Polskie rolnictwo na tle Unii Europejskiej

Polska zajmuje trzecie miejsce w Europie pod względem powierzchni rolnej zaraz po Francji i Hiszpanii. Powierzchnia ta wynosi 18 608 tysięcy hektarów co stanowi 56% całego kraju. Duża powierzchnia pozwala użytkować ziemię w sposób mniej intensywny oraz stosować metody produkcji przyjazne środowisku naturalnemu. W Polsce przeważają gleby orne (około 77% użytków rolnych), dzięki czemu możemy dostosować zasiew zbóż, roślin pastewnych oraz innych warzyw i owoców pod potrzeby rynku. Polskie rolnictwo Jest bardzo zróżnicowane. Występuje bardzo duże rozdrobnienie gospodarstw - średnia wielkość gospodarstwa to 8,44 hektarów użytków rolnych (w Unii Europejskiej około 18 ha). Ponad 32,2% z ogólnej ich liczby, to gospodarstwa posiadające 15 i więcej hektarów. Kolejną grupę stanowią gospodarstwa o powierzchni 10-15 ha - jest ich 26,5%. Taka struktura, bez nadmiernej koncentracji produkcji pozwoliła na zachowanie różnorodności biologicznej, która jest jedną z najbogatszych w Europie. Powierzchnia użytków rolnych w Polsce odpowiada 1/5 całkowitej powierzchni rolniczej UE.
W porównaniu z krajami UE ziemia w Polsce jest tania. Niewysoka cena wynika ze słabej jakości ziemi, dużej podaży po likwidacji PGR-ów i małego zainteresowania kupnem. Istnieją różnice regionalne w cenie ziemi. Duże zainteresowanie jej zakupem występuje w regionach o wyższym rozwoju rolnictwa Niskie ceny ziemi przyciągają zagraniczny kapitał.

Ziemie wiejskie w Polsce zachowały swoje unikatowe, na skalę europejską, walory:
- urozmaicenie rzeźby terenu (przy różnorodności warunków glebowych i klimatycznych sprawia, że posiadamy duże zróżnicowanie siedlisk i krajobrazów naturalnych).
- wracamy do Europy z typem rolnictwa, który w niektórych jej krajach został już utracony. Nie bez powodu Unia Europejska próbuje zreformować Wspólną Politykę Rolną, odchodząc od intensyfikacji produkcji na rzecz rozwoju rolnictwa zrównoważonego. My posiadamy taki model produkcji rolniczej. Jest to nasz wielki atut. Wiadomo, że rolnictwo ekstensywne wymaga większej pracochłonności i jest jednocześnie mniej wydajne. Za to z drugiej strony sprzyja strukturalnie optymalnemu układowi czynników wzrostu produkcji rolniczej bez degradacji środowiska naturalnego.

W polskim rolnictwie przede wszystkim przeważają zboża – ponad 77%, następnie ziemniaki – 7,5% oraz warzywa pastewne – 5,2%. Na pierwszym miejscu w produkcji zboża znajduje się pszenica, zaś na drugim żyto, którego jesteśmy tak samo dużym producentem jak Niemcy.

Polska to również znany producent szerokiego asortymentu warzyw, wśród których największy udział w produkcji ma kapusta, marchew i cebula. Znane i cenione są nasze owoce jagodowe, a zwłaszcza truskawki i porzeczki. Na szczególną uwagę zasługują przede wszystkim truskawki, które wyróżnia na międzynarodowych rynkach niepowtarzalny aromat i smak, dzięki czemu stają się tak poszukiwane przez konsumentów w wielu krajach. Do najbardziej znanych produktów naszych sadów zaliczyć można jabłka, wiśnie i śliwki.

W Polsce jest procentowo ponad cztery razy więcej rolników niż w Unii Europejskiej (Polska - 25,8%, UE - 5,5%). Polscy rolnicy są mało wydajni; poziom plonów zbóż w Polsce odpowiada poziomowi, jaki Francja i RFN osiągnęły w latach 1966 -1970. Młody wiek rolników (1/3 właścicieli gospodarstw nie przekroczyła czterdziestu lat, w gospodarstwach powyżej 15 ha - 43%) sprawia, że łatwiej przystosują się do nowych warunków działania. Z kolei niski poziom wykształcenia młodzieży wiejskiej (wysokie koszty nauki w szkołach średnich i wyższych) utrudnia znalezienie nowych miejsc pracy poza rolnictwem.