Dziedziczenie

1. Geny zlokalizowane na autosomach dziedziczą się niezależnie od płci, bo podczas mejozy segregacja chromosomów "matczynych" i "ojcowskich" jest zupełnie przypadkowa.

2. Geny zlokalizowane na chromosomach płciowych (x, y), to geny sprzężone z płcią; a cechy, które te geny determinują, są cechami sprzężonymi z płcią i ujawnienie się tych cech zależy od płci osobnika u którego występują.

3. Hemofilia :

- gen odpowiedzialny za krzepliwość krwi jest zlokalizowany na chromosomie x i oznacza się go H, zaś recesywny allel tego genu -h, jest odpowiedzialny za hemofilię;
- chory mężczyzna ma genotyp h0, bo ma tylko jeden chromosom x; jeśli poślubi on zdrową kobietę (która nie jest nosicielką hemofilii = nie ma allelu h= ma genotyp HH), to synowie będą zdrowi, bo będą mieli genotyp H0, a córki będą nosicielami hemofilii (genotyp Hh), choć same będą zdrowe,
- jeśli kobieta - nosicielka, o genotypie Hh poślubi zdrowego mężczyznę, to połowa synów zachoruje na hemofilię, i połowa córek będzie nosicielem hemofilii.

4. Daltonizm - widzenie barw uzależnione od rodopsyny:

- gen kodujący rodopsynę jest odpowiedzialny za odróżnienie barwy czerwonej od zielonej i oznacza się go D i jest zlokalizowany na chromosomie x,
- allel recesywny tego genu -d, wywołuje daltonizm,
- dziedziczenie jest takie samo jak w przypadku hemofilii.

5. Cechy związane z płcią :

Niektóre cechy charakterystyczne dla płci męskiej lub żeńskiej są determinowane przez geny obecne na autosomach i takie geny są identyczne u obu płci :

- geny odpowiedzialne za rozwój zewnętrznych cech narządów płciowych; dróg moczowych, owłosienia,
- różnice w fenotypach mężczyzn i kobiet wynikają z różnego stężenia w ich krwi chromosomów płciowych,

NP. łysienie wywołane jest genem, którego działanie przejawia się w obecności hormonu testosteronu (to hormon płci występujący u mężczyzn). Ponieważ ten gen dominuje u mężczyzn i jest recesywny u kobiet, więc na tę dolegliwość cierpią mężczyźni.

Chromosomowa teoria dziedziczności Morgana.

1. Morgan to uczony przyrodnik. Obserwował on życie muszek owocowych, które szybko się rozmnażają i mają duże, widoczne gołym okiem chromosomy. Tych chromosomów jest mało. Mendel w oparciu o pracę nad tymi muszkami sformował w 1912r. swoją teorię.

2. W 1912r. Morgan sformułował teorię chromosomową dotyczącą dziedziczenia cech:

a) główne założenia:

- geny są odpowiedzialne za powstanie określonej cechy czyli gen jest jednostką dziedziczoną,
- geny znajdują się w chromosomach,
- geny ułożone są liniowo w chromosomach,
- geny zajmują ściśle określone miejsce, czyli tzw. locus,
- zmiana położenia genów w chromosomie zachodzi podczas mejozy i podczas crossing-over (to przemieszczenie fragmentów chromosomów),
- crossing-over jest przyczyną zmienności rekombinacyjnej,
- geny leżące blisko siebie to geny sprzężone,
- geny sprzężone wywołują cechy sprzężone,
- cechy sprzężone dziedziczą się,
- sprzężenie jest tym silniejsze, im bliżej siebie leżą geny,
- odległość między genami to centymorgany, czyli procent crossing-over,
- genetyczne skutki crossing-over widoczne są tylko w heterozygotach.

3. Przebieg crossing-over:

- w pachytenie pierwszego podziału mejozy chromosomy homologiczne ulegają spiralizacji, przez co staje się krótsze, grubsze i bardziej widoczne,
- każdy chromosom złożony jest z 2 chromatyd, a więc biwalent z 4,
- w pachytenie następuje wymiana odcinków chromatyd homologicznych chromosomów