Surowce mineralne

Surowce mineralne to pierwiastki lub związki chemiczne występujące w przyrodzie w sposób naturalny. Wnętrze skorupy ziemskiej skrywa nieprzebrane bogactwo surowców mineralnych : węgiel, ropa naftowa ,gaz ziemny , rudy metali . Poznanie i wykorzystywanie surowców mineralnych miało istotny wpływ na rozwój cywilizacji . Już ludzie pierwotni starali się wykorzystać pierwsze poznane minerały.
W epoce kamiennej z surowca mineralnego – kamienia wytwarzano pierwsze prymitywne narzędzia , które wykorzystywano w życiu codziennym . Kiedy opanowano technikę wytopu metali z rud , również surowców mineralnych , powstały pierwsze narzędzia
metalowe. Zastosowanie narzędzi doprowadziło do rozwoju prymitywnego rolnictwa ,które zapoczątkowało przemiany środowiska naturalnego .
Na przestrzeni wieków odkrywano coraz to nowe surowce mineralne i doskonalono sposoby ich przetwarzania.
Dziś nadal surowce mineralne mają bardzo duże znaczenie dla człowieka .Jednym z najważniejszych jest węgiel. Złoża węgla niekrystalicznego powstały poprzez powolne zwęglanie szczątków organizmów żywych , roślinnych lub zwierzęcych, zamieszkujących świat przed milionami lat. Główne wykorzystanie węgla to pozyskiwanie energii w procesie jego spalania.
Znamy też odmiany węgla krystalicznego : grafit i diament.
Grafit stosowany jest na wkłady do ołówków , elektrody w suchych bateriach , jako poślizgowy środek smarujący, do produkcji elementów grzejnych pieców oraz do budowy termoodpornych elementów pojazdów kosmicznych.Diament ze względu na swoją twardość znalazł zastosowanie w narzędziach skrawających ( wiertła diamentowe ).Oszlifowany diament to brylant , ceniony jako kamień jubilerski.
Innym surowcem mineralnym o szerokim zastosowaniu jest ropa naftowa. Powstała ona ze szczątków drobnych roślin i zwierząt , zamieszkujących niegdyś ciepłe morza. Wydobywana ze złóż , jest następnie poddawana procesowi rafinacji , której produktami
są benzyna i olej napędowy, główne paliwa samochodowe. Najstarszym znanym człowiekowi minerałem jest krzemionka . Z tego surowca
powstawały groty do strzał i włóczni w epoce kamiennej. Dziś skały krzemionkowe to główny surowiec do produkcji wielu rodzajów szkła . Natomiast wykorzystanie niezwykłych własności kwarcu przy konstruowaniu pierwszego radia, stworzyło podstawy rozwoju radiotelekomunikacji , a później opracowanie układów scalonych spowodowało szybki rozwój przemysłu elektronicznego.
Wiele surowców mineralnych znajduje zastosowanie w budownictwie. Do budowy dróg wykorzystuje się m.in. żwiry- luźne skały osadowe , wydobywane w kopalniach
odkrywkowych. Cement powstały przez wypalanie zmielonego wapienia i iłu służy jako spoiwo do zapraw budowlanych. Illit -minerał ilasty służy do produkcji cegieł. Innym surowcem mineralnym jest kaolinit ,wykorzystywany w przemyśle ceramicznym. Kolejnym minerałem, który ma zastosowanie w tej dziedzinie jest gips. Szczególnie cenioną odmianą jest alabaster stosowany jako materiał do wyrobu przedmiotów ozdobnych. Wśród surowców mineralnych bardzo ważnych dla człowieka należy wymienić chlorek sodu – sól kuchenną. Oprócz jej wykorzystania bezpośrednio do spożycia, sól jest doskonałym środkiem konserwującym , jest też stosowana w rolnictwie i hodowli zwierząt oraz w licznych procesach w przemyśle chemicznym.

Inne surowce mineralne pozyskiwane przez człowieka to rudy metali, z których w procesie hutniczym otrzymuje się metale, charakteryzujące się specyficznymi właściwościami fizycznymi. W dzisiejszych czasach trudno wyobrazić sobie świat bez metali. Miedź stosowana jest do wyrobu przewodów elektrycznych oraz blach miedzianych. Cynk służy do produkcji farb cynkowych oraz do impregnacji drewna. Żelazo z węglem tworzy stal, która ma zastosowanie niemal we wszystkich dziedzinach gospodarki.
Większość metali występuje w postaci związków wchodzących w skład rud, tylko nie liczne, jak np. złoto srebro i platyna (tzw. metale szlachetne) występują w stanie wolnym. Metale te stosuje się do wyrobu monet, biżuterii, galanterii ozdobnej oraz sztućców.
Oprócz wymienionych powyżej pozytywnych aspektów wydobywanych surowców mineralnych, są również negatywne skutki.
Przez lata człowiek prowadził gospodarkę rabunkową , wydobywając surowce mineralne w sposób niekontrolowany, aż okazało się ,że zasoby ulegają wyczerpaniu . Jednak największym zagrożeniem dla środowiska naturalnego jest globalne skażenie produktami spalania : pyłami, tlenkami siarki, azotu i węgla . Powstawanie smogu nad rejonami uprzemysłowionymi powoduje wzrost zachorowań na choroby układu
oddechowego , np. astmę. Kwaśne deszcze powodują zamieranie lasów, rzek i jezior. Eksploatacja kopalni odkrywkowych powoduje obniżenie poziomu wód gruntowych. Tak więc postęp cywilizacji przyniósł degradację środowiska naturalnego człowieka.