Inflacja

INFLACJA
jest utrzymującym się przez dłuższy czas procesem wzrostu cen w gospodarce narodowej, połączonym z dużą utratą wartości pieniądza. Występuje wówczas duży wzrost podaży pieniądza i szybkości obiegu pieniądza oraz ucieczki od danej waluty do innych wartości pieniężnych i rzeczowych.
RODZAJE INFLACJI
W zależności od przyczyn wywołujących zjawiska :

inflację popytową, w której przyczyną wzrostu cen jest nadmierny popyt w stosunku do istniejącej podaży. Nazywana jest również inflacją pieniężną ze względu na nadmierną ilość pieniądza w obiegu.

inflację kosztową, w której przyczyną wzrostu cen są rosnące koszty produkcji.

inflację strukturalną, której przyczyną jest niedostosowanie struktury produkcyjnej do zmieniających się potrzeb nabywców. Inflacja strukturalna ma charakter inflacji popytowo - kosztowej.

W zależności od natężenia procesów inflacyjnych rozróżnia się:

inflację pełzającą, gdy wzrost cen nie przekracza kilku procent rocznie, nie powodująca zakłóceń w przebiegu procesów gospodarczych, poddająca się kontroli

inflację kroczącą, gdy wzrost cen wynosi kilkanaście procent, wywołująca określone zachowania podmiotów gospodarczych, zaczyna się wymykać spod kontroli

inflację galopującą, gdy procent wzrostu cen wyraża się liczbą dwucyfrową i mogą powstawać napięcia o charakterze społeczno - gospodarczym (np. strajki), osłabienie systemów motywacyjnych, zahamowanie wzrostu gospodarczego.

hiperinflacja, gdy następuje szybka (często błyskawiczna) utrata wartości pieniądza i gwałtowny wzrost cen spowodowany na ogół inflacjogennym finansowaniem przez państwo wydatków budżetowych.

III. Przyczyny inflacji
nadmierna - w porównaniu z podażą dóbr - ilość pieniądza w gospodarce,

kłopoty finansowe państwa i konieczność finansowania deficytu budżetowego,

nadmierny wzrost płac w gospodarce,

znaczny wzrost cen surowców energetycznych np. wzrost cen ropy naftowej

ograniczenie podaży dóbr np. zboża z powodu nieurodzaju, ropy naftowej w związku z ograniczeniami limitów wydobycia przez OPEC,

wysokie obciążenia podatkowe,

nadmierna ilość monopoli w gospodarce,

IV. Skutki inflacji

spadek wartości niezabezpieczonych oszczędności (pieniądze w tzw. "kieszeni" oraz na nisko oprocentowanych lokatach bankowych - a’vista),

brak stabilności w prowadzeniu działalności gospodarczej,

naciski pracowników na wzrost płac,

spadek wartości i zaufania do pieniądza,

rozbieżność pomiędzy planowanymi a rzeczywistymi zyskami,

wyższe dochody nominalne,

ograniczenie produkcji,

utrudnienia w rozliczaniu transakcji zagranicznych,

*deflacja ekon. zmniejszanie poniżej zapotrzebowania liczby znajdujących się w obiegu środków płatniczych (zwł. pieniędzy papierowych), w celu podniesienia ich wartości (por. inflacja);

*Deflacja to wzrost wartości pieniądza w czasie - z czasem można za daną ilość pieniędzy kupić coraz więcej towarów i usług. Potocznie, określenie spadku cen rynkowych.

Zjawisko przeciwne to inflacja.

Deflacja była powszechna w XIX wieku, kiedy to pieniądz był w stałej relacji do cen srebra i złota. Współcześnie deflacja jest bardzo rzadka, gdyż w polityce ekonomicznej większości krajów dominuje presja na utrzymywanie stałej, niewielkiej inflacji, uważanej obecnie przez sporą część ekonomistów za korzystną dla gospodarki. Występowanie deflacji (jak na przykład w latach 90-tych w Japonii) wiąże się zazwyczaj ze stagnacją gospodarczą.

Zjawiskiem podobnym do deflacji o mniejszej skali jest ciągły spadek ceny niektórych produktów, takich jak np. moc obliczeniowa komputerów. Występuje ono głównie w sektorze nowoczesnych technologii.

Opinie ekonomistów o deflacji są różne, głównie z powodu niewielkiej dostępności danych.

*Inflacja jest to obniżanie się siły nabywczej pieniądza (jego wartości rynkowej). Na rynku obserwuje się ją jako trwający dłuższy czas wzrost średniego poziomu cen określonego koszyka dóbr. W praktyce inflacja na rynku konsumpcyjnym jest inna, niż inflacja na rynku zaopatrzeniowym i nieco inaczej wpływa na kondycję gospodarki.

Korzystnym efektem niewielkiej inflacji może być ułatwienie renegocjacji realnej wartości niektórych cen oraz płac (patrz również iluzja pieniądza). Niepożądane skutki inflacji to
Inflacja powoduje realny spadek wartości zobowiązań i wierzytelności, które nie podlegają waloryzacji; w szczególności skutkiem inflacji jest względne zmniejszenie się dochodów osób, których nominalne dochody są stałe - te niekorzystne konsekwencje inflacji można w pewnym stopniu zmniejszyć dokonując odpowiednio często waloryzacji zobowiązań.
Tzw. koszty zdartych zelówek - są związane z tym, że w warunkach wysokiej inflacji ludzie dążą do utrzymywania mniejszych zasobów gotówki, co związane jest z pewnymi kosztami, jak np. koszty dojazdu do bankomatu - wraz z rozpowszechnianiem się obrotu bezgotówkowego znaczenie tych kosztów będzie maleć.
Tzw. koszty zmienianych jadłospisów - są to koszty związane z tym, że w warunkach wysokiej inflacji firmy częściej muszą zmieniać ceny co wiąże się z dodatkowymi kosztami - przykładowo restauracje muszą częściej zmieniać jadłospisy.
Konsumentom łatwiej jest porównywać ceny oferowane przez różnych sprzedawców, gdy inflacja jest niska.


Osobnym problemem jest niepewność co do przyszłej wartości inflacji. Podnosi to ryzyko prowadzenia działalności gospodarczej. Uważa się, że niepewność co do wartości inflacji jest tym większa, im wyższy jest poziom inflacji.

Bardzo wysoka inflacja nazywana jest hiperinflacją.

Najpopularniejszą miarą inflacji jest indeks wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych (CPI). W Polsce inflacja w cenach płaconych przez konsumentów wyniosła w roku 2003 0,8%.

*Jakie są przyczyny inflacji

Różne są przyczyny występowania zjawiska inflacji. Najczęściej mówi się o inflacji popytowej (spowodowanej przez większe zakupy) lub podażowej (najczęściej wywołanej wzrostem kosztów). Przyczyną inflacji jest także wzrost ilości pieniędzy na rynku.

Inflacja popytowa jest wywołana nadwyżką popytu nad podażą – w takiej sytuacji liczba chętnych do zakupu przekracza oferowaną ilość towarów, co – zgodnie z teorią ekonomii – prowadzi do powstania tzw. luki inflacyjnej. A ponieważ w krótkim czasie producenci nie mogą gwałtownie powiększyć podaży, dochodzi do wzrostu cen. Oczywiście chodzi tu o wzrost popytu globalnego, to znaczy w skali całej gospodarki.

Inflacja podażowa jest natomiast rezultatem wzrostu kosztów, jest przede wszystkim efektem wzrostu nakładów, związanych z pozyskaniem przez firmy rzadkich zasobów do produkcji (pod pojęciem zasobów rozumiemy między innymi surowce i materiały, pracę czy kapitał, niezbędny do funkcjonowania). Jeśli rosną koszty, przedsiębiorstwa podnoszą ceny – zjawisko to w skali globalnej prowadzi do wzrostu inflacji (nazywanej wówczas inflacją kosztową) . Z innym typem inflacji podażowej mamy do czynienia w sytuacji, gdy przedsiębiorstwa podnoszą ceny, chcąc podnieść osiąganą stopę zysku (przy stabilnych kosztach) – zjawisko to występuje w sytuacji, gdy firmy działają na mało konkurencyjnym rynku, na przykład w warunkach monopolu.

Czynnikiem, mającym wpływ na inflację, jest także podaż pieniądza (zgodnie z teorią, głoszoną przez monetarystów). Inflację powoduje więc nadmiar pieniędzy w stosunku do ilości towarów na rynku.

Niewątpliwy wpływ na wzrost cen mają również oczekiwania inflacyjne, czyli przewidywania odnośnie wzrostu cen. Stają się one często samospełniającą się przepowiednią: przedsiębiorstwa oczekując na wzrost kosztów podnoszą ceny, a konsumenci dokonują pospiesznych zakupów, chcąc ocalić swoje pieniądze przed utratą wartości, co oczywiście uruchamia mechanizmy inflacyjne w gospodarce.