Istnieją pierwiastki (uran, polon, rad), jądra których mogą samorzutnie zmieniać się w inne, wysyłając przy tym promieniowanie. Pierwiastki takie nazywamy promieniotwórczymi a zjawisko promieniotwórczością.
Cechy promieniowania jądrowego:
-jonizuje powietrze,
-zaczernia kliszę fotograficzną,
-powoduje świecenie niektórych substancji (np.: siarczku cynku).
Każdy atom składa się z dodatnio naelektryzowanego jądra atomowego oraz z krążących wokół niego ujemnych elektronów. Jądro zbudowane jest z dodatnie naładowanych protonów i obojętnych elektrycznie neutronó. Liczba protonów w jądrze odpowiada numerow pierwiastka w układzie okresowym i nazywa się liczbą atomową Z. Suma protonów i neutronów nazywa się liczbą masową A.
Oznacza to że np. gdy jest jądro atomu węgla, to zawiera ono 6 protonów i 6 neutronów.
Aby jądro atomowe rozłożyć na składniki, należy mu dostarczyć energii. Energię tą nazywamy energią wiązania. Energię jądrową można otrzymać z naturalnych przemian promieniotwórczych. (np.: rozpad radu, polonu), ale głównym źródłem energii jądrowej jest:
1. rozszczepienie jąder ciężkich (np.: uranu, plutonu)
-w sposob kontrolowany wykorzystujemy to zjawisko w elektrowniach jądrowych
-jednorazowe uwolnienie tej energii występuje podczas wybuchu bomby jądrowej.
2. synteza (łączenie) jąder lekkich ( przemiana wodoru w hel)
-to zjawisko jest głównych źródłem energii gwiazd- także Słońca.
Promieniowanie może wywierać bardzo szkodliwy wpływ na organizmy żywe. Skutki zależą od otrzymanych przez organizm dawek. Podajemy je w grejach. Dawka równa jednemu grejowi odpowiada energii promieniowania 1 J pochłoniętej przez 1kg masy.
1Gy= 1J/ 1kg
Długotrwałę działanie nawet słabego promieniowania może wywołąć ciężkie schorzenia między innymi choroby nowotworowe. Ale promieniowanie użyte w odpowiednich dawkach może choroby nowotworowe leczyć. Substancje promieniotwórcze wykorzystuje się w medycynie do diagnozowania w radioterapii, w rolnictwie, przemyśle spożywczym, do oznaczania wielu znalezisk archeologicznych i w w wielu innych dziedzinach.