Kamień naturalny stosowany w budownictwie (kamień ciosany, tzw. ciosy)otrzymuje się przez obróbkę brył kamiennych wydobywanych w kamieniołomach. Do celów budowlanych nadają się m.in.: granity, sjenity, dioryty, bazalty, porfiry (skały wulkaniczne), piaskowce, wapienie, gips, gnejsy, łupki gliniaste.
Zastosowanie: do wznoszenia murów, jako okładziny elewacji, na stopnie schodów, do krycia dachu (łupek), do budowy nawierzchni dróg i ulic. Piasek, żwir i tłuczeń ( łamany kamień naturalny) są stosowane jako kruszywo do zapraw i betonu..
Cechą charakterystyczną, a jednocześnie jedną z ważniejszych zalet kamieni stosowanych w budownictwie jest odporność na działanie czynników atmosferycznych. Przy wyborze kamieni okładzinowych, szczególnie przy zastosowaniu do zewnętrznych fragmentów budowli, ważna cecha jest jego odporność na zamrażanie. Przy użyciu kamienia jako materiału konstrukcyjnego na ściany budynków mieszkalnych (najczęściej jest to kamień lekki, o strukturze porowatej) ważną rolę odgrywa przewodnictwo cieplne kamienia.
By określić rodzaj skały należy zbadać :skład chemiczny, budowę skały czyli strukturę i teksturę, barwę itd. Badania te przeprowadzane są gołym okiem na odłamkach skał ( takie badania nazywamy badaniami makroskopowymi) wynik takich badań pozwala ustalić gatunek kamienia i jego przydatność do celów technicznych, obecnie rozróżniamy następujące struktury :
-krystaliczną – w której są wyraźne widoczne wszystkie składniki skały w postaci kryształów. Dalszy podział obejmuje strukturę grubo, średnio, drobno i mikro –krystaliczną.
-szklista
- klasyczną – czyli ziarnistą, występuje w skałach osadowych, przy czym rozróżniamy strukturę grubo ziarnistą (średnica ziarna ponad 5mm), albo piaskową (średnica ziarna w granicach od 0,5 do 2mm) i drobno ziarnistą(, czyli wszelkie iły, mułki, lessy od 0,05 do 0,5 mm)
-porfirową
Dla dużych budowli, budynków reprezentacyjnych i monumentalnych, kamień stosowany jest jako okładzina, detal architektoniczny i do wystroju wnętrz, filarów, schodów, cokołów. Najodpowiedniejszymi do tych celów są granity, sjenity, marmury, twarde piaskowce w postaci płyt o fakturze polerowanej, groszkowanej, dłutowanej, lub łupanej.
Kolorystyka - Kamień okładzinowy może występować w bardzo szerokiej gamie barw i przebarwień, które mogą tworzyć żyłki lub odbarwienia zbliżone do kamieni naturalnych. Do podstawowych i najważniejszych barw można zaliczyć: barwę beżową, brązową, czerwoną, grafitową jasna i ciemną, a także różne odcienie piaskowe - od ciemnych brązów po jasne beże lub żółcie. Są to podstawowe kolory gdyż są one najbardziej rozpowszechnione. Na życzenia klienta dostępne są również inne kolory kamienia. Oprócz barwy podstawowej wykonuje się również przebarwienia, które mogą występować w różnej tonacji.
Granity i Sjenity – są skałami wytrzymałymi, twardymi o ziarnistej strukturze, dlatego wykonane z nich elewacje, posadzki, schody czy parapety są trwałe. Pomimo twardości łatwo poddają się obróbce. Kolory granitu mogą być różne: od odcieni szarego, żółtego, zielonego do brązów i czerwieni. Sjenity są ciemnoszare. Jedne i drugie są nienasiąkliwe i odporne na działanie mrozu. Granit odznacza się bardzo dużą wytrzymałością i twardością, daje się obrabiać, i polerować, natomiast trwałość tego kamienia zależy od gatunku, drobno ziarnisty i mający równomiernie rozłożony kwarc, a zawierający mniej miki, jest najtrwalszy, granit jest powszechnie stosowany w budownictwie wszelkiego rodzaju.
Piaskowiec jest skałą mniej wytrzymałą, nie dającą się polerować, dlatego pozostaje matowy. Najczęściej występuje w kolorze jasnokremowym, jasnoszarym, w odcieniach żółtego, czerwieni, brązu. Niektóre piaskowce ze względu na dużą nasiąkliwość i ścieralność można stosować jedynie na okładziny pionowe. Twarde i zbite piaskowce mogą być stosowane na posadzki i schody na zewnątrz domów.
Wapienie są lekkie i zbite, potocznie nazywa się je marmurami. Występują w różnych odcieniach bieli i szarości. Są mało odporne na warunki atmosferyczne. Wapienie lekkie występują najczęściej w postaci płytek okładzinowych i kształtek. Wapienie zbite mają lepsze właściwości techniczne i na zewnątrz stosuje się je w postaci niewypolerowanych płytek i elementów łupanych.
Do pochodnych wapieni należy trawertyn - bardzo porowata skała o barwie od beżowej przez kawę z mlekiem po brąz. Ze względu na dużą ścieralność nadaje
się tylko na okładziny pionowe (szpachluje się je wtedy zaprawą cementową
w kolorze dobranym do koloru kamienia lub żywicą).
Marmur właściwy - przeobrażony
z wapienia twardego lub dolomitu pod wpływem wysokiej temperatury i ciśnienia - jest skałą podatną na obróbkę i polerowanie. Na zewnątrz można stosować tylko mniej nasiąkliwe marmury na niezbyt eksploatowane okładziny. Wypolerowana powierzchnia może jednak po pewnym czasie ulec zmatowieniu i stracić intensywność barw.