Krew i jej grupy.

Krew ludzka dzieli się na cztery podstawowe grupy, a mianowicie: na grupę A, B, AB i O. Krew została podzielona na te grupy, ponieważ stwierdzono w krwinkach czerwonych obecność określonych ciał, które nazwano aglutynogenami, a prawidłowiej izoaglutynogenami. W zasadzie Istnieją dwa typy aglutynogenów krwinkowych, które nazwano aglutynogenem A i B. We krwi danego osobnika krwinki czerwone mogą zawierać aglutynogen A lub B czy też dwa aglutynogeny A i B, lub wreszcie krwinki nie mają wcale aglutynogenów A i B i wtedy takie krwinki określamy symbolem 0. W surowicy natomiast znajdują się: swoiste przeciwciała nazywane izoaglutynami, które są skierowane przeciw aglutynogenowi A lub B. Te izoaglutyniny określa się greckimi literami α i β.
W krwinkach ludzkich występuje także specyficzny izoaglutynogen, który określono symbolem H, a krwinki zawierające tę cechę nazwano grupą Lewis od nazwiska jej odkrywcy. Grupa H najczęściej koreluje z grupą 0 i z tego powodu zaczęto obecnie oznaczać nieraz grupę krwi 0 symbolem 0 (H).
W surowicy krwi danego osobnika może być tylko jedna izoaglutynina α czy β lub obie α i β, lub może ich nie być wcale. Przy tym u osobnika, który ma krwinki zawierające izoaglutynogen A, nie może być izoaglutyny a, ponieważ nastąpiłoby zlepienie, czyli aglutynacja własnych krwinek. Podobnie we krwi grupy B nie może być izoaglutyny β, a we krwi grupy AB izoaglutynin a i β. Wynika z tego, że we krwi nie mogą istnieć obok siebie aglutynogen i przeciw niemu skierowana aglutynina. W warunkach więc prawidłowych jedna lub dwie izoaglutyniny mogą być w osoczu, jeżeli nie ma we krwi odpowiedniego dla nich izoaglutynogenu. Dlatego też izoaglutynina α występuje we krwi o grupie B, izoaglutyniny α i β w grupie O, natomiast w grupie krwi AB izoaglutynin α i β nie ma wcale.
Poznanie grup krwi jest bardzo ważne i ma znaczenie praktyczne w przypadku przetaczania krwi z jednego osobnika tego samego gatunku do drugiego. Przetoczenie nieodpowiedniej grupy krwi powoduje aglutynację krwinek przetoczonych przez izoaglutyniny znajdujące się w surowicy biorcy.
Cechy grupowe krwi dziedziczą się, przy tym niektóre z nich, jak A i B, zachowują się jako cechy dominujące. Cecha grupy 0 dziedziczy się recesywnie. Stwierdzono także, że w krwinkach czerwonych mogą istnieć jeszcze inne izoaglutynogeny bardzo podobne do wyżej wymienionych. Okazało się, że izoaglutynogen A nie jest jednorodny, lecz istnieje kilka jego odmian, mianowicie Al, A2, AJ, A4, A5, Ax, Ao, Am. Występowanie licznych odmian cechy A jest tłumaczone ustępowaniem cechy zerowej przed dominującą cechą A. Rozmieszczenie cech grupowych na całym świecie jest nierównomierne. W Polsce najczęściej spotyka się grupę A - około 37%, a następnie grupę B - około 20% i grupę AB - około 8%.
We krwi odkryto .także inne systemy grupowe, które mają istotne znaczenie przede wszystkim dla k11iniki hematologicznej i pediatrycznej oraz dla genetyki człowieka, a mianowicie system MNS, system P, system Lutheran, Kell, Duffy, Xg i Rh. Ciekawa jest z punktu widzenia badań genetycznych grupa X g wykryta w 1962 roku, która jest związana z chromosomem X. Grupa ta nabiera coraz większego znaczenia w klinice hematologicznej.
Bardzo ważną cechą krwi ludzkiej jest aglutynogen określany symbolem Rh. Nazwano go tak, ponieważ po raz pierwszy odkryto go we krwi małpy kapucynki Maccacus Rhesus. Aglutynogen Rh występuje bardzo często, bo aż 85% ludzi posiada krwinki czerwone zawierające tę cechę. Pozostałe 15% ludzi tej cechy nie posiada. Krew, w której krwinki czerwone zawierają cechę Rh, nazwano Rh plus, natomiast krwinki nie posiadające tej cechy - Rh minus. W Warunkach prawidłowych we krwi Rh plus, jak też Rh minus nie ma swoistych przeciwciał zwróconych przeciw aglutynogenowi Rh. Powstają one dopiero wtedy, gdy krew z Rh plus zostanie przetoczona do osobnika nie zawierającego tego aglutynogenu, a więc Rh minus. Jeszcze istnieje jedna możliwość, kiedy w surowicy krwi pojawiają się aglutyniny skierowane przeciw Rh. Występują one u kobiet ciężarnych, gdzie matka jest Rh minus, a ojciec Rh plus. Ponieważ cecha Rh plus jest cechą dominującą, to płód ma też cechę Rh plus. W wyniku tego we krwi matki powstają swoiste przeciwciała skierowane przeciw aglutynogenowi Rh. Ma to duże znaczenie, ponieważ przeciwciała te przenikają poprzez łożysko do płodu powodując zlepianie się krwinek płodu. Pociąga to za sobą śmierć płodu lub też szereg chorób powstałych wskutek niezgodności serologicznej krwi matki i płodu.