Romanizm: X-XIII wiek. Powstał we Włoszech skąd wolno rozprzestrzeniał się na całą Europę. Sztuka była podporządkowana religii i władzy. Tematyka dotyczyła Biblii, scen religijnych, ówczesnym mieszkańców. Budowle to kościoły, klasztory i zamki warowne. Surowiec to bloki z kamienia, drewno, a w rzeźbach i wyrobach to kamień wapienny, drewno, złoto, brąz i skóra. Cechy architektury: budowle warowne, zwarty układ regularnych brył, dominował kamień i budowle były masywne i ciężkie o grubych ścianach, wysoko umieszczone i wąskie okna, w kościołach witraże, w innych budowlach okna z drewnianymi okiennicami, kościoły budowano na planie krzyża, budowle zwarte masywne i ponure, ciemne w środku i zimne o grubych murach. Rodzaje budowli: klasztory, bazyliki, zamki. Rzeźba i malarstwo: rzeźba: drewniana, kamienna, polimerowana, tematyka biblijna, statyczna, surowa. Malarstwo: uproszczony rysunek postaci, rzadko oddawano uczucia, malowano na pergaminach, modlitewniki, brak tła, kontur obrysowujący kształty, brak perspektywy, przewaga plam płaskich, rzadko stosowano światłocień. Rzemiosło artystyczne: ludwisarstwo, złotnictwo, kowalstwo. Zabytki: kolegiata w Tumie pod Łęczycą, kościół w Strzelnie, kościół w Poitier (Francja), Katedra w Gnieźnie(drzwi). Gotyk: XII-XV wiek, nazwa pochodzi od germ. plemienia gotów, które najechało i splądrowało kiedyś Rzym. Rodzaje budowli: kościoły klasztory, mury obronne, baszty zamkowe. Surowiec: cegła, w krajach śródziemnomorskich wapień. Cechy architektury: system filarowo-żebrowy(wysokie sklepienia oparte na wysokich delikatnych filarach), czasami 75% ściany zajmował witraż, pomieszczenia wysokie strzeliste, monumentalne, jasne, ściany wzmocnione przez system łuków przyporowych i skarp., łuki ostre, rozeta nad wejściem, wieżyczki były zakończone szpikulcem lub krzyżem podwyższającym optycznie budowle. Rzeźba i malarstwo: rzeźba kamienna rzadziej drewniana, pojawia się malarstwo na desce(tablicowe), realizm, naturalne ułożenie ciała(wyrazistość rysów i ruchów).