Sole znalazły liczne zastosowania, przede wszystkim jako nawozy sztuczne, a ponadto w budownictwie (CaCO3 i CaSO4), komunikacji (NaCl i CaCl2 do zabezpieczania dróg przed zamarzaniem), w przemyśle spożywczym (NaCl i NaNO3 jako konserwanty) i wiele innych.
AZOTANY
Sole te są substancjami krystalicznymi, zwykle bezbarwnymi, dobrze rozpuszczalny- mi w wodzie. Podczas ogrzewania powyżej temperatury topnienia rozkładają się z wydzieleniem tlenu - stąd ich silne właściwości utleniające. Niektóre azotany znalazły szerokie zastosowanie jako cenne nawozy mineralne, niektóre jako materiały wybuchowe lub ich składniki, niektóre w lecznictwie, w fotografii. Azotany występują w przyrodzie jako minerały (nitratyn, nitryt). Stanowiły do XX. wieku jedyny surowiec do produkcji kwasu azotowego.
Azotan sodowy, NaNO3, nitratyn (saletra sodowa, saletra chilijska) nieco higroskopijne bezbarwne kryształy. Saletrę sodową otrzymuje się na skalę przemysłową w reakcji:
2 HNO3 + Na2CO3 ± 2 NaNO3 + H2O + CO2 lub stosując roztwór sody do końcowej absorpcji w instalacjach wytwarzających kwas azotowy.
Azotan sodowy stosowany jest w:
- Rolnictwie: nawóz sztuczny,
- Przemyśle: w przemyśle szklarskim - jako utleniacz w reakcjach w fazie stałej, stosowany do produkcji materiałów wybuchowych i pirotechnicznych, barwników, jako utleniacz stałych paliw rakietowych.
- Gospodarstwie domowym jest dodawany do konserw mięsnych.
Azotan potasu, KNO3, nitryt (saletra potasowa, saletra indyjska). Bezbarwny lub białawy (ew. szarawy), łatwo rozpuszczalny w wodzie, o słonym smaku. Saletrę potasową otrzymuje się z saletry sodowej w reakcji w roztworze:
NaNO3 + KCl ± KNO3 + NaCl. Otrzymuje się z niej także KNO2.
stosowany jest:
- W rolnictwie: jako nawóz sztuczny,
- W gospodarstwie domowym: w konserwacji mięsa i jako utleniacz, do produkcji barwników.
Azotan wapnia - Ca(NO3)2 (saletra wapniowa). Bezbarwne kryształy bardzo dobrze rozpuszczalne w wodzie, higroskopijne, temperatura topnienia 561C. Saletrę wapniową produkuje się w procesie:
CaCO3 + 2 HNO3 ± Ca(NO3)2 + H2O + CO2.
stosowany głównie w rolnictwie: jako nawóz mineralny (saletra, saletrzak).
Azotan srebra - AgNO3, nazwa farmaceutyczna - Lapis. Bezbarwna substancja krystaliczna o temperatuturze topnienia 208,6C, dobrze rozpuszczalna w wodzie, alkoholach, acetonie, pirydynie. Łatwo redukuje się do metalicznego srebra. Działa żrąco na skórę. Otrzymywany przez działanie kwasu azotowego HNO3 na metaliczne srebro, w obecności śladów kwasu azotowego (III) HNO2 (azotawego).
stosowany w
- W przemyśle: w chemii analitycznej, do produkcji luster, materiałów fotograficznych,
- W lecznictwie: jako środek odkażający.
Azotan amonu, NH4NO3, (saletra amonowa). Bezbarwna substancja krystaliczna, rozpuszczalna w wodzie. Jest środkiem utleniającym. Ogrzewany rozkłada się gwałtownie (wybucha). Otrzymywany w wyniku działania amoniaku NH3 na kwas azotowy HNO3:
NH3 + HNO3 ± NH4NO3.
stosowany głównie
- W przemyśle: w produkcji materiałów wybuchowych i pirotechnicznych,
- W rolnictwie: jako nawóz sztuczny (w mieszaninach, sam jest zbyt higroskopijny),
- W lecznictwie: do wyrobu antybiotyków.
WĘGLANY
Są to substancje krystaliczne, zwykle białe lub bezbarwne, trudno rozpuszczalne w wodzie (najtrudniej
BaCO3, CaCO3, SrCO3), z wyjątkiem węglanów litowców i na ogół węglanów kwaśnych. Wodne roztwory węglanów wskutek hydrolizy wykazują odczyn zasadowy. Wszystkie węglany rozpuszczają się w roztworach nawet słabych kwasów, tworząc sól i wytwarzając dwutlenek węgla. Podczas ogrzewania węwęglany kwaśne przechodzą w obojętne, natomiast większość obojętnych ulega rozkładowi na tlenek metalu i CO2. Bez rozkładu można stopić węglany potasowców.
Węglan magnezu, MgCO3. Bezbarwna substancja krystaliczna, może być szary, brunatny lub żółtawy; zwykle tworzy skupienia gruboziarniste (magnezyt "krystaliczny"). Węglan magnezu rozpowszechniony jest w przyrodzie jako minerał magnezyt. Wchodzi również w skład minerału dolomitu. Magnezyt może występować również w formie zbitej (magnezyt "bezpostaciowy"). Węglan ten jest rozpuszczalny w wodzie, nierozpuszczalny w rozpuszczalnikach organicznych. W temperaturze ok. 500C rozkłada się na tlenek magnezu MgO oraz CO2.
Jest stosowany w
- Przemyśle: także do wyrobu materiałów ogniotrwałych, cementu Sorela, w przemyśle farb i lakierów (jako biały pigment), izolatorów elektrycznych, oraz w przemyśle chemicznym, szklarskim i papierni-czym, jest to surowiec do uzyskiwania magnezu,
- Lecznictwie: jako środek przeczyszczający oraz zobojętniający nadmiar kwasu żołądkowego.
Węglan sodowy, Na2CO3 (soda). Występuje w postaci bezwodnej (tzw. Soda amoniakalna lub kalcynowana). Biały, krystaliczny, higroskopijny proszek rozpuszczalny w wodzie i w rozcieńczonych kwasach mineralnych z wydzieleniem dwutlenku węgla. Temperatura topnienia 852C (częściowy rozkład). Tworzy hydraty, z których najważniejszy jest dzieszięciohydrat Na2CO3 10 H2O, tzw. Soda krystalicz-na, bezbarwne kryształy, które podczas ogrzewania tracą wodę przechodząc w temperaturze 100C w sól bezwodną. Roztwory wodne węglanu sodowego mają odczyn zasadowy.
stosowany w
- Przemyśle: do otrzymywania szkła, środków piorących i myjących, wodorotlenku i azotanu sodu oraz innych soli sodowych, poza tym w przemyśle włókienniczym i papierniczym do zmiękczania wody, w hutnictwie (odsiarczanie żelaza), jako odczynnik chemiczny, a także w farbiarstwie i garncarstwie.
Węglan wapnia, CaCO3. Biała substancja krystaliczna, prawie nierozpuszczalna w wodzie. Ogrzany do temperatury 900C rozkłada się na tlenek wapniowy CaO (wapno palone) i CO2, w atmosferze nasyconej CO2 i pod wysokim ciśnieniem topi się w temperaturze ok. 1300C. Nierozpuszczalny w rozpuszczalnikach organicznych. Występuje w przyrodzie w postaci minerałów: kalcytu i aragonitu. W użyciu przeważnie znajduje się naturalny węglan wapnia, niekiedy jednak otrzymuje się go przez działanie dwutlenkiem węgla na roztwór wodorotlenku wapniowego:
Ca(OH)2 + CO2 ± CaCO3 + H2O.
Naturalny węglan wapnia jest stosowany w
- Przemyśle: budownictwie (wapień, marmur) oraz jako surowiec do otrzymywania wapna palonego (wapień). Kreda mielony i strącany węglan wapnia są używane w budownictwie, jako napełniacz gumy, papieru, linoleum, składnik pasty do zębów.
Węglan żelaza, FeCO3, syderyt. W przyrodzie występuje w postaci minerału syderytu. Białawy, żółtawy, szarawy lub brunatny, kruchy. Powstaje wskutek procesów hydrotermalnych, także jako produkt metasomatozy innych węglanów. Osadza się też w wodnych środowiskach redukujących (głównie w zatokach morskich, lagunach lub zbiornikach słodkowodnych). Jest głównym składnikiem osadowych skał żelazistych (sfero syderyt, syderyt) oraz odlitowanych rud żelaza. Przemysł: Syderyt jest ważną rudą żelaza (głównie krajowy surowiec dla hutnictwa żelaza).
Węglan cynku, ZnCO3, smitsonit. Węglan cynku występuje jako minerał. Smitsonit jest biały, szary, żółtawy lub brunatnawy. Powstaje w strefie utleniania siarczkowych złóż ołowiowo-cynkowych. Przemysł: Najczęściej wraz z hemimorfitem tworzy mieszaninę mineralną zwaną galmanem: ruda cynku. Służy do otrzymywania metali.
Węglan miedzi, Cu(CO3)2 (OH)2, azuryt. Zasadowy węglan miedzi występuje jako minerał azuryt. Jest on niebieski. Powstaje w strefie utleniania złóż rud miedzi. Przemysł: stosowany jako materiał dekoracyjny oraz do wyrobu farb.
Węglan miedzi, Cu2[CO3][OH]2, malachit. Węglan miedzi występujący jako minerał malachit. Jest on zielony, daje się polerować. Występuje w strefie utleniania złóż rud miedzi. Przemysł: Używany jako kamień dekoracyjny (od czasów starożytnych) oraz do produkcji farb. Niekiedy również do otrzymywania miedzi.
FOSFORANY
Sole tlenowych kwasów fosforowych. Najważniejszymi są ortofosforany np. ortofosforan trójsodowy Na3PO4 wchodzi w skład występujących w przyrodzie fosforytów i apatytów, stosowanych do produkcji sztucznych nawozów fosforowych oraz bywa używany jako składnik proszków do mycia naczyń i zmiękczania wody. Ortofosforan dwusodowy Na2HPO4 stanowi środek obciążający przy ognioodpornej impregnacji tkanin oraz dodatek do wyrobu szkieł optycznych.
Fosforan wapnia, Ca3(PO4)2. Występujące w skałach osadowych skupienia fosforanu wapnia z domie-szką kwarcu, glaukonitu, pirytu, kalcytu, substancji bitumicznych to fosforyty. Zawierają one od 15 do 40% P2O5. Powstają w niezbyt głębokim morzu, przy czym źródło fosforu jest najczęściej organiczne.
Stosowane są w
- Rolnictwie: jako surowiec do produkcji nawozów fosforowych (superfosforat),zmielone fosforyty (głównie niskoprocentowe) stanowią nawóz mineralny (mączka fosforowa). •Przemyśle: do produkcji fosforu, żelazofosforu, kwasu fosforowego i jego soli.
Fosforan wapnia, Ca3[(PO4)3 (F, Cl, OH)]. Apatyty to grupa minerałów, wymienionego wyżej fosforanu wapnia. Spotykane są też apatyty, które zawierają m.in. CO3, SO4, SiO4. Czyste odmiany tych apatytów są niezwykle rzadkie. W przyrodzie pospolite są ich mieszaniny pochodzenia osadowego (np. frankolit, kolofan, dalit), będące głównymi składnikami fosforytów. Apatyty krystalizują się w układzie heksagonalnym. Są szarawozielone, zielone, żółte lub niebieskawe, niekiedy brunatne lub fioletowe. W drobnych ilościach występują niemal we wszystkich skałach magmowych (niekiedy jednak stają się ich głównym składnikiem) i stanowią podstawowe źródło fosforu w przyrodzie.
Stosowane w
- Rolnictwie: jako surowiec do otrzymywania fosforowych nawozów sztucznych (superfosforatu i precypitatu),
- Przemyśle: do przemysłowej produkcji kwasu fosforowego i jego soli oraz ubocznych związków fluoru.
SIARCZKI
Siarczki metali (sole) mogą być obojętne lub kwaśne (wodorosiarczki). Są to substancje krystaliczne, często barwne, słabo lub bardzo słabo rozpuszczalne (z wyjątkiem siarczków litowców i wodorosiarczków) w wodzie. Mają właściwości redukujące. Są bardzo rozpowszechnione w przyrodzie w postaci minerałów (np. piryt, galena, sfaleryt, cynober, antymonit, chalkopiryt, chalkozyn), które stanowią suro-wiec do otrzymywania metali oraz dwutlenku siarki. Stosowane są też jako reduktory, do wyrobu farbi litoponów, w ceramice.
Siarczek rtęci (II), HgS. Substancja krystaliczna, nierozpuszczalna w wodzie, rozpuszczalna w wodzie królewskiej i siarczkach metali alkalicznych. Silnie trujący. Występuje dwóch odmianach: czarnej i czerwonej. Czarny siarczek rtęciowy, strącający się z roztworów soli rtęciowych pod działaniem siarkowodoru jest odmianą nietrwałą, która przechodzi w trwałą odmianę czerwoną. Jest to przykład przemiany monotropowej. Siarczek rtęciowy rozpuszcza się w stężonych roztworach siarczków metali alkalicznych tworząc tiosole:
HgS + K2S ± K2[ HgS2 ] dwutiortęcian potasowy lecz jest nierozpuszczalny w siarczku amonowym. Przy strąceniu siarczku rtęciowego siarkowodorem pojawiają się niekiedy osady o innej barwie niż czarny. Powstają wówczas chlorosiarczki:
3HgCl2 + K2S ± Hg3S2Cl2 + 4 HCl.Osady mogą być białe, żółte, brązowe. W przyrodzie występuje jako minerał cynober (czerwony), stanowiący podstawowe źródło rtęci. Przemysł: stosowany jako pigment do produkcji farb i jako katalizator.
Siarczek żelaza (II), FeS (żelazawy). Czarna substancja krystaliczna, nierozpuszczalny w wodzie, rozpuszczalny w kwasach z wydzieleniem siarkowodoru. Występuje w przyrodzie w postaci minerałów pirotynu i trolitu (spotykanego w meteorytach).
Przemysł: S.ż.(II) jest stosowany do laboratoryjnego otrzymywania siarkowodoru.
Siarczek żelaza (IV), FeS2. Żółta substancja krystaliczna, nierozpuszczalna w wodzie i rozcieńczonych kwasach. Występuje w postaci minerałów: pirytu i markazytu.
Przemysł: piryt i markazyt znalazły zastosowanie do produkcji HS.
Siarczek srebra, Ag2S. Ołowianoszare kryształy, nierozpuszczalne w wodzie, rozpuszczalne w gorącym kwasie azotowym, topiące się powyżej 840C. W przyrodzie występuje jako minerał argentyt. Siarczek srebra jest stosowany w Przemyśle: w grawerstwie (srebro pokryte wastewką siarczku nazywane jest oksydowanym), do wyrobu filtrów optycznych oraz w alarmowej aparaturze pożarniczej.
Siarczek ołowiu, PbS. Występuje w stanie naturalnym jako galena (galenit), który w przemyśle: jest stosowany jako źródło otrzymywania srebra.
Siarczek cynku, ZnS. Biała substancja krystaliczna, w temperaturze do 1200C sublimuje, pod ciśnieniem 15 MPa, topi się w temperaturze 1850C. Nierozpuszczalny w wodzie i słabych kwasach organicznych. Rozpuszca się w kwasach z wydzieleniem siarkowodoru. Występuje w postaci minerałów: sfalerytu i wu-rcytu. Syntetyczny siarczek cynku stosuje się do,
W Przemyśle: produkcji ważnego pigmentu - litoponu, nietoksycznego, o dobrej zdolności kryjącej. Sia-rczek cynkowy z domieszką soli miedzi lub srebra jest stosowany do pokrywania ekranów w kineskopach, jako scyntylator do pomiaru promieniowania jonizującego. W analizie chemicznej otrzymywany w celu oddzielania i odznaczania cynku.
Siarczek miedzi (I), Cu2S (miedziawy). Jest trwalszy niż siarczek miedzi (II) CuS. Powstaje on z tego właśnie siarczku przez działanie wodorem, w wyższej temperaturze. Topi się w temperaturze 1130C i ma strukturę antyfluorytu. Występuje jako minerał chalkozyn.
Siarczek miedzi (II), CuS. Powstaje w postaci czarnego osadu przy nasyceniu siarkowodorem roztworów soli miedziowych. Ma złożoną sieć heksagonalną, na podstawie której można mu przypisać wzór Cu2CuS3. Siarczek miedzi (II) jest łatwo rozpuszczalny w kwasie azotowym, a również w wielosiarczkach alkalicznych.
Siarczek antymonu, Sb2S3. Jest to pomarańczowa substancja krystaliczna.
stosowany w
- Przemyśle: do produkcji zapałek, do wulkanizacji i barwienia kauczuku. Występuje jako antymonit.
Siarczek wapnia, CaS. Biała substancja krystaliczna, trudno rozpuszczalna w wodzie, temperatura topnienia >2000C; wykazuje fosforescencję. stosowany W przemyśle: jako depilator w garbarstwie i kosmetyce, do wyrobu cieczy kalifornijskiej oraz farb świecących.
Siarczek sodu, Na2S. Bezbarwne kryształy, rozpuszczalne w wodzie, silnie higroskopijne. Temperatura topnienia 1180C. Tworzy hydrat Na2S 9 H2O. W roztworze siarczku sodu rozpuszcza się siarka i powstaje żółty polisiarczek sodowy. stosowany jest m.in. w Przemyśle: jako środek redukujący, odczynnik chemiczny w garbarstwie do usuwania sierści ze skór, do produkcji barwników siarkowych.
CHLORKI
Są substancjami krystalicznymi, z wyjątkiem chlorków niektórych metali ciężkich (np. AgCl) rozpuszczonych w wodzie. W stanie stopionym lub w roztworze przewodzą prąd elektryczny. Niektóre występują w przyrodzie tworząc złoża np. sodowy NaCl i potasowy KCl. Duże ilości rozpuszczone są w wodzie morskiej (np. magnezowy i sodowy). Do najważniejszych na-leżą oprócz NaCl i KCl również chlorki amonu, antymonu, cynku, cyny, rtęci, srebra, wapnia, żelaza; inny charakter i właściwości wykazują chlo-rki niemetali np.: fosforu, siarki, cztero- chlorek węgla, krzemu (są to ciała stałe lub ciecze nie wykazują-ce budowy jonowej).
Chlorek sodu, NaCl (sól kuchenna). Biała substancja krystaliczna, dobrze rozpuszczalna w wodzie, nasycony roztwór zawiera 40,7g NaCl na 100g wody. Temperatura topnienia 801C, temperatura wrzenia 1453C. Jest bardzo rozpowszechniony w przyrodzie. Jako minerał halit jest głównym składnikiem soli kamiennej (kuchennej Chlorek sodu występuje też w wodach morskich i mineralnych (solanki), a także w organizmach żywych (zwł. zwierząt). Stanowi on podstawowy surowiec m.in.
W Przemyśle: do otrzymywania sody, wodorotlenku sodu, kwasu solnego, sodu i chloru; stosowany również w spektroskopii (kryształy), w chłodnictwie (z lodem tworzy mieszaninę oziębiającą),
W Lecznictwie: np. do roztworów fizjologicznych, do zatrzymywania wody w organizmach,
W Gospodarstwie Domowym: jako znany od dawna dodatek do potraw,
W Rolnictwie: dodawany do pasz (tzw. sól pastewna).
Chlorek potasu, KCl. Bezbarwna substancja krystaliczna; temperatura topnienia 775 C; temperatura wrzenia ok. 1500 C. Dobrze rozpuszczalna w wodzie, nierozpuszczalna w rozpuszczalnikach organicznych. Występuje w przyrodzie w postaci minerału sylwinu- KCl (Stosowanego jako nawóz potasowy lub jako surowiec do wytwarzania związków potasu) i karnalitu- KMgCl3 6 H2O (stosowany do otrzymywania magnezu, soli potasowych, w lecznictwie, spektroskopii (monokryształy)), wchodzi w skład sylwinitu (K, Na)Cl.
Chlorek wapnia, CaCl2. Bezbarwne kryształy rozpuszczające się w wodzie i alkoholu, silnie higroskopijne, temperatura topnienia 772 C. stosowany W Przemyśle: jako środek osuszający, jako dodatek do cementów podczas robót zimowych, do matowania włókien, W Lecznictwie: jako środek przeciwko niedoborowi wapnia, do wytwarzania mieszanin chłodzących.
Chlorek miedzi (I), CuCl. Bezbarwna substancja krystaliczna, temperatura topnienia 430 C, temperatura wrzenia 1370 C. Trudno rozpuszczalny w wodzie. W powietrzu w obecności wilgoci powoli się utlenia do zasadowego chlorku miedzi Cu(OH)Cl. Amoniakalny roztwór chlorku miedzi (I) pochłania tlenek węgla CO, a po ogrzaniu ponownie go wydziela. stosowany
W Przemyśle: chemii analitycznej do analizy gazów.
Chlorek miedzi (II), CuCl2. Brązowa substancja krystaliczna, temperatura topnienia 499 C, temperatura wrzenia 993 C. Dobrze rozpuszczalny w wodzie, tworzy roztwór o jasnoniebieskim zabarwieniu, pod wpływem HCl przechodzącym w zielone.
stosowany w
- Przemyśle: jako zaprawa przed farbowaniem tkanin, jako katalizator, w galwanotechnice. Stężony roz-twór CuCl2 (II) pochłania znaczne ilości azotawego tlenku NO i jest stosowany w analizie gazów.
Chlorek amonu, NH4Cl (salmiak). Biała substancja krystaliczna, dobrze rozpuszczalna w wodzie. Ogrzany nie topnieje, lecz sublimuje, rozkładając się na chlorowodór HCl i amoniak NH3. Roztwory wodne i gazowy chlorek amonu korodują żelazo, miedź, niektóre stopy. Otrzymywany jest przez działanie amoniaku na kwas solny (powstaje też z substratów gazowych) oraz jako produkt uboczny w produkcji sody metodą Solraya.
stosowany głównie
- W Rolnictwie: jako nawóz sztuczny, w tzw. suchych ogniwach Leclanchego,
- W Przemyśle: do oczyszczania metali (np. przed lutowaniem), do produkcji klejów, w farbiarstwie.
- W Lecznictwie: jako środek moczopędny,
Chlorek cynku, ZnCl2. Białe, bardzo higroskopijne kryształy, rozpuszczalne w wodzie, alkoholu, eterze, glicerynie. Temperatura topnienia 319 C. stosowany m.in.
W Przemyśle: do oczyszczania metali przed lutowaniem, do odwadniania w syntezie organicznej, drukowania tkanin (zaprawa), cynkowania, W Rolnictwie: jako mikronawóz. W Lecznictwie: Stężone roztwory wodne stosowane są w lecznictwie zewnętrznie jako środek przeciwzapalny.
Chlorek żelaza (II), FeCl2. Bezbarwna lub zielonkawo szara substancja krystaliczna, silnie higroskopijna. Temperatura topnienia 672 C, temperatura wrzenia 1026 C. Dobrze rozpuszczalny w wodzie, alkoholach, acetonie. Roztwory wodne mają odczyn słabo kwaśny. Ma właściwości słabo redukujące. Z chlor-kami metali alkalicznych tworzy rozpuszczalne w wodzie chlorokompleksy. Otrzymywany przez rozpuszczenie żelaza w kwasie solnym.
stosowany m.in. w przemyśle: farbiarstwie (jako zaprawa przy barwieniu tkanin), w metalurgii, jako substancja wyjściowa do otrzymywania chlorku żelaza (III) FeCl3, jako reduktor.
Chlorek żelaza (III), FeCl3. Zielone kryształy (w świetle przechodzącym czerwone), temperatura topnienia 309 C (sublimuje), Temperatura wrzenia 319 C. Bardzo dobrze rozpuszczalny w wodzie, alkoholu, eterze. Silnie higroskopijny, tworzy hydraty (np. żółty FeCl3 6H2O) i kompleksy. W wodzie ulega hydrolizie. Otrzymywany w reakcji żelaza lub FeCl2 z chlorem. stosowany w
Przemyśle: farbiarstwie (zaprawa), do produkcji farb i atramentu do dezynfekcji wody, jako łagodny środek utleniający w syntezie organicznej, w hutnictwie (przerób rud miedzi i srebra),
W Lecznictwie (do tamowania krwi), do sporządzania innych soli żelaza, pigmentu, jako katalizator.
Chlorek rtęci (II), HgCl2 (sublimat). Bezbarwna substancja krystaliczna, słabo rozpuszczalna w wodzie, temperatura topnienia 277-280 C, temperatura wrzenia 302 C, silnie trujący. Wodny roztwór ma od-czyn słabo kwaśny, prawie nie przewodzi prądu, gdyż jest jedną z niewielu soli, które nie ulegają dysocjacji elektrolitycznej. Otrzymywany przez ogrzewanie rtęci z nadmiarem chloru.
stosowany w lecznictwie: jako środek dezynfekujący, W Rolnictwie dodawany do ziarna siewnego w celu ochrony przed gryzoniami, jako środek ochrony roślin. W Przemyśle jako katalizator w syntezie organicznej, do garbowania skór, barwienia tkanin, w fotografii (wzmacniacz), w metalurgii, do produkcji ogniw i baterii rtęciowych, w litografii.
Chlorek rtęci, Hg2Cl2 (rtęciawy), kalomel. Biała substancja krystaliczna, bardzo trudno rozpuszczalna w wodzie, sublimuje bez stopienia w temperaturze 393 C. Powyżej temperatury 400 C lub pod długotrwałym działaniem światła rozkłada się na chlorek rtęciowy (II) HgCl2 i rtęć. Otrzymywany bezpośrednio z chloru i rtęci lub przez ogrzewanie chlorku rtęciowego HgCl2 z rtęcią.
HgCl2 + Hg = Hg2Cl2
W odróżnieniu od chlorku rtęci (II) - nietrujący. stosowany W Rolnictwie: jako środek ochrony roślin, W Przemyśle: do wyrobu ogni sztucznych, w elektrochemii do produkcji elektrod kalomelowych, jako katalizator, W Lecznictwie jako zewnętrzny środek antyseptyczny (w chorobach skóry) i przeczyszczający (prawie wyłącznie w lecznictwie weterynaryjnym
Chlorek srebra, AgCl. Biała substancja krystaliczna, trudno (a nawet wcale) rozpuszczalna w wodzie, łatwo rozpuszczalna w roztworach amoniaku, cyjanku potasu, tiosiarczanie sodu z utworzeniem kompleksów. Temperatura topnienia 457,7 C, temperatura wrzenia 1430 C. Pod wpływem światła ciemnieje (rozkład z wydzieleniem srebra metalicznego). W przyrodzie spotykany jako minerał (dość rzadki) ke-rargiryt i chlorargiryt. Chlorek srebra stosowany jest W Przemyśle: gdzie wchodzi w skład papierów i błon fotograficznych, wystawiony na dłuższe działanie światła rozkłada się na srebro i chlor. Otrzymywany przez działanie roztworem chlorku sodowego na roztwór azotanu srebrowego. Plastyczność tego chlorku pozwala go walcować na cienkie płytki, z których sporządza się ekrany radarowe oraz soczewki promieniowania podczerwonego; stosowany do srebrzenia, malowania na szkle, otrzymywania metalicznego srebra, fotografii, analizie chemicznej.