Organizacja i zarządzanie - b. dokładna ściąga, wyklady

Zarządzanie wg Gryfina- zestaw działań (planowanie, podejmowanie decyzji, organizowanie, przewodzenie, kontrolowanie) skierowanych na zasoby (rzeczowe, finansowe, ludzkie, informacyjne) i wykorzystywanych z zamiarem osiągnięcia celów organizacji w sposób sprawny i skuteczny

Kierowanie wg Stonera jest to: planowanie, organizowanie, przewodzenie=motywowanie, kontrolowanie działalności członków organizacji oraz wykorzystanie wszystkich jej zasobów dla osiągnięcia celów organizacji

Zarządzamy wszystkim (dotyczy całości), kierujemy ludźmi !


 Planowanie(określanie celów organizacji i decydowanie o najlepszym sposobie ich osiągnięcia)
 Organizowanie(określanie najlepszego sposobu grupowania typów działań i zasobów)
 Motywowanie(=przewodzenie, zachęcanie do skutecznej realizacji celów)
 Kontrolowanie(obserwowanie i wprowadzanie korekty do bieżących działań dla ułatwienia realizacji celów)

Kierowanie wg Koźmińskiego jest to panowanie nad różnorodnością i przekształcenie potencjalnego konfliktu we współpracę

Kierowanie wg Kierzuna jest to powodowanie aby ktoś lub cos zachowywało się zgodnie z celem organizacji

Kierowanie wg Zieleniewskiego- działanie zmierzające do spowodowania funkcjonowania innych rzeczy zgodnie z celem tego kto nimi kieruje


zarządzanie jest to szczególny rodzaj kierowania opartego na władzy organizacyjnej wynikającej z prawa własności do rzeczowych środków działania

władza organizacyjna- możliwość takiego oddziaływania na ludzi aby ci ludzie zachowywali się, a zasoby funkcjonowały zgodnie z wolą wykonującego władzę

źródła władzy:
 autorytet,
 własność (w szczególności środków produkcji),
 charyzma,
 tradycja,
 siła (przymus, np. ekonomiczny, społeczny, brak alternatywnego źródła utrzymania),
 umowa(kontrakt),
 uczucie (zwłaszcza strach, miłość)




Cel wg prof. Krzyżanowskiego-jest to określony przedmiotowo i podmiotowo przyszły pożądany stan rzeczy, możliwy i przewidziany do osiągnięcia w określonym przedziale czasu i terminie


Funkcje celów
1. cele stanowią wskazówkę i nadają jednolity kierunek działaniom ludzi
(pozwalają zrozumieć gdzie dana organizacja zmierza)
2. ustalenie celów determinuje planowanie
3. cele powinny być źródłem motywacji pracowników
(nie stawiać celi zbyt wysokich, które mogą zniechęcić pracowników, cel powinien działać motywacyjnie, mobilizująco, szef powinien pomagać pracownikom w ich osiągnięciu)
4. cele warunkują przeprowadzenie kontroli i ocenę
(jeśli mamy prawidłowo określony i sformułowany cel, możliwa jest efektywna kontrola i ocena)
5. cele powinny być sformułowane w sposób konkretny i mierzalny czyli liczbowy
(nie zawsze jednak tylko liczby, często tylko słowa)


typologie celów
1. wydolność działania(pozwala na zróżnicowanie celów głównych-prowadzenie badań; i ubocznych-nauczanie studentów)
2. hierarchia działania (cele końcowe-zdobycie jak najlepszej umiejętności potwierdzonej dyplomie, doświadczenie praktyczne; cele pośrednie-najbliższa sesja)
3. możliwość realizacji działań(cele realne-studiowanie na 2 kierunkach; nierealne- studiowanie na 3kierunkach+100innych kursów)
4. stopień zgodności w działaniu(współrzędne cele-zgodne i konkurencyjne cele-sprzeczne)
5. rodzaje podmiotu określającego cel(cele własne i zadane, np.ktoś studiuje turystykę bo chce, a komuś rodzice kazali)
6. zakres i sposób realizacji(jednopodmiotowe i wielopodmiotowe-ilosciowe i jakościowe)
7. szczebel organizacji(misja organizacji-cele strategiczne,taktyczne,operacyjne)



Plan-projekt przyszłego, przewidywanego funkcjonowania organizacji ujęty w postaci zbioru przyszłych działań rozłożonych w czasie

plan,opis słowni i liczbowy:

 zasobów;
 metod i procedur;
 zadań;
 porządków i kroków;
 osób i komórek wykonujących zadania i odpowiadających za rezultaty;
 miejsca organizacji planu;
 terminów, rozkładów i harmonogramów;
 miar i wskaźników


planowanie
 jest to proces tworzenia planu;
 jest to jasne określenie przyszłego stanu pożądanego i czasu jego osiągnięcia oraz ustalenie działań niezbędnych do osiągnięcia tego planu, który nie mógłby się pojawić naturalną koleją rzeczy

planowanie to prognozowanie i programowanie
 prognozowanie(to naukowe przewidywanie przyszłych zdarzeń i procesów lub stanów rzeczy, oparte na racjonalnych przesłankach specjalnych metodach.
Rodzaje prognoz: normatywne i rozpoznawcze.
Metody prognozowania:
 ekonomiczne,
 porównawcze(komperatywne),
 intuicyjne(np.‘burza mózgów’, delficka-oparta na wymuszonych skojarzeniach),
 morfologiczna(szczegółowa analiza struktury i elementów, z których dany model się składa)
 scenariusze(s.kształtowania się jakiejś sytuacji, np. s.otoczenia, s.organizacji=przedsiębiorstwa)
 programowanie (uporządkowany i planowo rozłożony w czasie zbiór zadań i działań niezbędnych do realizacji konkretnego celu w określonym terminie)

kolejność:prognozowanie,planowanie,programowanie

cechy planu:
1. celowośc,realność(każdy plan ma mieć jasno sformułowany cel, który da się zrealizować)
2. zgodnośc wewnętrzna=spójność (cele nie są ani sprzeczne ani nie przeszkadzają sobie wzajemnie)
3. operatywność(czytelność, zrozumiałość ścisłość, nie ma ograniczeń ludzkich, finansowych, rzeczowych)
4. elastyczność(uwzględnianie różnych wariantów rozwiązań; odpowiednie formułowanie celów,np. od...do..)
5. opracowanie kilku wariantów(3 warianty: optymistyczny, realistyczny, pesymistyczny)
6. terminowość(określenie terminów wykonania celów pośrednich i celu głównego; cele i zadania powinny być zrealizowane w odpowiednich terminach)
7. kompletność (uwzględnienie wszystkich działań niezbędnych do realizacji określonego celu)
8. perspektywiczność (wybieganie w przyszłość w granicach możliwości przewidywania)
9. konkretność (określenie w sposób ścisły i możliwie wymierny celów zawartych w planie)

Rodzaje planów:
 kryteria podmiotowe-dla kogo, kogo dotyczy,np. całej organizacji lub jej komórki organizacyjnej (p.jednostek produkcji, p.zakładów, p.przedsiębiorstw)
 pole planu (wycieczkowy, problemowy, kompleksowy)
 charakter planu (operacyjny, taktyczny, strategiczny)
 horyzont czasu (krótkookresowy-do 1 r;średniookresowy-do3lub5lat;długookresowy)
 ze względu na ciągłość (ciągłe-wytyczne polityki, procedury działania, przepisy, regulaminy ; jednorazowe-programy, projekty)
 plany procesó realnych (zaopatrzenia, produkcyjne, zbytu, kadrowy)
 plany procesów finansowych (kalkulacje, krótkookresowe plany finansowe, p.przychodów i nakładów, planowanie bilansu)

zasady planowania
1. realność planu(plan ma być możliwy do zrealizowania, oparty na realnych podstawach)
2. wariantowe rozwiązania
3. zasada koncentracji(koncentrować się na najważniejszych zadaniach)
4. zasada racjonalnego gospodarowania(kierujemy się zasadą ekonomiczną, realizacja pomiędzy nakładami a efektami powinna być najlepsza)
5. zasada elastyczności planowania (plan powinien być realizowany mimo zmiennych warunków)
6. zasada podstawowego ogniwa(wskazanie najważniejszego ogniwa, na którym skupiamy uwagę, na ogniwie służącym do realizacji celów)

przyczyny niepowodzeń w planowaniu:
1. izolacja, alienacja planistów
2. jednowariantowość(powinno być kilka wariantów planu)
3. brak synchronizacji planowania z wykonaniem(planiści wykonują i oddają plan i nic ich nie interesuje, powinny być mechanizmy włączające planistów do nadzoru)
4. próba nadążenia za zmiennością (nie można ciągle zmieniać planu bo w końcu żaden nie dojdzie do skutku)
5. brak kontaktu planistów z wykonawcami (na etapie powstawania planu planista powinien zasięgnąć rady wykonawców)
6. fetyszowanie zmiennych ilościowych(nie do końca można określić tylko liczbami, czasem i słowa są ważne)


Decyzja
- wybór rozwiązania jakiegoś problemu;
- celowy, nielosowy wybór jednego z conajmniej dwóch alternatywnych rozwiązań danego problemu
- synonimy; postanowienie, rozstrzygnięcie, wybór rozwiązania jakiegoś problemu


podział decyzji:
1.rezultatowe
-decyzją jest akt wyboru celu lub sposobu działania pożądanego rozwiązania problemu z punktu widzenia systemu, rezultat,
uwagę kierujemy na efekt, rezultat, czyli na to co otrzymaliśmy w wyniku działań-stąd rezultatowi znaczenie
2.czynnościowe
-decydowanie, podejmowanie decyzji, rozwiązywanie problemów;
-poszukiwanie takich rozwiązań pojawiających się problemów, które pozwalają na zrealizowanie postawionych celów:
-koncentrujemy naszą uwagę na czynnościach, na działaniach, a nie na tym co osiągnęliśmy


rodzaje decyzji:
1.charakter decyzji (kierownicze, niekierownicze)
2.stopień scentralizowania (scentralizowane, zdecentralizowane)
3.czas,okres(d.bieżące, średnie, długookresowe)
4.zasięg(d.operacyjne, taktyczne, strategiczne)
5.rodzaje(d.wykonawcze, lokacyjne, badawcze, oceniające)
6.ryzyko (mniej ryzykowne, bardziej ryzykowne)
7.sposób podejmowania decyzji wg Stonera
*programowe decyzje-decydowanie na podstawie konkretnych wytycznych, wg precyzyjnego algorytmu, podejmowane na niskich szczeblach;
*nieprogramowe decyzje-podejmowane w oparciu o ogólną wiedzę, doświadczenie, intuicję, podejmowane na wysokich szczeblach)
8.liczba decydentów
*d.indywidualne,
*d grupowe-kolegialne;
kolegialność konstytucyjna
kolegialność sformalizowana- występuję w przypadku organów kolegialnych(PB:senat,rada wydziału),określony sposób podejmowania decyzji, aby decyzja sformalizowana była ważna musi głosować przynajmniej 50% uprawnionych, wynik:50%+1 „za”




indywidualne podejmowanie decyzji:
zalety
1.większe poczucie odpowiedzialności,
2.jedność uprawnień i odpowiedzialności
3.większa szybkość podejmowania decyzji
4.mniejsze koszty
5.większa możliwość podjęcia decyzji w sprawach trudnych i niepopularnych
6.nie ma kompromisów lub jest ich mniej
wady:
1.gorsze merytoryczne przygotowanie
2.dezintegracja decydenta i realizatora
3.mniejsze zaangażowanie wykonawców
4.większe możliwości samowoli i nadużyć decydenta



kolegialne podejmowanie decyzji:
zalety
1.więcej interesujących pomysłów
2.lepsze doinformowanie (wiedza, doświadczenie, intuicja)
3.większe zaangażowanie w późniejszą realizację
4.lepsze stosunki partnerskie między współpracującymi ze sobą ludźmi (także między szefem a podwładnymi)
wady:
1.niebezpieczeństwo stadnego myślenia (lider myśli za wszystkich)
2.skłonność do nadmiernego ryzyka (ryzyko ponosi 50 osób a nie jedna)
3.wydłużenie czasu procesu decyzyjnego
4.niebezpieczeństwo nadmiernej ekspozycji interesów grupowych(klikowość)(grupa pasożytuje na organizacji, podporządkowanie org.dla interesów osobistych)





reguły decyzyjne:
1.dominacji-wybieramy to rozwiązanie, które jest dobre pod względem większości cech, ale przynajmniej pod względem jednej cechy ma istotną przewagę nad pozostałymi
2.komunikacyjna:wybieramy ten wariant ,w którym brane pod uwagę cechy, kryteria przekraczają założony minimalny próg
3.dysfunkcyjna:wybieramy ten wariant, w którym przynajmniej jedna z cech przekroczyła założony próg
4.leksykograficzna-wybiaramy najlepszy wariant pod względem najlepszej cechy aż do jej wyczerpania
5.eliminacji-odrzucamy wszystkie te warianty, które dla określonych cech czy kryteriów nie osiągnęły progu krytycznego(odwrócona regułą leksykograficzna)
6.maksymalizacji-wybieramy ten wariant, który ma najwięcej pozytywnych cech
7.sumowania użyteczności-wybieramy ten wariant, który osiąga największą sumę użyteczności dla wszystkich cech


racjonalność decyzji:
rzeczowa-decyzje są zgodne z regułami, prawami obowiązującymi na danym obszarze problemowym, prowadzące do osiągnięcia celu(skuteczne)
metodyczna-oznacza, że decyzje powinny być podejmowane zgodnie z regułami i procedurami podejmowania decyzji, z wykorzystaniem dostępnej informacji//


czynniki determinujące racjonalność decyzji:
1.subiektywne
a)wydolnościowe - doświadczenie, kwalifikacje, kwestie zdrowotne;
b)motywacyjne-system wartości, dążenia,oczekiwania decydentów, ich wpływ na decyzję)
2.obiektywne
a)bariera informacyjna-niedobór informacji lub nadmiar informacji, decydent nie może podjąć decyzji gdy inf jest za mało lub za dużo;
b)b.zasobowa - niedostatek zasobów finansowych, rzeczowych. ludzkich;
c)b.społeczna - standardy, normy społeczne, które uniemożliwiają wybór optymalnego wariantu, istnienie kryteriów pozwalających na porównywanie alternatyw wyboru


etapy racjonalnego podejmowania decyzji
1.rozpoznanie i zdefiniowanie sytuacji/decyzji
2.identyfikacja alternatywnych możliwości
3.ocena wariantów rozwiązań
4.wybór najlepszego wariantu
5.wdrożenie wybranego wariantu
6.obserwacja i ocena skutków tej decyzji


bariery organizacyjne podejmowania decyzji:
1.hierarchiczna-założenie, że osoby usytuowane wyżej w hierarchii podejmują lepsze decyzje
2.tabu/nienaruszalności-np. choroba alkoholowa szefa
3.b.madrosci grupowej-założenie, że decyzje kolegialne są lepsze
4.taktyczna-decydent potrafi przekonać innych członków, że wybór/decyzja jest dobra dla organizacji
5.b.pozornych kompetencji-osoby na wysokich stanowiskach uznaje się za kompetentne


typowe błędy popełniane w procesie decyzyjnym:
1.zwlekanie-odkładanie’na jutro’; czasami jednak jest korzystne, jeśli wybór związany jest z konfliktem,to lepiej poczekać
2.niezdecydowanie
3.zrzucanie decyzji na inne osoby
4.syndrom strusia-chowanie głowy w piasek w kontaktach interpersonalnych
5.pośpiech-może pojawić się z 2 przyczyn: gdy decydent chce sam o wszystkim decydować; lęk przed obnażeniem niewiedzy
6.nadmierne zaufanie do siebie/zadufanie
7.uprzedzenia decydenta/przesądy
8.obawa przed popełnieniem błędu
9.obawa przed zmianą










Kontrola-polega na ustaleniu stanów rzeczywistych i porównywani ich ze stanami wzorcowymi w celu stwierdzenia występowania odchyleń i konkretyzowania zaleceń służących eliminowaniu niepożądanych zjawisk (np. normą może być regulamin studiów)

przyczyny kontroli:
1.zmiany w otoczeniu(postęp techniczny, postęp globalizacji)
2.rosnąca złożoność organizacji (rosnąca złożoność pracy i procesów zarządzania)
3.błędy pracowników
4.koniecznośc minimalizowania/zmniejszania kosztów i eliminowania marnotrawstwa

etapy procesu kontroli:
1.ustalenie norm i metod pomiarów wyników
2.mierzenie wyników, ustalenie stanów rzeczywistych (np.sprawdzanie dokumentacji)
3.porównywanie wyników z normami (stanami wzorcowymi)
4.ocena wyników działania i reagowanie na ten stan (np.wnioski, protokoły, zalecenia pokontrolne)

funkcje kontroli:
1.informacyjna(podmiot kontrolowany i osoba kontrolująca otrzymują inf o stanie rzeczywistym)
2.istruktażowa(wskazywanie jak należy zlikwidować odchylenia-sposoby)
3.profilaktyczna(ułatwianie uniknięcia nieprawidłowości)
4.pobudzająca(wywoływanie zamierzonych zmian w osobowości kontrolowanych, stymulacja do pracy)
5.kreatywna(kontrola skłania do osiągania lepszych wyników)
6.ochronna=korygujaca(przywracanie stanu pożądanego)

zasady powodzenia działań kontrolnych:
1.z.prawdy materialnej(ustalenie stanów zgodnych ze stanem faktycznym
2.z.kontradyktoryjności(równopartnerstwo stron w przedstawianiu dowodów)
3.z.podmiotowości(we wszystkich dokumentach/protokołach umieszcza się ustalenia dotyczące jednostki, stanowiska objętego kontrolą)
4.z.przedmiotowości(kontrola powinna dotyczyć tylko tematyki określanej w programie kontroli)
5.z.dowodzenia i rzetelnego dokumentowania(z.obiektywizmu)
6.z.źródłowości i bezpośredniości zadań
7.z.pisemności(wyniki kontroli i proces powinny być udokumentowane na piśmie)

czynniki utrudniające kontrolę:
1.postawa pracowników i menedżerów
2.odrzucenie niektórych instrumentów kontroli
3.zbyt szybkie ocenianie pojawiających się problemów
4.przewartościowywanie czynników mierzalnych kosztem parametrów niemierzalnych
5.traktowanie działań kontrolnych jako celu samego w sobie
6.nadmierne koszty(wobec tego rezygnuje się z kontroli)
7.niechęć przełożonych do ponoszenia odpowiedzialności za podwładnych i za ich wyniki pracy

rodzaje kontroli
1.przedmiot kontroli(co kontrolujemy):k.sposobu działań, k.skutku działania, k.gospodarcza, przestrzegania prawa,finansowa,bużetowa,handlowa,sanitarna,techniczna,przeciwpożarowa
2.podmiot kontroli(kto dokonuje kontroli): samokontrola;k.kierownicza(funkcjonalna-bezp.k,instytucjonalna-k.pośrednia)
3.wzorca działania/funkcjonowania:k.formalna,merytoryczna(jakościowa),ilościowa

cechy skutecznych systemów kontroli:
1.ścisłość informacji
2.aktualność(inf powinna być zbierana,przekazywana i oceniana szybko)
3.obiektywizm i zrozumiałość
4.koncentracja na strategicznych punktach kontroli(tam gdzie są największe odchylenia lub taka możliwość
5.realizm ekonomiczny(koszt wdrożenia systemu wyższy od korzyści z niego płynących)
6.realizm organizacyjny
7.zasada elastyczności
8.zasada koordynacji
9.zasada normatywności i operacyjności
10.zasada akceptacji przez członków organizacji

Patologie kontroli
1.przeformalizowanie(koncentracja na formalnościach) i niedoformalizowanie(brak zmienników kryteriów co prowadzi do subiektywnej oceny lub nadużycia)
2.nadmiar kontroli(prowadzi do paraliżu systemu kontroli, wprowadza zakłócenia) i niedostatek kontroli(pozbawienie decydentów istotnych informacji-szef nie wie, czy podwładni zrobili wszystko)
3.przecenienie funkcji kontroli(rozbudowa aparatu kontroli) i niedocenienie funkcji kontroli(zaniża system kontroli co prowadzi do obniżania motywacji pracowników dokonujących kontroli)



Komunikacja w procesie zarządzania organizacjami – proces, w którym osoba (nadawca komunikatu) sprawia,że jego myśli, pragnienia, wiedza stają się znane dla drugiej osoby


etapy porozumiewania się:
1.podjęcie decyzji jakie działanie i inf są potrzebne
2.tworzenie i wybór przekazu inf.
3.przekaz komunikatu przez odpowiednie kanały
4.odbiór przekazu przez pracowników
5.interpretacja przekazu
6.podjecie działań zgodnych z uzyskaną inf.
7.dążenie do dodatkowych inf


czynniki determinujące odbiór inf:
1.percepcja(odbiór sygnałów)
2.osobowość i rozwój intelektualny
3.emocje i nastawienie psychiczne odbiorcy do nadawcy inf
4.motywacja i warunki otoczenia


przeszkody w procesie komunikacji:
1.różnice w postrzeganiu
2.różnice językowe
3.szum, hałas, nadmiar inf
4.emocje
5.niezgodność komunikatów werbalnych i pozawerbalnych
6.nieufność



Prekursorzy

A.Gostomski(XVIw)’Gospodarstwo’1958
Andrzej Frycz Modrzewski”O poprawie RP”
 księżna Anna z Sapiehów Jabłonkowska



profesorowie polskich uczelni(polska szkoła)

M.Oczapowski(Marymont-dzielnica w-wy-twórca nauk rolniczych)
Bogumił Wojciech Jastrzębowski(prof. w Marymoncie,przyrodnik, zajmował się również człowiekiem)
Jerzy Supiński(zajmował się funkcjonowaniem społeczeństwa)



twórcy podstaw(XXw)

Karol Adamiecki(metalurg gł.inż. w przemyśle maszynowym,prof. na PW,twórca instytutu; „polski Taylor, był jednak przed Taylorem,
-autor 3 praw-klasycznych:
1.prawo harmonii-jeśli praca wykonywana jest przez kilka jednostek lub zespołów to otrzymuje się tym lepszy skutek ekonomiczny im dokładniej dobrane są do siebie współpracujące jednostki lub zespoły i im dokładniej uzgodnione są czasy ich działania
2.prawo inercji przyzwyczajeń(prawo działania)-każda zmiana rodzi opór
3.prawo optymalnej produkcji-istnieje zawsze ściśle okreslona granica wydajności,przy której koszt na jednostke jest najmniejszy)
E.Hauswald(prof. politechniki lwowskiej,elektrotechnik,pasjonat organizacji,autor podręczników,’poprawił” Fayola;jako pierwszy opracował program org i zarz, 1903 we Lwowie pierwsza uczelnia wprowadziła ten przedmiot)
Piotr Drzewiecki(publicysta,działacz społeczny,publikacje związane z marnotrawstwem,uważał, że za krótko pracujemy, za długo świętujemy
Zygmunt Rytel(prof. PW,autor podręcznika podstaw zarz.,twórca równania pracy)
Stanisław Bieńkowski(twórca krakowskiego ośrodka,praca naukowa, patrzył na wydajność pracownika-tym się zajmował)







Organizacja wg.Zieleniewskiego:
-znaczenie czynnościowe-proces organizowania,
-znaczenie rzeczowe-rezultat procesu organizowania (organizacja=instytucja),
-znaczenie atrybutowe(atrybut=cecha-szczególny rodzaj stosunków części do siebie i złożonej z nich całości)

organizacja wg Kotarbickiego
-pewien szczególny rodzaj stosunków części do siebie i do złożonej z nich całości
-stosunek ten polega na tym, że części współprzyczyniają się do powodzenia całości

organizacja wg Koźmińskiego-organizacja to taka całość, która przyczyniła się do powodzenia swych części)

organizacja-jakakolwiek wyodrębniona z otoczenia całość ludzkiego działania, mająca określoną strukturę kierowania na osiągnięcie jakiegoś celu lub celów

podstawowe właściwości organizacji:
1.złożoność(części są powiązane ze sobą i z całością)
2.celowość(konieczność istnienia celów)
3.odrębność celów i struktury w stosunku do otoczenia

model idealnej organizacji wg Leavitt’a składa się z 4 elementów powiązanych ze sobą(ludzie,cele i zadania,struktura formalna,urządzenia-technologia)

typologia organizacji wg prof. Bielskiego:
1.gospodarcze
2.służącedo zaspokajania niematerialnych potrzeb społeczeństwa
3.administracyjne-organy administracji państwowej,samorządowej,rządowej
4.militarne i policyjne
5.społeczne-partie,stowarzyszenia i związki zawodowe 6.religijne

typologia organizacji wg Katza i ………
1.produkcyjne
2.scalajace(szkoły,kościoły)
3.adaptacyjne
4.polityczne

typologia organizacji wg Etizoni’ego:
1.przymusowe(więzienia,obozy pracy,wojsko)
2.utylitarne(przynoszące korzyści członkom tych organizacji)
3.normatywne(kierujące i stojące na straży norm, np. kościół)

struktury organizacyjne wg prof.pszczołowskiego-zbiór określonych relacji zachodzących pomiędzy elementami podmiotu złożonego

więź organizacyjna-rodzaj stosunków między częściami instytucji, który ma wpływ na powodzenie organizacji

rodzaje więzi:
1.służbowa-wyraża reakcje między przełożonymi a podwładnymi i oznacza prawo przełożonego do decydowania o zachowaniach jego podwładnych a także obowiązek tych podwładnych do wykonywania poleceń
2.funkcjonalna-jest związana z realizacją zadań składających się na jedną funkcję
3.technologiczna-pozostaje pomiędzy stanowiskami/pracownikami w związku z przyjętą w danej instytucji technologia zadań
4.informacyjna-obowiązek przekazywania i otrzymywania informacji

typy struktur:hierarchiczna, szeregowa, równoległa, mieszana














rodzaje struktur
1.klasyczne:linowa, funkcjonalna, sztabowa, techniczna
2.nowoczesne:macierzowa, dywizjonalna, zadaniowa, sieciowa, kołowa


czynniki strukturotwórcze:
1.cele organizacji
2.charakter otoczenia organizacji
3.stosowane w organizacji technologie
4.kultura organizacji
5.wielkość organizacji


elementy struktury organizacyjnej:
1.stanowisko pracy(składa się z elementów rzeczowych, pracownika i stosowanej technologii organizacji; nie jest utożsamiane z osoba aktualnie zajmująca te stanowisko)
2.komórka organizacyjna(jednostka organizacyjna-kilka stanowisk połączonych ze sobą ze względu na zadanie; składa się z kierownika i jego bezpośrednich podwładnych)
3.pion organizacyjny(kilka komórek realizujących ta samą funkcję;podporządkowane dyrektorowi naczelnemu)


cechy struktury organizacyjnej:
1.konfiguracja(kształt struktury, liczba szczebli w tej strukturze)
2.centralizacja(rozmieszczenie uprawnień decyzyjnych)
3.specjalizacja(podział pracy między stanowiska;determinuje standaryzację)
4.standaryzacja(stopień typowości i zrutynizowania czynności na danym stanowisku)
5.formalizacja(jest to zakres określenia norm postepowania i zasad komunikowania się w organizacji;utrwalenie na piśmie celów, zadań, wzorców reguł, i zasad poszczególnych elementów organizacji i organizacji jako całości


miary stopnia formalizacji
1.liczba przepisów wewnętrznych
2.stopień rygorystyczności przepisów
3.stopień szczegółowości przepisów


trzy poziomy formalizacji organizacji
organizacja całkowita
potencjalny poziom formalizacji org organizacja poddająca się formalizacji org. nie poddaje się formalizacji
pożądany poziom formalizacji org organizacja formalizowana org. nieformalizowana
rzeczywisty poziom formalizacji org org. nieformalna org formalna org niesformalizowana



Modele strukturalna
centralizacja decentralizacja
specjalizacja m.s. mechanistycznej m.s. kooperacyjnej (mieszanej)
wszechstronność m.s samowystarczalnej (m.autarkiczny) m.s organicznej


wybrane struktury organizacyjne;
-linoiwa-podstawą jest zasada jedności rozkazodawstwa;
zalety:
1.prostota i zrozumiałość zależności org.
2.jasno okreslona władza i odpowiedzialność
3.mozliwość szybkiego podejmowania decyzji
wady:
1.mała elastyczność
2.podwójna rola szczebla średniego(podwładny, a jednocześnie szef)
3.niebezpieczeństwo przerwania drogi służbowej
4.możliwośc pozbawienia inicjatywy kierowników niższego rzędu
5.kierownicy musza być specjalistami o szerokiej specjalizacji


-funkcjonalna:
zalety
1.specjalizacja stanowisk kierowniczych (są to eksperci)
wady:
1.nieskoordynowana praca w szczeblach kierowniczych
2.konflikty kompetencyjne miedzy pracownikami
3.manipulacja poleceniami podwładnych
4.niebezpieczeństwo zautomatyzowania się pionów funkcjonalnych
5.pogłebianie specjalizacji 6.sprzeczne polecenia