Żydzi w czasie II wojny światowej.

Partia nazistowska i jej przywódca Adolf Hitler po dojściu do władzy w 1933 rozpoczęli realizację programu rasistowskiego i antysemickiego, przewidującego izolację ludności żydowskiej i stopniowe pozbawienie jej wszelkich praw obywatelskich oraz cywilnych. Usunięto Żydów z miejsc pracy, wszystkie żydowskie nieruchomości i przedsiębiorstwa uległy konfiskacie. Wspierano także emigrację Żydów z Niemiec. Główną podstawą prawną dyskryminujących posunięć były ustawy norymberskie z 1936 roku.
W okresie przedwojennym Niemcy rozwinęli także uzasadniającą te kroki wielką akcję propagandową. Oskarżali Żydów o pasożytnictwo, wyzysk, demoralizowanie i niszczenie narodów, wśród których zamieszkują. Propaganda nagłaśniała także rzekomą organizację międzynarodowego spisku, obejmującego żydowskich bankierów i przemysłowców, a także polityków pochodzenia żydowskiego i znajdujących się pod wpływem Żydów. Spisek ten miał mieć charakter międzynarodowy; obejmował rzekomo liberałów, socjaldemokratów i komunistów, a także masonów, słowem wszelkie organizacje polityczne przeciwstawiające się nazizmowi lub po prostu z nim nie sympatyzujące.
Naziści postrzegali Żydów nie jako wspólnotę wyznaniową czy narodowościową - odrzucali zatem religijną konwersję albo asymilację jako rozwiązanie "problemu żydowskiego". Ich zdaniem Żydzi stanowili rasę, czy raczej mieszankę rasową, której reprezentanci stanowią element szkodliwy z przyczyn genetycznych: takie postrzeganie Żydów skłaniało do ich izolowania i eliminowania a także do nieoszczędzania zasymilowanych osób pochodzenia żydowskiego. Poglądy takie były przedstawiane w sposób sugerujący rzekomą naukowość sądów tak głoszonej propagandy, odwoływano się do sfałszowanej wiedzy historycznej, antropologicznej. Szerzono informacje nieprawdziwe i sprzeczne. Jednocześnie niektórzy z nazistów z najwyższych kręgów władzy byli pochodzenia żydowskiego co było skrzętnie ukrywane. Antysemicka i rasistowska propaganda znalazła częściowy oddźwięk wśród Niemców, ale także w innych krajach europejskich, sprzyjając postawom kolaboracji, albo - częściej - obojętności wobec holocaustu.
Po wybuchu wojny polityka nazistów wobec Żydów była wprowadzana w kolejnych krajach europejskich w miarę ich zajmowania przez wojska niemieckie. Przybierało to z reguły formy rejestracji osób pochodzenia żydowskiego, zmuszania do noszenia na ubraniach specjalnych opasek na rękawie i symbolu sześcioramiennej gwiazdy Dawida, wprowadzania różnych zakazów i posunięć dyskryminujących, w krajach z liczną ludnością żydowską (m.in. w Polsce) izolację w dzielnicach zamkniętych (gettach), często otoczonych murem. Wobec Żydów łamiących przepisy dyskryminacyjne, albo opuszczających zamknięte dzielnice wprowadzano kary śmierci. Również surowe kary wprowadzano wobec osób pomagających Żydom (w Polsce kara śmierci obowiązywała za pomoc w ukrywaniu się albo za dostarczanie żywności). Koncentracja dużych mas ludzi w niewielkich obszarach powodowała częste choroby, a ograniczone dostawy żywności - masową śmierć głodową.
Początkowo władze niemieckie rozważały wysiedlenie europejskich Żydów, ale projekt ten był niemożliwy do przeprowadzenia w warunkach wojny. Pierwszym aktem eksterminacji były działania Einsatzgruppen SS na terenie ZSRR po inwazji 22 czerwca 1941 roku. Oddziały te, działające wkrótce po wkraczających wojskach niemieckich dokonały zabójstw ponad pół miliona Żydów, a także Cyganów, jeńców wojennych oraz członków partii komunistycznej. Rola tych oddziałów sprowadzała się do spędzania lokalnej ludności żydowskiej i innych osób przeznaczonych do eksterminacji do specjalnych miejsc i masowych rozstrzeliwań, najczęściej za pomocą karabinów maszynowych. Niekiedy wykorzystywano miejscowych kolaborantów do pomocy w morderstwie. W ten sposób dokonano holocaustu Żydów ukraińskich, besarabskich, białoruskich i bałtyjskich. Najbardziej znanym miejscem eksterminacji są wąwozy Babij Jar koło Kijowa, gdzie 29 i 30 września 1941 zamordowano ponad 33.700 Żydów.
Władze nazistowskie oceniły taką metodę zabijania Żydów za zbyt kosztowną (amunicja) i pracochłonną oraz trudną do powtórzenia w krajach, w których terror był słabszy. Na mniejszą skalę eksperymentowano z innym pomysłem: samochodami wydzielającymi gazy spalinowe do ładowni i zabijające znajdujących się w niej ludzi tlenkiem węgla. Po okresie eksperymentów najbardziej racjonalnym sposobem mordowania okazał się gaz Cyklon B, używany dawniej jako środek_owadobójczy.
\"Rozwiązanie problemu żydowskiego\" było przedmiotem obrad konferencji w Wannsee 20 stycznia 1942 roku. Ustalono na niej, że problem dotyczy 11 milionów Żydów europejskich i należy go przeprowadzić poprzez \"wysiedlenie\" Żydów \"na Wschód\" w sposób, który znacznie zmniejszy liczbę ludności żydowskiej. Przeprowadzenie operacji powierzono SS, a jej koordynowanie miał prowadzić Obersturmbannfhrer Adolf Eichmann. Postanowiono również wykorzystać doświadczenia programu eutanazji T-4.
Pierwszym systematycznym programem eksterminacji Żydów była Operacja Reinhardt, która objęła 2 miliony Żydów zamieszkujących Generalne Gubernie. W ramach tej operacji utworzono obozy zagłady: Bełżec, Sobibór i Treblinka. Później utworzono także obozy zagłady w Brzezince, Chełmnie i Majdanku.(Mapa nr.1, str.6)Wszystkie obozy umieszczono na ziemiach polskich z powodu utrudniającego pomoc terroru, centralnego położenia Polski, dużej populacji żydowskiej oraz wystarczającej_infrastruktury_kolejowej.
Eksterminacja obejmowała kolejne grupy Żydów, poczynając od osób bezużytecznych jako pracownicy, osób starszych, kobiet i dzieci, ale nie ominęła Żydów pracujących na rzecz wojsk niemieckich. Systematycznie opróżniono żydowskie getta, rozpoczęto polowanie na Żydów ukrywających się po tzw. stronie aryjskiej. Operację rozciągnięto na wszystkie kraje pod okupacją niemiecką. Wykorzystując pomoc kolaborantów osoby pochodzenia żydowskiego odizolowywano i wysyłano transportem kolejowym do obozów zagłady, gdzie byli z reguły bezzwłocznie kierowani do komór gazowych.
Obozy koncentracyjne, znajdujące się na terenie dzisiejszej Polski pozostawały przez długi czas niezauważone przez opinię publiczną innych państw oraz Żydów mieszkających w Ameryce. Pierwsze dokumenty na temat istnienia obozów koncentracyjnych były dostarczone na Zachód już w 1942 roku, w czym znaczny udział miał polski ruch oporu na ziemiach okupowanych. Jednak skala niemieckich działań, a zwłaszcza ich przemysłowy charakter, była tak wielka że czołowi politycy zachodni nie chcieli uwierzyć w możliwość ludobójstwa w takich rozmiarach.
Skutkiem prowadzonej przez Niemców polityki eksterminacji Żydów i Cyganów jako niearyjczyków dla których nie było miejsca w nowym państwie niemieckim była śmierć około 6 mln żydowskich mężczyzn, kobiet oraz dzieci i prawie doszczętna likwidacja wielu społeczności prześladowanych ras. Informacje o holocauście wstrząsnęły światową opinią publiczną, wywołując powszechne potępienie nazizmu i kolaboracji z Niemcami. Skompromitowane zostały wszelkie idee polityczne wiążące się w pewien sposób z nazizmem i holocaustem, w tym eutanazja, programy genetyczne, rasizm, antysemityzm, nacjonalizm, autorytarne_szkolnictwo.
Odpowiedzialnych za prowadzenie eksterminacji oskarżono po wojnie w ramach procesów norymberskich. Zaś zbrodnie te uznano za zbrodnie przeciwko ludzkości, nie podlegające przedawnieniu.
Innym skutkiem informacji o holocauście było fala współczucia wobec Żydów, która przyczyniła się do popierania (głównie w USA) przez różne środowiska państwa Izrael i ruchów syjonistycznych. Holocaust był źródłem poczucie winy oraz wstydu (zwłaszcza w Niemczech), lęku przed niemieckim nacjonalizmem, oraz świadomości konieczności poniesienia konsekwencji działań polityków nazistowskich. Rozrachunek objął także kościoły chrześcijańskie.
Holocaust był jednym z czynników, które spowodowały wzmocnienie postaw syjonistycznych oraz emigrację ocalonych Żydów do Izraela po II wojnie światowej. Wielu Żydów doszło do przekonania, że tylko posiadanie własnego państwa może uniemożliwić powtórzenie się tragedii. Holocaust stał się jednym z ważniejszych elementów świadomości żydowskiej. Poparcie wielu działaczy arabskich dla Hitlera w czasie II wojny światowej i holocaustu w pewnym stopniu stępiło wrażliwość na los ludności arabskiej w Palestynie
Skutki te wywołały także przeciwstawną reakcję. Oskarżano organizacje żydowskie oraz państwo Izrael o wykorzystywanie holocaustu dla własnych celów finansowych i politycznych (Holocaust Industry). Polityczne znaczenie uzyskała grupa historyków, określana mianem rewizjonistów holocaustu (Holocaust revisioners), która poddawała w wątpliwość liczbę ofiar holocaustu. W środowiskach neonazistowskich i w świecie arabskim pojawiały się także głosy, które negowały istnienie hitlerowskich obozów zagłady oraz dokonane w nich ludobójstwo, istnienie komór gazowych oraz planu zagłady Żydów. W wielu krajach (w tym w Polsce) poglądy takie są ścigane sądownie, albo cenzurowane (tzw. kłamstwo oświęcimskie).