Układ pokarmowy

Układ pokarmowy:
Zadania:
Dostarcza produkty do organizmu żeby dostarczyć energi
1 trawienie: mechaniczne, chemiczne
2 wchłanianie ( przetransportowanie produktów trawienia przez nabłonek jelitowy do naczyń krwionośnych )
3 wydalanie.
SKŁADNIK TRAWIENIA
Mechanicznego:
Żucie, połykanie, ruchy perystaltyczne jelit i żołądka
Chemiczne:
Działanie składników na poszczególne skł odżywcze ( wątroba, trzustka to narz wydzielania zew )
JAMA USTNA:
Ograniczona jest od góry podniebieniem,
po bokach pliczki,
dół- mięśnie żuchwowo gnykowe tworząc przepone jamy ustnej,
od przodu- wargę górną i dolną,
od tyłu łączy się z gardłem za pomocą otworu- cieśń gardzieli.
Łuki zębowe: dzielą jamę ustną na 2 części:
Przedsionek jamy ustnej ( między wargami, policzkami, zębami )
Jamę ustna właściwą- za łukami zębnymi
PRZEŁYK:
- Ma kształt długiej, wąskiej cewki, ciągnie się od części krtani gardła do wpustu żołądka ( na wysokości 10 i 11 kr piersiowego )
- łącznik między krtanią gardła a wpustem żołądka
- długość przełyku ok. 25 cm, czasem 30
- ma średnicę zmienną ( jest rozciągalny )
Wyróżniamy:
- cz szyjną przełyku
- cz piersiową przełyku- najdłuższą
-cz brzuszna przełyku- najkrótszy.
Kończy się wpustem do żołądka.
Wyróżnia się trzy zwężenia:
1 na granicy z gardłem
2 w miejscu skrzyżowania z lewym otworem głównym
3 w obrębie przepony
W zwężeniach mogą się zatrzymywać ciała obce
ŻOŁADEK:
- workowate rozszerzenie przewodu pokarmowego
Zadania:
- stanowi zbiornik pokarmu
- trawienie ( wytwarza sok trawienny pod wpływem którego pokarm zostaje zmieniony w miazgę )
- w nadbrzuszu, ukośnie do góry, stronie lewej ku dołowi
- kształt zależy od tego czy jest pusty czy wypełniony.
Wyróżnia się 2 części:
- przednią i tylną- łączą się ze sobą u góry wzdłuż krzywizny mniejszej, u dołu- większej krzywizny.
- Wpust przełyku wchodzi do żołądka, u góry, u góry łączy się z przełykiem
- odźwiernik- u dołu. Zaopatrzony w gruby pierścień mięśniowy tworzący zwieracz odźwiernika.
- dno żołądka jest od góry zaokrąglone
- poniżej dna- trzon żołądka
Ściany, Zbudowany jest z 4 warstw:
- od zew błona surowicza, błona mięśniowa, podśluzowa, śluzowa.
- bł surowicza- pokrywa żołądek, część otrzewnej, z wyjątkiem krzywizn
- bł mięśniowa składa się z układu mięśni o różnym przebiegu, skośne okrężne, podłużne
- bł podśluzowa zawiera liczne naczynia krwionośne i nerwy
- śluzowa- w pustym żołądku tworzy liczne pofałdowania. Na powierzchni bł śluzowej znajduje się ujście gruczołów żołądka tzw dołeczki żołądkowe
Rodzaje gruczołów żołądkowych:
- właściwe, odźwiernikowe, właściwe.
- występują w trzonie dna żołądka
Zawierają 2 rodzaje komórek: główne, okładzinowe
Główne produk pepsynogen
Okładzinowe produk k. solny
Odźwiernikowe :
- wyst w części odźwiernikowej żołądka
- są to gruczoły które wytwarzają śluz, który chroni ściany przed działaniem enzymów trawiennych, zmniejsza tarcie przy przechodzeniu pokarmu przez żołądek
Trawienie pokarmu w żołądku:
- napływający pokarm rozciąga fałdy żołądka, układa się wzdłuż krzywizn i części odźwiernikowej, a potem warstwami- jedna na drugiej
- następnie mieszanie się pokarmu z sokiem żołądka- odbywa się to za pomocą skurczu perystaltycznego. Skórcze rozpoczynają się w okolicy trzonu żołądka- jest to rozrusznik perystaltyki- miejsce
- Skórcz rozchodzący się na cały żołądek.
Od czego zależy szybkość opróżniania żołądka- od ilości i składu miazgi pokarmowej ( najdł


zalegają tłuszcze białka, węglowodany )
JELITO CIENKIE
Jelito cienkie ciągnie się od żołądka aż do jelita grubego, od którego odgranicza się tzw. zastawką Bauchina. Zajmuje ono okolicę pępkową, podbrzuszną i obie okolice biodrowe a częściowo i miednicę małą.
Budowa:
Długość jego wynosi ok. 7 m, średnica 3—5 cm. Jelito cienkie dzielimy na dwunastnicę, jelito czcze i kręte. Dwunastnica leży na wysokości pierwszego kręgu lędźwiowego, ma długości 25 do 30 cm. Kształt jej jest podobny do litery C. Do górnego odcinka dwunastnicy wpada przewód żółciowy i trzustkowy. Jelito czcze i kręte leży wewnątrz i jest zawieszone na krezce, przez którą dążą nerwy i naczynia. Wspólną cechą w budowie jelita cienkiego jest błona surowicza, umięśnienie (podłużne i okrężne), podśluzowa i śluzowa. Błona śluzowa ma wiele fałdów i kosmków, przez co powierzchnia jej ogromnie się zwiększa. Czasem zdarza się, że położenie narządów wewnętrznych, a więc i układu trawiennego, jest odwrotne, tak więc wątroba będzie po stronie lewej, śledziona po prawej, wyrostek robaczkowy po lewej itd. - nazywamy to situs viscerum inversus.
JELITO GRUBE
Jelito grube dzieli się na jelito ślepe (kątnicę), okrężnicę i odbytnicę. Okrężnicę z kolei dzielimy na:
okrężnicę wstępującą
okrężnicę poprzeczną (poprzecznica)
okrężnicę zstępującą
i okrężnicę esowatą (esicę).
Budowa:
Długość wszystkich tych odcinków wynosi ok. 1,5 m. Jelito ślepe (dawna historyczna nazwa to - ślepa kiszka, łac. caecum) leży w prawej okolicy biodrowej. Jest ono od jelita cienkiego oddzielone tzw. zastawką Gerlacha inaczej zwaną zastawką Bauhina. Od jelita ślepego odchodzi wyrostek robaczkowy. Jelito ślepe przechodzi w okrężnicę wstępującą, która znowu pod wątrobą zagina się (tzw. zagięcie wątrobowe okrężnicy) i biegnie mniej więcej poziomo w stronę lewą jako okrężnica poprzeczna; ta z kolei w lewym podżebrzu, pod śledzioną, znowu się zagina (zagięcie śledzionowe okrężnicy) i biegnie w dół jako okrężnica zstępująca. Wreszcie przechodzi w esicę (okrężnica esowata, potocznie zwana esicą). Nazwa tego odcinka okrężnicy pochodzi od jej kształtu litery S. Jest skierowana początkowo łukiem wypukłym ku stronie prawej, a następnie zakręca w dół przechodząc w odbytnicę. Esica ma czasem długą krezkę i ulega skrętowi. Skręt esicy jest jedną z postaci niedrożności jelit i jako taki może stanowić stan zagrożenia życia. Niedrożność jelit ze skręcenia (popularnie nazywany "skrętem kiszek" łac.ileus) polega na skręceniu się jelita dookoła osi długiej, powodujące jego zatkanie i dodatkowo uciśnięcie naczyń krwionośnych, co grozi niedokrwieniem, a następnie martwicą części jelita). Esica przechodzi wreszcie w odbytnicę.
Jelito grube ma charakterystyczną budowę, jego ściany są pofałdowane i pozagłębiane. Budowa ściany jelita grubego jest podobna do budowy jelita cienkiego.
Czynność motoryczna przewodu pokarmowego
Zawartość przewodu pokarmowego ulega stałemu przesuwaniu, w kierunku od jamy ustnej do odbytu. Ważnym mechanizmem warunkującym prawidłowe funkcjonowanie przewodu pokarmowego jest jego skoordynowana i precyzyjna czynność motoryczna. W wypadku jelit stosuje się nazwę historyczną - ruch robaczkowy, a częściej nazwę prawidłową - ruch perystaltyczny lub perystaltyka. Polega on na tym, że skurcz jelita powstaje tylko w pewnym jego odcinku, na skutek skurczu mięśni okrężnych i posuwa się naprzód, podobnie jak obserwujemy to np. u dżdżownic. Dzięki temu pokarmy mogą być przesuwane, co nie mogłoby zachodzić, gdyby jelito całe kurczyło się od razu. Prócz tych ruchów istnieją jeszcze ruchy wahadłowe, powstałe na skutek skurczu mięśni podłużnych. W jelicie grubym ruchy perystaltyczne zachodzą także w kierunku ododbytnicowym. Na czynność motoryczną jelit ma wpływ wiele czynników. Nadmierna czynność motoryczna jelit towarzyszy biegunce, a osłabiona jest ważnym mechanizmem zaparć.
Trawienie
Do przyswojenia zdecydowanej większości pożywienia (białka, tłuszcze i węglowodany) konieczne jest trawienie. W jego wyniku zachodzi proces rozkładu do substancji prostszych, które podlegają wchłanianiu. Pokarmy są trawione za pomocą soków wydzielanych przez różne gruczoły.
Ślinianki i gruczoły ślinowe produkują ślinę, która zawiera amylazę ślinową.
Błona śluzowa żołądka wydziela sok składający się głównie z kwasu solnego i pepsyny,
jelito cienkie — tzw. sok jelitowy. Soki te różnią się składem i czynnością. Oprócz tego do jelit wydzielają dwa ważne gruczoły - wątroba (żółć) i trzustka (sok trzustkowy). Strawione składniki pokarmu ulegają wchłanianiu; odbywa się ono głównie w jelicie cienkim, a w jelicie grubym wchłaniane są tylko niektóre substancje, jak np. woda i sole mineralne.
Narządy układu pokarmowego człowieka
jama ustna
gardło
przełyk
żołądek
Jelito cienkie:
dwunastnica
jelito czcze
jelito kręte
Jelito grube:
wyrostek robaczkowy
jelito ślepe (kątnica)
okrężnica
odbytnica
Gruczoły przewodu pokarmowego:
ślinianki
wątroba
trzustka