Metody badania rodziny

Socjologia rodziny korzysta właściwie ze wszystkich metod, technik i procedur badawczych socjologii. Empiryczne badania nad rodziną są dosyć trudne. Poznawanie życia rodzinnego przy zastosowaniu metod pozwalających na sformułowanie ogólnych twierdzeń napotykają na większe trudności aniżeli badania prowadzone w wielu innych dziedzinach życia społecznego. Głownie źródła trudności stanowi intymny prywatny charakter stosunków rodzinnych które z trudem poddają się obserwacji zewnętrznej i stawiają opory wobec zastosowania metod ankiety i wywiadu niechęć przed ujawnianiem osobistych niekiedy nawet wstydliwych spraw związanych z życiem rodzinnym o których na ogół nie rozmawia się z ludźmi postronnymi. Metoda badań socjologicznych określają sposób planowania badań ich prowadzenie i opracowanie materiałów. Metody różnią się od technik badawczych. Metody badań socjologicznych są to bardziej ogólne od technik dyrektywy co do przygotowania badań zbierania materiałów. Metoda wskazuje kierunek oraz ogólny sposób analizy rzeczywistości społecznej. Mc. Kinney wyróżnił następujące metody: 1Metoda historyczno – porównawcza jest przydatna do analizy rodziny na tle historycznych przeobrażeń makrostruktur i społeczeństw globalnych. Można tu wyróżnić jeszcze jeden wariant metody hist.-porówn. i nazwać go metodą regionalno-etnograficzną. Zastosowanie tego wariantu polega na porównaniu rodzin występujących w ramach jednego społeczeństwa w tym samym okresie historycznym. Do analiz porównawczych dobiera się wówczas regiony zróżnicowania co do poziomu rozwoju technicznego, ekonomicznego – społecznego i kulturowego uwzględniając obok regionów wysoko rozwiniętych również regiony tradycyjne czy nawet zacofanie.
2 Metoda eksperymentalna polega na obserwowaniu zmian dość ściśle uprzednio określonej sytuacji społecznej pod wpływem celowo wprowadzonego bodźca którego działanie chcemy stwierdzić. Należy jednak zauważyć że w badaniach nad rodziną w grę wchodzą poważne sprawy życiowe i nie można członkami rodzin oraz całymi rodzinami manipulować dowolnie. Możliwe jest także zastosowanie tzw. eksperymentu naturalnego wówczas nie działamy na rodzinę sztucznie zaaranżowanym bodźcem lecz czekamy na spontaniczne wystąpienie określonego nowego zjawiska którego wpływ na życie rodzinne chcemy badać.
3 Metody statystyczna polega na ilościowym liczbowym ujmowaniu zjawisk społecznych i psychospołecznych. Odzwierciedla nasilanie częstotliwość występowania określonych zjawisk w rodzinie lub częstotliwość występowania określonych typu rodzin w szerszych strukturach społecznych. Badania ilościowe we współczesnych badaniach nad rodziną są niezbędne jednak nie wszystkie zjawiska w życiu rodzinnym można przedstawić w liczbach. Mierzyć można liczebność rodziny jej dzietność częstotliwość występowania określonych struktur rodziny i różnych jej typów. Należy unikać liczbowych wskaźników dla nieprzeliczalnych zjawisk życia rodzinnego jak: problemy miłości rodzinnej, więzi emocjonalnej interakcji oraz ekspresji osobowości.
4Metoda monograficzna metoda ta opisuje bardzo dokładnie dogłębnie wszechstronnie jakiś jeden przypadek. Monograficzne badania będzie więc polegać na wnikliwym wieloaspektowym opicie jednej rodziny z uwzględnieniem także jej historii i zewnętrznego „tła” społecznego. Jest to metoda szczególnie godna i zalecana badaczom rodziny. Nowoczesną formą zastosowania metody monograficznej do analizy życia rodzinnego jest tzw. studium przypadku.
5 Metoda typologiczna – polega na klasyfikacji i selekcji różnorodnych rodzajów rodzin lub ich cech by drogą redukcji przypadków nietypowych (tzn. mało powtarzalnych lub zanikających) wyróżnić podstawowe typy rodzin lub podstawowe typy ich cech czy procesów. W badaniach dotyczących rodziny dość często posługujemy się tą metodą. Techniki zbierania materiałów: obserwacja, wywiad, ankieta, analiza dokumentów socjologicznych, analiza dokumentów osobistych, studium przypadku, badania projekcyjne, technika socjometryczna.