Sejm Wielki - Czteroletni

W roku 1788 zebrał się w Warszawie sejm celem obalenia szkodliwości praw starych i opracowania nowej konstytucji. Sejm ten obradował przy podwójnej liczbie posłów przez cztery lata, stąd też nosi nazwę Wielkiego albo Czteroletniego.

Chwila dla przeprowadzenia naprawy Rzeczpospolitej była szczęśliwie dobra. Rosja wraz z Austrią prowadziły wojnę przeciw Turcji, mniej wtedy mogły zwrócić uwagi na sprawy polskie i nawet część wojsk rosyjskich odwołano z Polski na front turecki. Prusy zaś, licząc, że uda im się dostać od Polski Gdańsk i Toruń, zachęcały Rzeczpospolitą do wyzwolenia się od zależności rosyjskiej i przyrzekały nawet pomocy na wypadek wojny z Rosją.

Zaraz na początku sejm zawiązał się w konfederacje, aby nie można go było zerwać jednym głosem; na sejmie konfederackim bowiem głosowano zwyczajną większością. Wśród posłów sejmowych istniały trzy główne obozy polityczne, które kształtowały się przed rozpoczęciem obrad Sejmu i w czasie jego trwania. Granice były płynne, niektórzy przechodzili z obozu hetmańskiego do patriotycznego (jak Ignacy Potocki). Stronnictwu dworskiemu (królewskiemu) przewodził Stanisław August Poniatowski. W jego skład wchodził m.in. prymas, brat króla Michał Poniatowski, kanclerz wielki koronny Jacek Małachowski, wielu senatorów. Obóz ten dążył do wzmocnienia władzy królewskiej, powiększenia armii, likwidacji liberum veta. Reformy chciał przeprowadzić w oparciu o Rosję przeciwny więc był rozwiązaniu Rady Nieustającej, uważanej za narzędzie władzy rosyjskiej w Polsce i stąd znienawidzonej przez większość szlachty.

Zachowawczy program głosiło stronnictwo magnackie (hetmańskie, republikańskie), na czele którego stali hetmani Seweryn Rzewuski i Ksawery Branicki oraz Szczęsny Potocki , Kazimierz Nestor Sapieha. Obóz ten przeciwny był reformom społecznym ustrojowym, dążył do obalenia Rady Nieustającej i decentralizacji państwa.

Najbardziej postępowy program głosiło stronnictwo patriotyczne, któremu przewodzili Ignacy Potocki, Hugo Kołłątaj, Stanisław Małachowski, Adam Czartoryski, Stanisław Kostka Potocki. Obóz patriotów dążył do gruntownej zmiany istniejącego ustroju Polski, ustanowienia silnych władz centralnych, osłabienia pozycji króla zwiększenia armii niezależności od Rosji przeprowadzenia pewnych reform społecznych, na które nalegało skrzydło Kołłątaja. Obóz stawiał na współpracę z Prusami