Gleba - powierzchnia warstwa skorupy ziemskiej, dochodząca do kilkudziesięciu cm. Gleby w Polsce: mało i średnio żyzne, brunatne i płowe, czarnoziemy (1%). Gleby na świecie: czerwonoziemy (okolice równika), gleby kasztanowe (podzwrotnikowe), stepowe.
Wilgotny las umiarkowany: strefa około zwrotnikowa, dorzecza Amazonki, Konga i wyspy Archipelagu Malajskiego; są siedliskiem 40% lądowych roślin i zwierząt; Śr. roczna temp. 21oC; Stepy(pampa, preria): roślinność trawiasta; b. żyzne gleby (czarnoziemy). Sawanny: strefa międzyzwrotnikowa; głównie trawy, rzadko drzewa-baobab i akacja.
Pustynie i półpustynie: wysoka temperatura, małe opady, strefa zwrotnikowa, sokulenty-rośliny gromadzące wodę, palmy daktylowe, brak urodzajnych gleb. Zarośla twardolistne: podzwrotnikowy klimat, ciepłe lata, łagodne zimy, kiedyś wiecznie zielone lasy, dziś tzw. figowce, drzewa laurowe. Lasy liściaste: klimat umiarkowany, ciepłe lata, chłodne zimy.
Lasy iglaste (taiga): klimat umiarkowany, zimny, przejściowy, duże opady jesienią i zimą, rośliny-modrzew, świerki, zdarzają się drzewa liściaste, gleby mało żyzne. Tundra: surowe zimy, temp. w ciągu roku rzadko dodatnia, roślinność skarłowaciała, zioła i mchy. Zimna strefa biegunowa: spadek temp. i ciśnienia z wysokością, temp. poniżej 0oC, b. małe opady, roślinność naskalna, np., mchy; piętrowość roślinności.
Środowisko przyrodnicze - zespół elementów biotycznych i abiotycznych (gleba, powietrze, woda) Środowisko, w które ingeruje człowiek, nazywamy „środowiskiem geograficznym”. Rozmieszczenia osadnictwa zależy od: rodzaju gleb; warunków klimatycznych, 60% ludzi mieszka w klimacie umiarkowanym; dostępu do wody; ukształtowania powierzchni. Ekumena-teren stale zamieszkały np., Europa, Ameryki; Subekumena- teren czasowo zamieszkiwany np., sawanny; Anekumena- teren wcale nie zamieszkały np., Arktyka, Grenlandia, Sahara, Antarktyda,.