Juliusz Słowacki.

Juliusz Słowacki, największy obok Mickiewicza poeta polski, urodził się 23.08.1809r. w Krzemieńcu na Wołyniu jako syn profesora tamtejszego liceum. Ojciec jego Eugeniusz Słowacki, człowiek wielkiej i rozległej wiedzy, przeniesiony został później na stanowisko profesora Uniwersytetu Wileńskiego. Słowacki wychował się pod jeszcze czulszym okiem matki Salomei po wczesnej śmierci ojca (1814). Pani Salomea, kobieta wykształcona, o dużej kulturze umysłowej, wyszła powtórnie za mąż za profesora Be’cu, tego samego, którego w tak przykrym świetle przedstawił później Mickiewicz w III części Dziadów. Słowacki zachował do matki głębokie uczucie, które znalazło wyraz w pięknych listach, jakie Słowacki z obcej ziemi pisywał do matki.
Młode lata spędził Słowacki na przemian w Wilnie i Krzemieńcu. W 1925 zapisał się na Wydział Prawny Uniwersytetu Wileńskiego. Wkrótce po ukończeniu studiów przeniósł się do Warszawy(1829), gdzie objął funkcję aplikanta przy Komisji Rządowej Przychodów
i Skarbu. W Warszawie zastał Słowackiego wybuch powstania listopadowego.
Na rozwój wczesnej twórczości Słowackiego wielki wpływ wywarła poezja romantyczna, zwłaszcza dzieła wybitnego poety angielskiego Byrona. Tematyka pierwszych powieści poetyckich jak „Szanfary”, „Arab”, „Mnich” czerpie motywy ze świata wschodniej kultury, wówczas odkryje dla poezji przez romantyków. Przepaja owe młodzieńcze poematy atmosferą tajemniczego Wschodu, akcję rzuca na tło dzikiej orientalnej przyrody, stara się – jak Mickiewicz w Sonetach krymskich- ewakuować ów nęcący dziwnością świat, ukazuje jego orientalność i nowość również w warstwie języka poetyckiego.
Nastrój bajroniczny, w jakim lubował się poeta w młodości, oddał z wielkim artyzmem w autobiograficznym poemacie pt. „Godzina myśli”, powstałym w kilka lat później za granicą. Do grona jego postaci bajronicznych wchodzi jeszcze jedno: Lambro, bohater poematu pod tym samym tytułem (1831).
Jeszcze w Wilnie marzy poeta o stworzeniu wielkiego dramatu historycznego na miarę Szekspira. Wtedy powstały pierwsze akty „Mindowego””. Słowacki pracuje nad nim nadal na emigracji, a w 1832 utwór ukazuje się w druku.
W tym okresie pisze poeta także „Marię Stuart” (wyd.1832). Już w tych młodzieńczych utworach zajaśniał bogactwem języka, niespotkana dotąd uroda poetyckiego obrazu, pięknem i melodyjnością strofy świetlny talent przyszłego twórcy „Beniowskiego”.
Wybuch powstania listopadowego i jego upadek wywarły olbrzymi wpływ na dalsze życie poety, wytyczył nowy kierunek jego twórczości, zwróciły myśli i uczucia młodego romantyka, bujającego w obłokach oderwanych od życia marzeń, w stronę rzeczywistości, w jakiej przyszło mu żyć. Odtąd problem walki wyzwoleńczej, sprawa źródeł nieszczęść narodowych, stosunku do przeszłości ojczyzny i dróg wiodących ku jej wolności zajmą najważniejsze miejsca w jego twórczości poetyckiej.
Po wybuchu powstania pisze Słowacki patriotyczne wiersze i hymny wzywające do walki z wrogiem ojczyzny, jak „Oda do wolności”, „Kulik”, „Hymn do Bogurodzicy” i „Pieśń legionu litewskiego”. Bije z tych młodzieńczych utworów żarliwe pragnienie walki o wolność i głęboka wiara w zwycięstwo ludu Starego Miasta, obrońcą Woli wystawi później po latach Słowacki najpiękniejszy pomnik w takich wierszach jak: „Uspokojenie”, „Sowiński” w okopach Woli”, „Ofiarowanie”.
Poeta jeszcze w czasie toczących się walk opuszcza kraj i jedzie z misją rządu powstańczego do Anglii. Po upadku powstania nie wraca już do Polski, lecz przebywa na dobrowolnym wygnaniu za granicą, we Francji, Szwajcarii, Włoszech. Z gorzkich rozmyślań nad klęską powstania listopadowego, listopadowego także odpowiedź III części Dziadów Mickiewicza powstaje w Szwajcarii dramat poetycki „Kordian” (wyd.1834).
W cichej szwajcarskiej Genewie Słowacki poświęca się twórczości dramatycznej. Powstaje tutaj „Balladyna” (1834 wyd. 1839).
„Mazepa (wyd. 1840) jest tragedią wielkich namiętności i powikłań losów ludzkich. Z tych czasów pochodzi również dramat osnuty na tle szlacheckiej przeszłości Polski- „Horsztyński” (1835).
Poeta w 1836 tworzy poemat miłosny: „W Szwajcarii” zrodzony pod wpływem piękna krajobrazu alpejskiego i nieodwzajemnionego uczucia do Marii Wodzińskiej.
W tym samym roku Słowacki po kilku latach pobytu w Szwajcarii wyjeżdża do Włoch, stad zaś wyrusza w wkrótce w daleka podróż na Wschód. Zwiedza Grecje, Egipt, Palestynę, Syrie. Wędrówki te miały wkrótce wydać świetny plon poetycki. Po powrocie osiada na półtora roku we Florencji, stąd zaś wyjeżdża do Paryża. Pracuje wówczas nad pamiętnikiem poetyckim dotyczącym swej podróży na Wschód.W czasie przebywania w klasztorze Bet-chaszban podczas podróży po Wschodzie. Pod wpływem tych peregrynacji wschodnich powstają cudowne liryki Słowackiego, owiane smutkiem i tęsknotą za krajem „Hymn o zachodzie słońca na morzu” oraz „Rozmowa z piramidami”.
W 1839 poeta pisze „Testament”. W grudniu 1838 wyjeżdża z Włoch do Paryża. Znalazłszy się znów w centrum życia emigracji polskiej, poczyna coraz widoczniej się zbliżać do obozu postępowego, reprezentowanego przez Towarzystwo Demokratyczne. W 1839 powstają nowe tragedie: „Beatrix”, „ Cenci” i „Lilia Weneda”.
W Paryżu powstaje również poemat „Beniowski”(1840-1841), najwspanialsze dzieło Słowackiego.
W okresie pisania dalszych ksiąg „Beniawskiego” Słowacki, podobnie jak Mickiewicz, dostaje się pod wpływ Towiańskiego.
Mimo, że Słowacki wkrótce zerwał z Towiańskim, długo nie odzyskał dawnej równowagi duchowej. Nad jego twórczością unosi się odtąd fatalny cień, z którego wyrwie się dopiero pod koniec życia.
Dzieła jego pisane w tym czasie znaczone są tragicznym pęknięciem. Rozdziera je wewnętrzna sprzeczność, walka między jasnym, realistycznym spojrzeniem na świat wielkiego twórcy a mistycznymi urojeniami odciągającymi go od życia, mącącymi widzenia rzeczywistości. Obok genialnych fragmentów znajdziemy w ówczesnych dzieła Słowackiego skazy i rysy spowodowane przez niszczące działanie towiańszczyzny. Zdrowie poety jest zdruzgotane przez gruźlicę płuc, ale mimo to pracuje nad wielkim poematem „Król-Duch”. Słowacki pisze dalsze pieśni „Beniowskiego”. Powstaje tez „ksiądz Marek” (wyd. 1844), „Sen Srebrny Salomei”)wyd. 1844), „Samuel Zborowski”. Wiele utworów zostaje niedokończonych. Nie na długo przed śmiercią Słowacki rzuca swą poezje do otwartej walki o umiłowane idee. Wydana przez poetę w 1846 odezwa pt. „Głos z wygnania do braci w kraju” rzuca ciekawe światło na jego współczesne poglądy, przynosząc trafną ocenę wydarzeń politycznych, jakie wówczas zachodziły w kraju.
Z okresu, kiedy Słowacki żył nadzieją, że weżmie udział w bezpośredniej walceo wolność na rodzinnej ziemi pochodzi jego niezapomniany wiersz „Anioł stojący na rodzinnych polach”.
Po upadku powstania Słowacki udaje się do Wrocławia. Jest rozbity duchowo, ciężko chory i bliski rozpaczy. Tutaj po dwudziestu latach spotyka się ze swoja ukochana matka. Na skutek nakazu policji, która śledziła poetę, musi Słowacki opuścić miasto. Przez Drezno wraca do Paryża. Zdrowie pogarsza mu się z dnia na dzien. 3.04.1849r. poeta umiera.
Słowacki poszerzył sfery świadomości i wyobraźni narodowej, pogłębił nasze poczucie estetyczne, wrażliwość na piękno języka i obrazu poetyckiego.
Za życia niedoceniony przez współczesnych, odniósł – tak przeczuł w swym „Testamencie”- „za grobem zwycięstwo”, stojąc obok Mickiewicz na piedestale narodowej poezji.
2. Konflikt z Mickiewiczem
Gdy przyjechał do Paryża, Mickiewicz, który przebywał już tam w glorii pierwszego poety wybranego narodu, nie pomógł Słowackiemu włączyć się w życie emigracji. Poza tym akurat opublikował pierwsze utwory Słowackiego- zupełnie niepasujące do gorącej i popowstańczej atmosfery na emigracji. Zarzucono mu, ze pomija sprawy narodu, on zaś uniósł się honorem. Na słynnej uczcie u Januszkiewicza obaj wieszczowie stoczyli bój- było jednak pojedynek na improwizacje. Rozstali się wprawdzie nie jako wrogowie. Słowacki podobnie jak Mickiewicz nie walczył w powstaniu i nigdy się nie ożenił.