Klasycyzm (informacje ogólne)

Klasycyzm w sztuce, kierunek nawiązujący do grecko-rzymskich wzorów antycznych. Pojawiła się w sztuce europejskiej w różnych okresach, np. w postaci tendencji klasycznych stanowiących podstawę renesansu.
Klasycyzm występował też jako swoisty nurt w obrębie barokowej sztuki francuskiej (malarstwo N. Poussina, architektura F. Mansarda i C.perrault). W węższym znaczeniu jako kierunek artystyczny wystąpił w połowie w. XVIII i określony jako neoklasycyzm objął prawie całą Europę i Amerykę Północną, stanowiąc reakcję na przesadę sztuki późnego baroku, inspirowany ideologią oświecenia odnoszącą się do starożytnych praw natury i rozumu, ujętych w zasadach uniwersalnego racjonalizmu.
Silne inspekty płynęły z Włoch z odkrytego Herkulanum (1711) i Pompei (1748) oraz teorii renesansowych A.Palladia. Głównym teoretykiem klasycyzmu był niemiecki historyk sztuki i konserwator J.J. Winckelmann – twórca definicji klasycyzmu opartej na „szlachetnej prostocie i spokojnej wielkości”
Największe znaczenie dla upowszechnienia idei klasycyzmu miała grafika G.D. Piranesiego z widokami zabytków starożytnego Rzymu oraz fantazjami architektonicznymi, wydana w cyklach: Vedute di Roma (1746), Le Antrechita Romane (1756). Pomimo włoskich korzeni głównym ośrodkiem klasycyzmu była Francja, gdzie styl ten objął fazy stylu Ludwika XVI dyrektoriatu empire’u. W Anglii odpowiadał mu styl Gregorian i styl Adamów, W Polsce zaś styl Stanisława Augusta.