Zastosowanie soli

Sole znalazły liczne zastosowania, przede wszystkim jako nawozy sztuczne, a ponadto w budownictwie, komunikacji, w przemyśle spożywczym i wielu innych.

ZASTOSOWANIE POSZCZEGÓLNYCH SOLI

AZOTANY

Niektóre azotany znalazły szerokie zastosowanie jako cenne nawozy mineralne, niektóre jako materiały wybuchowe lub ich składniki, niektóre w lecznictwie, w fotografii. Azotany występują w przyrodzie jako minerały.

Azotany (III):

Azotan (III) sodu NaNO2
- stosowany jest w produkcji barwników;
- produkcja organicznych pochodnych azotowych.

Azotan (III) potasu KNO2
- znalazł zastosowanie w produkcji barwników azowych, w chemii analitycznej do określania rzędowości amin oraz do nitrozowania
- stosowany jest w fotografii jako sensybilizator (uczulacz),
- ma niebagatelne znaczenie w konserwacji mięsa (oznaczenie EWG - E249), gdyż zapobiega tworzeniu się jadu kiełbasianego, jednak ze względu na szkodliwość azotanów(III) sugeruje się ograniczenie ich używania jako konserwantów, jednak całkowite zastąpienie innymi związkami nie jest możliwe.

Azotany (V):

Azotan(V) sodu NaNO3
- stosowany jest w pirotechnice;
- jest to nawóz sztuczny, środek utleniający;
- służy do wyrobów farb, emalii i leków.

Azotan(V) potasu KNO3
- stosuje się go do wyrobu prochu;
- produkcja szkła oraz nawozów sztucznych;
- stosowany jest w przemyśle spożywczym jako środek konserwujący produkty żywnościowe.

Azotan (V) wapnia Ca(NO3)2
- jest to nawóz mineralny

Azotan(V) srebra AgNO3
- posiada właściwości utleniające; stosuje się go do otrzymywania innych soli srebra;
- służy do produkcji luster i farb do włosów oraz w lecznictwie jako środek do wypalania kurzajek.;
- jest składnikiem emulsji fotograficznych

Azotan (V) amonu NH4NO3
- stosowany jest do produkcji materiałów wybuchowych;
- składnik nawozów sztucznych.

WĘGLANY

Są to substancje krystaliczne, zwykle białe lub bezbarwne, trudno rozpuszczalne w wodzie . Węglany są bardzo rozpowszechnione w przyrodzie jako minerały skałotwórcze; liczne naturalne węglany stanowią surowce do otrzymywania metali (Np. SYDERYT, SMITSONIT, CERUSYT, RODOCHROZYT), niektóre znalazły zastosowanie w przemyśle optycznym (KALCYT), do wyrobu farb (MALACHIT, AZURYT), do wyrobu materiałów ogniotrwałych (MAGNEZYT). Duże znaczenie ma syntetyczny węglan sodu, czyli soda. Wodorowęglany służą głównie do przygotowania roztworów buforowych (roztworów o stałej wartości PH).

Węglan potasu K2CO3
- stosowany jest w przemyśle ceramicznym, do wyrobu szkła i mydła;
- służy do otrzymywania innych związków potasu.

Węglan sodu Na2CO3
- stosuje się go w przemyśle ceramicznym, metalurgicznym oraz garbarstwie;
- służy produkcji środków piorących, papieru, mydła, barwników;
- jest to odczynnik laboratoryjny i topnik;
- w hutnictwie żelaza stosuje się go do zmiękczania oraz odsiarczania.

Węglan amonu (NH4)2CO3
- mieszaniny chłodzące;
- stosowany jest w farbiarstwie, garbarstwie oraz przemyśle włókienniczym;
jest to środek gaśniczy;
- stosowany jest do spulchniania w piekarstwie.

Węglan wapnia CaCO3
- jest stosowany do wyrobu papieru, kitu, farb, gumy oraz past do zębów;
- kamień wapienny wykorzystywany jest do produkcji wapna palonego i cementu;
natomiast kreda naturalna pełni rolę napełniacza do kauczuku i wyrobów gumowych, wyrabia się z niej kredę do pisania oraz używa w produkcji farb.

Węglan litu Li2CO3
- stosowany przy reumatyzmie;
- znalazł zastosowanie przy wyrobie wód mineralnych;
- stosowany w fotografice.

Węglan magnezu MgCO3
- stosowany jest do produkcji gumy (jako wypełniacz), pigmentów, szkła oraz materiałów ogniotrwałych;
- kosmetyka (pudry i pasty do zębów);
- znalazł zastosowanie w medycynie;
- służy do wypełniania papieru i tworzyw sztucznych;
- z niego otrzymuje się magnezje palną:

FOSFORANY

Sole tlenowych kwasów fosforowych. Najważniejszymi są ortofosforany np. ortofosforan trójsodowy Na3PO4 wchodzi w skład występujących w przyrodzie fosforytów i apatytów, stosowanych do produkcji sztucznych nawozów fosforowych oraz bywa używany jako składnik proszków do mycia naczyń i zmiękczania wody. Ortofosforan dwusodowy Na2HPO4 stanowi środek obciążający przy ognioodpornej impregnacji tkanin oraz dodatek do wyrobu szkieł optycznych.

Ortofosforan (V) sodu Na3PO4
- jest używany jako dodatek do proszków do prania i do zmiękczania wody (w wielu krajach wycofywany z użycia ze względu na ochronę środowiska - jest przyczyną eutrofizacji);
- służy do produkcji nawozów sztucznych.

Ortofosforan (V) potasu K3PO4
- jest to nawóz mineralny

Ortofosforan (V) amonu (NH4)3PO4
- jest to nawóz mineralny

Ortofosforan (V) wapnia Ca3(PO4)2
- jest to nawóz mineralny

SIARCZKI

Siarczki metali (sole) mogą być obojętne lub kwaśne (wodorosiarczki). Są to substancje krystaliczne, często barwne, słabo lub bardzo słabo rozpuszczalne (z wyjątkiem siarczków litowców i wodorosiarczków) w wodzie. Mają właściwości redukujące. Są bardzo rozpowszechnione w przyrodzie w postaci minerałów (np. piryt, galena, sfaleryt, cynober, antymonit, chalkopiryt, chalkozyn), które stanowią surowiec do otrzymywania metali oraz dwutlenku siarki. Stosowane są też jako reduktory, do wyrobu farb i litoponów, w ceramice.

Siarczek sodu Na2S
- znalazł zastosowanie w garbarstwie oraz hutnictwie;
- służy do produkcji barwników, a także jedwabiu wiskozowego;
- jest to środek owadobójczy i depilator.

Siarczek potasu K2S
- jest to odczynnik używany w analizie chemicznej.

Siarczek amonu (NH4)2S
- służy do barwienia brązów;
- stosowany w przemyśle włókienniczym oraz w analizie chemicznej.

Siarczek wapnia CaS
- jest często stosowany do zwalczania szkodników;
- znalazł zastosowanie jako depilator;
- stosowany jest w garbarstwie;
- służy do wyrobu cieczy kalifornijskiej i farb świecowych.

Siarczek srebra Ag2S
- stosowany do wyrobu filtrów optycznych;
- znalazł zastosowanie w grawerstwie oraz w produkcji alarmowej aparatury przeciwpożarowej.

CHLORKI

Są substancjami krystalicznymi, z wyjątkiem chlorków niektórych metali ciężkich (np.AgCl) rozpuszczonych w wodzie. W stanie stopionym lub w roztworze przewodzą prąd elektryczny. Niektóre występują w przyrodzie tworząc złoża np. sodowy NaCl i potasowy KCl. Duże ilości rozpuszczone są w wodzie morskiej (np. magnezowy i sodowy). Do najważniejszych należą oprócz NaCl i KCl również chlorki amonu, antymonu, cynku, cyny, rtęci, srebra, wapnia, żelaza; inny charakter i właściwości wykazują chlorki niemetali np.: fosforu, siarki, czterochlorek węgla, krzemu (są to ciała stałe lub ciecze ni wykazujące budowy jonowej).

Chlorek sodu NaCl
- jest używana bardzo często w kuchni, np. do przyprawiania potraw i konserwowanie żywności, stąd nazwa - sól kuchenna;
- w zimie używa się jej do posypywanie jezdni w celu uniknięcia oblodzenia, ponieważ dodanie soli do wody powoduje obniżenie jej temperatury krzepnięcia;
- zastosowanie znajduje również w przemyśle garbarskim i szklarskim;
jako substrat do otrzymywania innych związków sodu;
- kąpiel w morzu może mieć działanie lecznicze, w przypadku dużego stężenia soli w wodzie morskiej;
- jest ona potrzebna do życia - każdy człowiek potrzebuje jej 5 gr. dziennie (kromka chleba), jednak nadmierne stosowanie prowadzi do chorób nerek.

Chlorek żelaza (III) FeCl3
- w hutnictwie do przerobu ród miedziowych i srebrowych;
- jako zaprawa w farbiarstwie;
- jako łagodny środek utleniajcy w przemyśle oraz jako środek kondensacyjny przy chlorowaniu;
- do tamowania krwi w lecznictwie;
- oczyszczania wód ściekowych;
- wyrób błękitu berlińskiego.

Chlorek amonu NH4Cl
- stosowany jest do produkcji nawozów sztucznych;
- służy do oczyszczania metali przed lutowaniem;
- procesy cynowania i cynkowania;
- produkcja proszków do prania;
- farbiarstwo oraz lecznictwo;
- jest również elektrolitem w bateriach.

Chlorek magnezu MgCl2
- nasycony roztwór MgCl2 zmieszany z MgO daje cement Sorela, który jest stosowany do produkcji materiałów izolacyjnych;
- służy do przyrządzania mieszanin mrożących;
- napaja się nim drzewa i tkaniny, w celu zmniejszenia ich palności;
- używa się go do konserwacji progów kolejowych oraz do karbonizowania wełny.

Chlorek miedzi (II) CuCl2
- służy do produkcji barwników - farby zwanej zielenią brunświcką

SIARCZANY

Siarczany (VI)
Siarczan (VI) glinu
Al2(SO4)3

- znalazł zastosowanie w przemyśle farbiarskim;
- jest stosowany w garbarstwie, w papiernictwie, w kosmetyce oraz w czyszczalniach ścieków;
- służy do syntezy innych związków glinu.

Siarczan (VI) sodu Na2SO4
- służy do produkcji szkła, papieru, farb, środków piorących, szkła wodnego, celulozy siarczanowej, siarczku sodu;
- jest stosowany do otrzymywania ultramaryny.

Siarczan (VI) miedzi (II) CuSO4
- używa się go do farbowania i drukowania;
- jako środek do konserwacji drewna;
- do farbowania żelaza;
- do wykrywania wody w alkoholu (bezwodny reaguje z wodą i zabarwia roztwór na niebiesko).

Siarczan (VI) potasu K2SO4
- jest to nawóz sztuczny;
- stosowany do produkcji szkła i ałunu.

Siarczan (VI) manganu (IV) Mn(SO4)2
- używa się go w postaci roztworu do utleniania związków organicznych

Siarczan (VI) amonu (NH4)2SO4
- jest to nawóz mineralny;
- znalazł zastosowanie w przemyśle farmaceutycznym;
- służy do otrzymywania innych soli amonu.

Bromki

Bromek potasu KBr
- stosowane w procesach fotograficznych jako substancja hamująca zadymienie, dodawane do wywoływaczy oraz emulsji światłoczułych.
- znalazł zastosowanie w lecznictwie jako środek uspokajający oraz w litografii i rytownictwie;
- monokryształy znajdują zastosowanie w spektroskopii w zakresie podczerwieni.

Bromek srebra (I) AgBr
- wykorzystywany jako główny składnik emulsji światłoczułej bromosrebrowych materiałów fotograficznych;
- służy do wyrobu klisz.

Bromek sodu NaBr
- stosowany w lecznictwie jako środek uspokajający.

Jodki

Jodek potasu KI
- używany jest w syntezach organicznych;
- w lecznictwie oraz w analizie chemicznej;
- jego nie wielkie ilości dodaje się do soli kuchennej - stąd tzw. sól jodowana.

Borany
Diboran miedzi (II) CuB2O4
- wyrabia się z niego niebieskie igły o twardości korundy;
- jest głównym składnikiem farby zwanej zieleniom borową.

Chlorany (V):
Chloran (V) potasu KClO3
- stosowany jest do wyrobu zapałek oraz niektórych materiałów wybuchowych i pirotechnicznych;
- do bielenia papieru;
- znalazł również zastosowanie w lecznictwie.