjawisk i zachowań ludzkich. W utworach groteskowych panuje absurd. Nastrój jest zróżnicowany np. komizm graniczy z tragizmem)
- nadawał swym bohaterom cechy karykaturalne oraz dziwaczne imiona, bohaterowie wyrażali się w sposób wulgarny i prostacki lub dla odmiany popisywali się erudycją.
- akcja nie była liniowa i zaprzeczała zasadom logicznym np. postać uśmiercona za chwilę ożywała.
- bohaterowie jego sztuk to: degeneraci, artyści, wykolejeńcy. Wszyscy nie mogą odnaleźć akceptowanego sposobu życia
- ideał teatru Czystej Formy według Witkacego: ”Wychodząc z teatru człowiek powinien mieć wrażenie, że obudził się z jakiegoś dziwnego snu, w którym najpospolitsze nawet rzeczy miały dziwny, niezgłębiony urok, charakterystyczny dla marzeń sennych, nie dający się z niczym porównać”
- Najważniejsze sztuki to: „Szewcy” „Późna jesień” „Pragmatyści” „Teodor Mózgowiec” „ Nowe wyzwolenie” „Nienasycenie”

Filozofia
- stworzył własny system filozoficzny, wyłożony w Pojęciach i twierdzeniach implikowanych przez pojęcie istnienia z 1935 r., zwany materializmem biologicznym. System ten charakteryzował dualizm teorii bytu. Teoria ta była z jednej strony pluralistyczna, a z drugiej materialistyczna. Według niej rzeczywistość składała się z monad [def. słownikowa: prosta substancja, elementarny składnik rzeczywistości; bardziej znana def. Leibniza: substancja niematerialna i niepodzielna, obdarzona ruchem i zdolnościami poznawczymi] materialnych, ale zbudowanych organicznie, zorganizowanych i zindywidualizowanych- stąd teoria iż o budowie świata mówi więcej biologia niż fizyka.
Choć historycy filozofii uznawali go za geniusza, zarzucali mu braki w edukacji i nieumiejętność wyciągania konsekwencji ze swego stanowiska.
Estetyka- jego słynna teoria ‘czystej formy’ przekładała się na wiele dziedzin sztuki w tym na literaturę. Dawała się ona zrealizować jedynie na deskach teatru, w dramacie, nigdy w powieści. Chodziło mu, jak sam mówił, o możliwość zupełnie swobodnego deformowania życia czy też świata fantazji w celu stworzenia całości, której sens wyrażony byłby czysto sceniczną konstrukcją, a nie wymaganiami konsekwentnej psychologii i akcji wedle jakichś życiowych założeń. Zdawał sobie doskonale sprawę, że takiej sztuki stworzyć na razie nie sposób, ale wiedział, że prędzej czy później powstać ona musi, a drogę do tego widział w łamaniu dotychczasowych szablonów.

Malarstwo
- wraz Chwistkiem, Gotlibem, Mierzejewskim i Winklerem należał do krakowskiej grupy FORMISTÓW /ich twórczość czerpała z KUBIZMU I FUTURYZMU WŁOSKIEGO
- "KUBO - FUTURYZM"/ Formiści podkreślali wagę formy i na niej skupiali uwagę odbiorcy, otrzymywali formę ulegającą ZWICHROWANIU i GEOMETRYZACJI!
Witkacy wyznawcą teorii "CZYSTEJ FORMY"(syntetyczne ujęcie kształtów, płaszczyznowe traktowanie całości kompozycji, silne i kontrastowe zest. mocnych barw); wprowadził wiele motywów dekoracyjnych, także w nawiązaniu do polskiego średniowiecza i sztuki podhala.
- Po roku 1924 maluje gł. portrety ("Firma portretowa S. I. Witkiewicz", gł. pastel i węgiel):
typy portretów: A, B, B+d, C, D, E, B+E - od "wylizanego" do coraz bardziej charakter. i "dziecinnego"; w typie C, zarezerwow. dla przyjaciół, pełna swoboda artyst., kompozycja abstrakcyjna - "CZYSTA FORMA", do której dochodził przez narkotyki.