Układ pokarmowy - notatka

Cukry, sacharydy, węglowodany / węgiel, wodór i tlen / cukry proste, jednocukry – 5-węglowa ryboza , 6-węglowa glukoza i fruktoza / disacharydy - maltoza (2 cz glukozy) , sacharoza (cz fruktozy i cz glukozy) / polisacharydy - glikogen (zwierzęcy) , skrobia celuloza (błonniki) roślinne / źródło energii (glukoza najczęściej), nierozpuszczalny w wodzie glikogen - materiał zapasowy / przed wchłonięciem ulegają strawieniu / spalenie 1g cukru daje 4,1kcal / celuloza - błonnik - czyści organizm

Tłuszcze, lipidy / węgiel wodór tlen / powstają przez połączenie glicerolu z kwasami tłuszczowymi [ takie to tłuszcze obojętne, lipidy właściwe] - stanowią rezerwy energii chemicznej, składnik błon kom, substraty w syntezie hormonów sterydowych / jeśli w cz tłuszczowca znajdują się dodatkowe podstawniki to powstają lipidy złożone (np. fosfolipidy, reszty fosforanowe) / przed wchłonięciem ulegają rozłożeniu / 1g tłuszczów 9,3kcal

Białka - skomplikowana budowa przestrzenna / zbud z aminokwasów (grupa aminowa i gr karboksylowa) / jest 20 rodzajów aminokwasów / Amin łączą się ze sobą wiązaniami peptydowymi, powstają wówczas peptydy / białka zbud są z przynajmniej 100 amin / jeśli cz zbud jest wyłącznie z amin to jest to białko proste (np. miozyna (składnik mięśni), albumina (osocze krwi), kolagen (składnik tkanek łącznych), kreatyna (składnik naskórka, włosów i paznokci) / jeśli zawiera dodatkowe niebiałkowe elementy to białko złożone (np. zawierają grupy cukrowe – glikoproteidy ; zawierają barwniki jak hem w hemoglobinie i mioglobinie) / funkcja budulcowa, wzmacniająca oraz regulatorowa / enzymy - białka regulatorowe pełniące funkcje biokatalizatorów / białko enzymatyczne ma centrum aktywne do którego pasuje 1 rodzaj substratu, tworząc nietrwały kompleks enzym-substrat, który rozpada się na produkt i enzym / 1g białek 4,5kcal

Cukry Amylazy – enzymy glikolityczne / ślinowa i trzustkowa – odczepiają od wielocukru dwucukrowi cząsteczki maltozy – maltaza (enzym ściany jelita cienkiego) / wchłanianie / nadwyżka glukozy w wątrobie może być wykorzystana do syntezy glikogenu (później na glicerol i kwasy tłuszczowe – enzymy glikolityczne / ślinowa i trzustkowa – odczepiają od wielocukru dwucukrowi cząsteczki maltozy – maltaza (enzym ściany jelita cienkiego) / wchłanianie / nadwyżka glukozy w wątrobie może być wykorzystana do syntezy glikogenu (później na glicerol i kwasy tłuszczowe

Białka są trawione przy udziale proteaz (enzymów proteolitycznych) / w żołądku pepsynogen w obecności HCl zmienia się pepsynę która rozkłada na krótsze łańcuchy polipeptydowe / w jelicie cienkim trypsyna i chymotrypsyna (w obecności enterokinazy) – tripeptydy i dipeptydy / peptydazy (ściny jel cien) do aminokwasów / amin do kom ciała , amoniak-mocznik-do nerek , ketokwasy mogą zostać wykorzystane do syntezy cukrów i i nnych amin lub zużyte na cele energ i tłuszcze zapasowe

Tłuszcze – lipaza trzustkowa (enzym lipolityczny) rozpuszczalna w wodzie / lipaza rozkłada cz znajdujące się na powierzchni bryłek tłuszczu / żółć wątroby emulguje (zemulgowane) rozdrabnia bryłki tłuszczu / micele-z nie strawionych cz tłuszczów obojętnych z solami żółciowymi tworzą kompleksy / dzięki temu łatwo przenikają do komórek kosmka jelitowego / chylomikrony - micele opakowane białkami

Gastryna – hormon który powoduje wydzielanie pepsynogenu przez gruczoły żołądkowe

Wątroba - wydziela żołć (zbud z sole żółciowe emulgujące tłuszcze oraz cholesterol i barwniki żółciowe (bilirubina - produkt rozkładu hemoglobiny)) / magazynuje glikogen, odtwarza glukozę i buforuje jej poziom we krwi / rozkłada nadwyżkę aminokwasów i wytwarza mocznik / unieczynnia lub rozkład wiele trucizn (alkohol etylowy) i niektóre leki

Białka pełnowartościowe - to białka zwierzęce, zawierają pełny zestaw aminokwasów egzogennych czyli takich których organizm człowieka nie jest w stanie sam wytworzyć (mlek, jaja, mięso,m sery, ryby)

Niepełnowartościowe - białka roślinne, nie zawierają wszystkich aminokwasów egzogennych (soja, fasola, bób, groch - rośliny strączkowe)