Historia Systemów Windows od 3.0 do XP

Można nie lubić oprogramowania Microsoft, ale nie sposób zaprzeczyć, że stało się ono dzisiaj powszechnym standardem dla komputerów osobistych zbudowanych na bazie procesorów rodziny x86. Ciekawe, że początki MS Windows wcale nie zapowiadały tak wielkiego sukcesu i były raczej trudne, a produkty konkurencji wydawały się znacznie lepsze. Przełom przyniosła dopiero wersji Windows 3.0. Przypadek firmy Microsoft dowodzi, że nie zawsze musi zwyciężyć rozwiązanie technicznie najlepsze. Równie ważna, jeżeli nie ważniejsza jest polityka marketingowa firmy i długofalowa strategia jej działania. Nie sposób w tym miejscu nie nadmienić, że podobna sytuacja miała miejsce dekadę wcześniej, kiedy to systemem operacyjnym dla właśnie konstruowanego IBM PC nie stał się wbrew logice ówczesny standard - szyki i sprawny system CP/M firmy Digital Research - lecz PC-DOS (MS-DOS), początkowo bardzo ułomny produkt małej, nie mającej praktycznie żadnego doświadczenia na polu systemów operacyjnych firmy Microsoft. Na decyzji IBM zaważyły nie tyle argumenty techniczne, ile bardzo konkretna i precyzyjna strategia postępowania Billa Gates'a przy jednocześnie fatalnej polityce Digital Research.

Windows 3.x
Rodzina systemów operacyjnych Windows 3.x została wydana w latach 1990 - 1994. Wersja 3.0 zyskała dużą popularność, dzięki czemu Microsoft mógł wreszcie konkurować na rynku GUI z firmami Apple i Commodore. Do tamtej pory Macintosh i Amiga nie miały im równych.


Windows 3.0
Windows 3.0 została wydana 22 Maja 1990. Zawarto w niej znacznie odświeżony interfejs użytkownika oraz ulepszenia techniczne w celu lepszego wykorzystania mechanizmów zarządzania pamięcią udostępnianych przez procesory Intela: 80286 i 80386. Programy pisane dla MS-DOS można było teraz uruchamiać w oknie (co wcześniej było dostępne w bardziej ograniczonej formie w Windows/386 2.1). Dzięki temu system udostępniał wielozadaniowość dla starszych programów. Na rynku komputerów domowych miało to mniejsze znaczenie, bo gry i inne programy rozrywkowe nadal wymagały bezpośredniego dostępu do sprzętu, a taki dawał tylko DOS.
Dodano oparty na ikonach program zarządzający innymi programami oraz program do obsługi plików (winfile), które zastąpiły stary tekstowy kombajn. Zarządzanie ustawieniami scentralizowano i przemodelowano na wzór Mac OS. Do odziedziczonych po wersjach 2.x programów Notepad, Write i gry Reversi dołączyła gra Solitaire.
Windows 3.0 był ostatnim systemem mogącym pracować w trybie rzeczywistym procesora i ostatnim, który był w pełni zgodny z programami dla starszych wersji.

Windows 3.1 i dalsze
Windows 3.1 (pierwotna nazwa kodowa: Janus) ukazał się 18 marca 1992, został poszerzony o podstawową obsługę multimediów (nagrywanie dźwięku, odtwarzacz muzyki z CD) oraz o standard czcionek TrueType, co sprawiło, że system ten stał się poważną platformą do tworzenia publikacji.
Sieć w Windows 3.x
Obsługa sieci w Windows 3.x opierała się na korzystaniu z zewnętrznego oprogramowania, np. Trumpet, Winsock. Po Windows 3.11 ukazało się rozszerzenie Windows 3.11 for Workgroups, które sieć już obsługiwało.

Początek braku zgodności z poprzednikami
Windows 3.1 miał być zgodny z poprzednimi wersjami, ale już tylko w pewnym stopniu. Wersje 3.1 i 3.11 nie mogłyby obsługiwać nowych formatów grafiki (GIF czy JPEG), polegając wyłącznie na mapach bitowych.
Zwiastuny interfejsu współczesnych systemów Windows
· Pulpit: Niemal wszystkie programy były objęte przez większy program (lub folder) o nazwie Menedżer programów. Dodatkowo miał on pasek opcji, przebiegający wzdłuż górnej krawędzi, który przypominał dzisiejszy pasek zadań.
· Mój komputer i Uruchom: W Windows 3.x istniał Menedżer plików, który działał podobnie jak te 2 elementy z Windows 95 połączone w jeden.
· Windows 3.1 był ostatnim systemem, który nie wykorzystywał menu kontekstowego przypisanego do prawego klawisza myszy.

Inne zmiany
· Pojawienie się profesjonalnego narzędzia DTP: CorelDraw.
· Obsługa czcionek Środkowej i Wschodniej Europy (wersja Windows 3.1 for Central and Eastern Europe) oraz Chin (Windows 3.2)
· Windows 3.11 był pierwszym systemem operacyjnym firmy Microsoft przetłumaczonym na język Polski.

Windows 95


Microsoft Windows 95 (nazwa robocza Chicago) - to system operacyjny wyprodukowany przez firmę Microsoft, którego oficjalna premiera miała miejsce 24 Sierpnia 1995 roku. Swą nazwę zawdzięcza systemowi okien (ang. windows), które są ważnym elementem interface'u użytkownika (GUI) również tego systemu operacyjnego.
Windows 95 jest bezpośrednim następcą Windows 3.11 oraz MS-DOS i łączy w sobie elementy obu tych produktów, jednak charakteryzuje się wyższymi wymaganiami sprzętowymi - koniecznością posiadania procesora Intel 80386(w przeciwieństwie do zarówno 3.11, jak i DOS -a, które można było uruchomić na systemach AT).
Pod względem handlowym, system operacyjny Windows 95 stał się wielkim sukcesem, równie wielkim jak pompa, która towarzyszyła jego premierze (reklamy z członkami zespołu The Rolling Stones).
(Przycisk START ukazał się włąsnie w Windows95)

Interfejs
W systemie Windows 95 zadebiutowało kilka elementów, które stały się charakterystyczne dla Windows do dzisiaj: m.in. przycisk Start i ikona Mój komputer. Późniejsze edycje Windows 95 były dostarczane z przeglądarką internetową Internet Esplorer - najpierw w wersji 3, a później 4, która była o tyle ważna, że umożliwiała wyświetlanie zawartości strony WWW na pulpicie biurka (tzw. Active Desktop). To posunięcie giganta z Redmond stało się bezpośrednią przyczyną procesu antymonopolowego.


Charakterystyka
· obiektowe GUI sterowane za pomocą 32-bitowego API
· wielozadańowość z wywłaszczeniem
· wielowątkowość
· wykorzystanie rejestru systemowego
· brak ograniczeń poprzednich wersji systemu (nazwy plików w formacie 8.3 itp.)
· technologia plug and play
Następcą Windows 95 był system Windows98. Z dniem 31 grudnia 2002 roku firma Microsoft zakończyła udzielanie wsparcia technicznego dla tej wersji systemu operacyjnego.



Windows 98

(nazwa robocza Memphis) to 32-bitowy system operacyjny z graficznym interfejsem użytkownika (GUI) firmy Microsoft. Jego premiera miała miejsce 25 czerwca 1998.

System w dużej mierze opiera się na Windows95, ale zawiera poprawioną (lub dodaną) obsługę standardów takich jak USB, MMX i AGP. Windows 98 obsługuje system plików FAT32, wprowadzony już w wersji 95 OSR2. Dodano obsługę wielu monitorów, WebTV. Dodatkową nowością jest większe zintegrowanie przeglądarki internetowej InternetExplorer z interfejsem użytkownika, tzn. Active Desktop.

Windows 98 SE

(Second Edition) ukazał się 10 czerwca 1999. Dodano m.in. nową wersję IE, program NetMeeting, możliwość współużytkowania jednego połączenia internetowego (Internet Connection Sharing), a także obsługę napędów DVD-ROM.
Microsoft był krytykowany za brak innowacyjności w produkcie oraz to, że użytkownicy Windows 98 nie mogli za darmo zaktualizować go do wersji SE.
Następcą Windowsa 98 jest wersja WindowsME.

Windows ME


Windows Me (Millennium Edition) to 32-bitowy system operacyjny z graficznym interfejsem użytkownika , wyprodukowany przez firmę Microsoft. Jego premiera miała miejsce 14 września 2000 roku.

Windows Me to kontynuacja linii 95-98-98SE. Zmiany w stosunku do poprzednich wersji Windows polegają na dołączeniu programu Internet Explorer w wersji 5.5 oraz programów Windows Media Player 7 i Movie Maker, czyli prostego edytora filmów. Większość tych programów można było ściągnąć za darmo z Internetu.

Największą zmianą w stosunku do poprzednich wersji było ukrycie dostępu do linii poleceń DOS-u. Dopiero za pomocą nieoficjalnych łatek dostępnych w Internecie można było przywrócić ten dostęp. Miało to świadczyć o dojrzewaniu systemu Windows, uważanego przez wielu sceptyków za prymitywną nakładkę graficzną na system DOS i jednocześnie scalić system. Niestety, okazało się, że graficzne narzędzia (m.in. do administracji systemem) nie były w pełni wystarczające i nie mogły w pełni zastąpić swych DOS-owych poprzedników.

Mimo kilku innowacji, m.in. mechanizmu przywracania stanu systemu, krytycy, podobnie jak w przypadku poprzednika (Windows98), uznali Me za niewielkie uaktualnienie, będące posunięciem marketingowym.

Pierwszy system posiadający opcję Przywracanie systemu, dzięki czemu system mógł zostać przywrócony do stanu w określonym czasie. Pomysł się sprawdził, został przesunięty do Microsoft WindowsXP

Następca Millenium Edition to WindowsXP Home, pierwszy system domowy oparty na jądrze WindowsNT.

Windows 2000
32-bitowy system operacyjny z serii NT , przeznaczony głównie dla serwerów. Posiada możliwość pracy z systemem plików NTFS i FAT32, lepsze zabezpieczenia logowania, prawa dostępu do plików i ich szyfrowanie (tylko NTFS), przydział pamięci dyskowej dla użytkowników oraz obsługę większości urządzeń cyfrowych i USB.


Nowe cechy Windows 2000
Windows 2000 jest pierwszą próbą stworzenia przez Microsoft systemu operacyjnego opartego na technologii NT dla użytkowników domowych. Świadczy o tym chociażby chwytliwa nazwa produktu, sugerująca kontunuację linii 9x. We wszystkich edycjach systemu Windows 2000 wprowadzono wiele nowych funkcji. Do najważniejszych z nich należą:
· NTFS5 - nowa wersja systemu plików NTFS wzbogacono między innymi o funkcję szyfrowania (EFS)
· Nowy GUI - nowy poprawiony interfejs użytkownika znacznie ułatwiający pracę z systemem
· WDM (Windows Driver Model) - nowy model tworzenia sterowników dla systemów Windows
Wady systemu
Do wad należy niekompatybilność z niektórym oprogramowaniem, zwłaszcza grami, spowodowana słabym wsparciem dla DirectX lub przeznaczeniem oprogramowania dla linii systemów Windows 9x.


Edycje systemu Windows 2000
· Terminal - środowisko udostępniane przez Windows 2000 Server jako usługi terminalowe ze współdzielonymi procesami i pamięcią
· Professional - obsługuje 2 procesory i 4 GB RAM
· Server - obsługuje 4 procesory i 4 GB RAM, Active Directory, Intellimirror, Kerberos, usługi terminalowe
· Advanced Server - jak wersja "Serwer" lecz obsługuje 8 procesorów i 8 GB RAM 2 klastry
· Datacenter Server - jak wersja "Advanced Serwer" lecz obsługuje 64 procesory i 32 GB RAM 4 klastry
· Advanced Server, Limited Edition - specjalna wersja systemu wydana w 2001 r. przeznaczona dla procesorów Itanium firmy Intel .



Server 2003
Windows Server 2003 jest opartą na edycji XP wersją systemu Windows przeznaczoną do zastosowań serwerowych (NT Server). System wydany został 24 kwietnia 2003 roku.
Cechy systemu
Windows Server 2003 jest bezpośrednim następcą Windows 2000 Server. W porównaniu do wersji 2000 wprowadzono lub poprawiono wiele funkcji sieciowych. Do najważniejszych należą między innymi IIS w wersji 6.0, poprawki w usłudze Active Directory, a także dodanie funkcji Kopii w tle. System nadal może współpracować z systemami plików FAT, FAT32 i NTFS. Wyposażono go w platformę .NET Framework w wersji 1.1.
System wyposażono w specjalną edycję przeglądarki Internet Explorer (chociaż główna wersja to nadal 6.0). Program jest też skonfigurowany w ten sposób, że praktycznie nie możliwe jest uruchamianie lub ściągnięcie plików lub rozszerzeń, które moga zaszkodzić systemowi.
Edycja systemu
Istnieje kilka edycji systemu zależnie od zastosowań:
· Small Business Server
· Web Edition
· Standard Edition
· Enterprise Edition
· Datacenter Edition
Windows Server 2003 jest dostępny w wersjach na platformy sprzętowe: x86, Itanium, AMD64.
Dodatek Service Pack 1
Dodatek Service Pack 1dla systemu Windows 2003 wydany został 31 marca 2005. W tej poprawce położono nacisk na zwiększenie bezpieczeństwa systemu.
Najważniejsze wprowadzone nowości:
· Kreator zabezpieczeń systemu - automatyczna konfiguracja wbudowanego firewalla, wyłączenie niepotrzebnych usług itp.
· Windows Firewall - wbudowany program typu firewall, analogiczny jak w systemie WindowsXP z dodatkiem Service Pack 2.
· Wprowadzenie technologii Data Execution Prevention - zapobiega ona wykonywaniu kodu umieszonego w obszarze dla danych, który może być niebezpieczny dla komputera.
· Blokowanie okienek pop-up we wbudowanej przeglądarce InternetExplorer 6.0 - analogicznie jak w Service Pack 2 dla systemu WindowsXP


WindowsXP

Microsoft Windows XP, (nazwa robocza Whistler) to wersja systemu operacyjnego Windows z rodziny NT (oparty na jądrze NT) firmy Microsoft, wydana oficjalnie 25 października 2001. Nazwa XP pochodzi od angielskiego słowa eXPerience, czyli doświadczenie, doznanie.


Cechy systemu
Windows XP jest udaną próbą stworzenia jednolitej linii systemów Windows. Wcześniej Microsoft rozwijał dwie linie produktów: jedną dla użytkowników domowych, a drugą do zastosowań zaawansowanych (linia NT). Pociągnęło to za sobą brak kompatybilności z wieloma aplikacjami DOS-owymi.
System opiera się na kodzie NT z dodanym nowym GUI Luna zawierającym wiele nowości i usprawnień. Ponadto, zawiera zintegrowaną zaporę sieciową. Zapora sieciowa obecna w Windows XP jest prostym filtrem pakietów (spełniającym jednak doskonale potrzeby przeciętnego użytkownika), który jest domyślnie aktywny po zainstalowaniu systemu z dodatkiem Service Pack 2 (bez tego dodatku zapora jest aktywowana dopiero po skonfigurowaniu sieci). Świadczy to o tym, że firma Microsoft przywiązuje coraz więcej znaczenia do bezpieczeństwa swoich produktów.
System wyposażono w najnowszą wersję przeglądarki InternetExplorer i odtwarzacz multimedialny WindowsMediaPlayer. Dodano także funkcję pulpitu zdalnego umożliwiającą przejęcie kontroli nad komputerem pracującym w sieci. Dodanie tych aplikacji do systemu pociągnęło za sobą dalsze oskarżenie w kierunku firmy Microsoft o praktyki monopolistyczne.
Kontrowersje i sprzeciwy obrońców prywatności budziło także zintegrowanie z systemem usługi .NET Passport.
Interfejs systemu Windows XP
Po raz pierwszy w historii Windowsów została wprowadzona do systemu aktywacja zapobiegająca piractwu. Jeżeli użytkownik nie aktywuje produktu w 30-dniowym okresie czasu, przy każdym następnym zalogowaniu jedyną dopuszczalną operacją, na jaką system pozwoli będzie aktywacja produktu. Po dokonaniu aktywacji przywrócona zostanie pełna funkcjonalność systemu Windows XP. Niestety jednak piraci złamali i to zabezpieczenie.

Nowe funkcje systemu
· Nagrywanie dysków CD - System potrafi w prosty sposób nagrywać płyty CD za pomocą wbudowanego programu nagrywającego.
· Nowe menu Start - Menu zawiera w pierwszej kolejności najczęściej używane programy, co większości użytkowników ułatwia i przyspiesza pracę.
· Łatwy dla użytkownika interfejs - Dzięki opcji grupowania programów na pasku zadań nie powstaje bałagan związany z otwarciem dużej ilości programów. System został także zaopatrzony funkcję automatycznego oczyszczania pulpitu, który pakuje do osobnego folderu skróty lub dokumenty z pulpitu, które nigdy nie były używane.
· Przywracanie systemu - Ta funkcja pozwala na przywrócenie stanu systemu do wyznaczonego przez użytkownika punktu po awarii.
· Technologia ClearType® - To technologia pozwalająca na wygładzeniu i podwyższeniu jakości liter na ekranach LCD
· Inteligentne oszczędzanie energii - Ta funkcja przydaje się użytkownikom laptopów. Dzięki monitorowaniu przez system stanu baterii system może zachować wyniki pracy zanim stan baterii się wyczerpie i zamknąć system bez szkody dla użytkownika i komputera. Po załadowaniu baterii system rozpoczyna pracę od tego momentu, gdy został on zahibernowany.
· Przełączanie użytkownika - Przydatne, gdy z komputera korzysta klika osób. Gdy jeden użytkownik pracuje, a drugi chce zdobyć dostęp do spersonalizowanych danych na swoim profilu, można przełączyć użytkownika pozostawiając jego profil w takim stanie, jakim został on zachowany, po czym do niego powrócić po skończeniu pracy przez drugiego użytkownika.


Istnieją dwie główne wersje:
· Home Edition - wersja dla użytkowników domowych
· Professional - wersja dla firm i komputerów przenośnych, zawierająca m.in. obsługę wielu procesorów oraz mechanizm uwierzytelniania sieciowego.

W listopadzie 2002, Microsoft opublikował dwie nowe wersje XP, przeznaczone dla konkretnych zastosowań:
· Windows XP Media Center Edition 2004 - wersja dla komputerów HP Media Center Computer i Alienware Navigator. Wersja ta jest dostarczana tylko i wyłącznie z tymi komputerami i nie można jej kupić w sklepie.
· Windows XP Tablet PC Edition - wersja dla urządzeń typu Tablet PC.
Pod koniec roku 2004 Microsoft wydał kolejną wersję tego systemu:
· Windows XP Media Center Edition 2005 - podobna do swojego poprzednika, jednak posiadająca nowe opcje, design oraz kompozycję - Royale.
· W niektórych krajach, takich jak Rosja czy Indie, Microsoft wprowadził nową edycję systemu WindowsXP - Starter Edition
· Zgodnie z decyzją Komisji Europejskiej, udostępniona została edycja pozbawiona programu Windows Media Player (a co za tym idzie - brak możliwości odtwarzania multimediów bez instalacji dodatkowego oprogramowania). Komisja nie zgodziła się na proponowaną przez Microsoft nazwę Windows XP Reduced Media Edition i wybrała Windows XP N spośród pozostałych nazw zaproponowanych przez koncern. Microsoft twierdzi, że nazwa taka może zdezorientować klientów, ale ostatecznie zatwierdził ją.

Service Pack 1
Service Pack 1 (SP1) dla Windows XP został wydany 9 września 2002 roku. Najbardziej oczekiwanymi zmianami była obsługa USB 2.0 oraz dodanie możliwość ustawiania dostępu dla programów (Określ dostęp do programów i ich ustawienia domyślne w aplecie Panelu sterowania Dodaj lub usuń programy), który pozwala na wyłączenie lub włączenie dostępu dla domyślnych aplikacji z różnych dziedzin, na przykład przeglądania stron internetowych, rozmowy poprzez komunikatory, itp.
Obsługa dysków twardych została poprawiona poprzez dodanie obsługi standardu LBA-48, co pozwoliło na zwiększenie obsługiwanej pojemności dysków twardych ponad 137 GB.
Następnie Microsoft wydał Service Pack 1a, aby usunąć wirtualną maszynę Java z powodu przegranej sprawy sądowej z firmą Sun Microsystems.
Service Pack 1 pozwalał także na instalację dysków Serial-ATA już podczas instalacji systemu z krążka oraz zablokował dwa najczęściej używane numery seryjne używane w Windows XP Professional do ominięcia aktywacji systemu.

Service Pack 2
Service Pack 2 wniósł do Windowsa XP bardzo wiele zmian. Są to m.in.:
· Centrum zabezpieczeń systemu Windows - nowe okno w systemie zbierające informacje na temat bezpieczeństwa komputera, czyli sprawność zapory internetowej, stan Aktualizacji Automatycznych oraz Programu antywirusowego.
· Funkcja blokowania wyskakujących okienek - funkcja pozwalająca na blokowanie wyskakujących w nowym okienku (pop-up) reklam w programie Internet Explorer.
· Nowa zapora systemu Windows - inteligentnie blokuje potencjalnie niebezpieczne formanty ActiveX, niebezpieczne programy komunikujące się z internetem oraz inne niebezpieczne dla komputera elementy.
· Technologia NoExecute - programowa implementacja sprzętowej technologii Data execution prevention zapobiegająca uruchamianiu kodów programów umieszczonych w obszarze pamieci tylko dla danych. Ma pomagać w likwidowaniu zagrożeń wirusowych.



Ten dodatek serwisowy wzbudził dużo kontrowersji wśród użytkowników, ponieważ spore zmiany nastawione na bezpieczeństwo spowodowały kłopoty z aplikacjami, które zakładały mniejsze restrykcje ze strony systemu operacyjnego. Dlatego też Microsoft zdecydował się wydać katalog programów które działać będą, bądź nie. Aktualnie wszystkie najpopularniejsze programy (a także większość tych mniej popularnych) posiada już darmowe poprawki, które eliminują wszelkie problemy z ich działaniem pod Windows XP z Service Pack 2. Poprawki te są dostępne do pobrania ze strony producenta danego programu, najczęściej jako jego najnowsza wersja.


Service Pack 3 (w tworzeniu)
W lutym 2005 roku, Mike Nash z Microsoftu został zapytany, czy będzie wydany Service Pack 3 dla Windows XP. Jedyną informacją, jaką wiemy na temat SP3 jest fakt, że być może będzie do niego dołączona nowa wersja przeglądarki InterenExplorer oraz będzie zawierała kolejne poprawki i aktualizacje zabezpieczeń. Wiadomo również, że zostanie wydany przed WindowsVista.
Następcy systemu Windows XP
Następcą systemu Windows XP przeznaczonym do zastosowań domowych i profesjonalnych będzie WindowsVista (o nazwie kodowej Longhorn. Na systemie Windows XP jest także oparty Windows Server 2003 .



Literatura:


INTERNET:

http://www.pldos.pl/

http://www.windows.mocny.com