Rozmieszczenie ludności w Ameryce Południowej

Ludność to ogół mieszkańców określonego terytorium np. państwa czy kontynentu. Trzy cechy są przedmiotem badań geograficznych: stan, struktura dynamika. Tak naprawdę nie można określić w sposób jednoznaczny rozmieszczenia ludności, ponieważ ulega ono ciągłym zmianom.

Ameryka Południowa jest czwartym, co do wielkości i piątym, co do liczby mieszkańców kontynentem.

Ludność Ameryki Południowej wynosi 351 mln.(2001) stanowi to ok. 6% ludności całej kuli ziemskiej, natomiast powierzchnia 17,8 mln. km2, co daje gęstość zaludnienia ok. 19,7 osoby na km2, ale brak jest równomiernego rozmieszczenia liczby ludności na kontynencie.
Największe zaludnienie w Ameryce Południowej koncentruje się na przecięciu 45^oW z Zwrotnikiem Koziorożca. To tu znajduje się pierwsze i trzecie, co do wielkości liczby ludności miasto Ameryki Południowej: Sao Paulo – 22,2 mln. (2000) i Rio de Janeiro – 12,5 mln (2000). Sao Paulo jest także trzecim, co do wielkości miastem na świecie, ustępuje tylko Meksykowi i Tokio. Pomiędzy trzema największymi miastami istnieje różnica tylko 3,5 mln. mieszkańców. Również dość dobrym miejscem w rankingu największych miast świata może poszczycić się Rio de Janeiro. Zajmuje 12 miejsce, plasując się przed takimi miastami jak: Kair, Moskwa, Paryż, Londyn czy Chicago. Oba miasta znajdują się na Oceanem Atlantyckim, co czyni je atrakcyjnymi nie tylko dla odwiedzających, ale także dla mieszkańców, którzy mają dość duże wpływy finansowe z turystów chcących zobaczyć chociażby słynną plaże w Rio de Janeiro – Copa Cabane. Nie bez znaczenia jest również rybołówstwo, transport morski. Wokół tych dwóch największych brazylijskich miast, z których żadne nie jest stolica rozwinęło się mnóstwo mniejszych miast o liczbie ludności 100 – 500 tys.

Sprzyjają tam korzystne warunki dla rolnictwa plantacyjnego, uprawy kawy, bananów, bawełny czy też trzciny cukrowej. Stolicą Brazylii jest Brasilia (ok. 700 tys ludności) nie ma tu korzystnych warunków do uprawy roślin. Mieszkańcy okolic Brasili zajmują się głównie pasterstwem z prymitywna uprawą motylkową.

Około 30^oS znajdują się dwa miasta: Kurytyba i Porto Alegre (ok. 1,5 mln mieszkańców każde). Wokół Kurytyby powstało dużo mniejszych miast, ponieważ w tym rejonie wydobywa się węgiel kamienny. Na nizinie La Platy znajduje się stolica Argentyny – Buenos Aires (13 mln. mieszkańców – 2000), drugie co do wielkości miasto Ameryki Południowej i ósme co do wielkości na świecie a także stolica Urugwaju – Montevideo. Istnieje tu uprawa słoneczników, owoców cytrusowych a także winorośli. Powstało tu także kilka portów o zróżnicowanej wielkości.

Poniżej 40 równoleżnika gęstość zaludnienia jest bardzo niska, występuje zaledwie kilka miast o liczbie ludności ok. 100tys. Niska gęstość zaludnienia spowodowana jest niekorzystnymi warunkami klimatycznymi a także złą jakością gleb. Ponadto znaczną cześć Patagonii zajmują Andy, których wysokość stanowi jedną z barier dla osadnictwa.

Kolejnym większym miastem Ameryki Południowej jest stolica Chile – Santiago. Miasto położone jest nad Oceanem Spokojnym. Nieopodal najwyższego szczytu Ameryki Południowej – Aconcagua (6960m.n.p.m). Ludzie mieszkający tam zajmują się hodowlą bydła rogatego, wydobywaniem molibdenu, węgla kamiennego, miedzi. Na północ od Santiago nie ma większych skupisk ludności, ponieważ dość rozległy teren zajmują Andy.

Jednym z większych miast jest Lima. Posiada ona niezwykle bogate złoża naturalne: cynk, ołów, miedź, srebro. Istnieje także uprawa cytryn i trzciny cukrowej. Na północ od Limy, znajduje się dość duże skupisko miasteczek o wielkości 100 tys – 500tys. Sprzyjają temu dość dobre warunki naturalne, można uprawiać cytryny, oliwki, kakao. Istnieją także złoża naturalne: wolframu, a przedewszystkim ropy naftowej. Złoża te obejmują także północno – zachodnią część kontynentu.

Dzięki tym bogactwom naturalnym powstały takie miasta jak: Bogota, Caracas, Suito. Do większej gęstości zaludnienia przyczyniło się także powstanie kilku większych portów.

Północno – wschodnia cześć Ameryki nie jest już tak gęsto zaludniona jak północno – zachodnia. Nie ma tu sprzyjających warunków do hodowli i uprawy, ponieważ występuje klimat wybitnie równikowy. Przykładem jest Manaus, gdzie średnia miesięczna temperatura wynosząca 27^oC w ciągu roku nie waha się nigdy więcej niż 1^oC. Charakterystyczne są również całoroczne wysokie opady. Nie ma tu sprzyjających warunków do hodowli i uprawy. Jedynym bogactwem mineralnym są boksyty. Większa gęstość zaludnienia jest dopiero na Wyżynie Brazylijskiej. Sprzyjają tam warunki dla intensywnego rolnictwa. Uprawiana jest bawełna, sizal, kawa, kakao. Najmniej zaludniona jest środkowa część Ameryki, istnieje tam tylko kilka większych miast, położonych głównie nad rzekami. W niektórych miejscach można wydobywać kauczuk i jutę, ale nie są to imponujące ilości.

Mimo niskiej gęstości zaludnienia Ameryka Południowa ma dość wysoki przyrost naturalny ok. 29 promili (1985 – 1990). Przez 6 lat (1995 – 2001) ludność zwiększyła się o 33 mln. Natomiast w przeciągu 45 lat (1950 – 1995) liczba ludności zwiększyła się trzykrotnie.
Gęstość zaludnienia na terenie Ameryki Południowej waha się pomiędzy wschodnią częścią zawłaszcza wybrzeżami (ponad 100 osób/km2), Andami (50 – 100 osób/km2), Niziną Amazonki i Andami Patagońskim (obszary bezludne) dając średnia gęstość zaludnienia 19,7 osób/km2.

Największym państwem Ameryki Południowej pod względem liczby ludności jest Brazylia (164,5 mln. – 1997). Daje jej to 5 miejsce na świecie. Ludność jej stanowi 2,81% ludności świata.

Najbardziej zaludnione tereny to: Ekwador - 40 osób/km2 (1994) i Kolumbia - 30 osób/km2 (1994), a najmniej zaludnione tereny to obszar Surinamu - 3 osoby/km2 (1994) i Gujany - 4 osoby/km2 (1994).

W Ameryce Południowej około 2/3 ludności żyje w miastach. Ale pomiędzy ich życiem widać ogromne różnice (bieda, ubóstwo – ogromne bogactwo). W Ameryce jest 29 zespołów miejskich, których liczba ludności przekracza milion.

Ameryka Południowa jest państwem o dużej liczbie ludzi młodych. Ponad 40% mieszkańców to ludzie poniżej 19 roku życia. W strukturze płci przeważają kobiety.

Analizując rozmieszczenie ludności Ameryki Południowej nie można nie wspomnieć o wielkiej imigracji z Europy do wszystkich nowoutworzonych państw latynoamerykańskich, która miała miejsce w XIX w. Najwięcej, bo ok. 4,5 mln. emigrantów, zwłaszcza z południowej Europy, osiedliło się w Argentynie i Chile, które to kraje miały klimat najbardziej zbliżony do europejskiego. Prawie trzy miliony osadników przybyło do Brazylii, w tym znaczna grupa Polaków.

W Ameryce Południowej wystąpiło przemieszanie ludności indiańskiej, europejskiej i afrykańskiej. Indianie zamieszkują najtrudniej dostępne regiony Andów, Niz. Amazonki i Chaco. Ludność pochodzenia afrykańskiego jest skupiona głównie w Brazylii i Gujanie. Natomiast największy udział ludności białej jest w Argentynie, Urugwaju, południowych stanach Brazylii. Wzrasta odsetek Metysów, Mulatów i Zambo. Dominują katolicy, poza tym protestanci i animiści.