Nelson Mandela rok 1964

Nelson Rolihlahla Mandela, czarnoskóry prawnik, członek Afrykańskiego Kongresu Narodowego (ANC) w roku 1964 został skazany na dożywocie. Co było przyczyna takiego zwrotu spraw?
W początkowej fazie polityka Mandeli pozostawała pod dużym wpływem przeciwstawiających się przemocy metod walki propagowanych przez Gandhiego, jednakże po masakrze nieuzbrojonych demonstrantów w Shapeville (1960) i zakazaniu działalności ANC Mandela wszedł na ścieżkę sabotażu i zamachów przeciw białej administracji. W roku 1961 został przywódcą zbrojnego skrzydła ANC – „Umkhoto we Sizwe” lub „MK” (włócznia narodu). W ten sposób rozpoczęto kampanie sabotażu. Umkhoto wysadzało w powietrze instalacje państwowe np. linie elektryczne i dokonywało innych zamachów na obiektach o znaczeniu ekonomicznym. Następna fala zamachów wykorzystywała już brutalniejsze metody. Obiektami ataków stały się budynki, w których przebywali ludzie. W roku 1963 na farmie w miejscowości Rivonia dokonano obławy policyjnej, której konsekwencją były masowe aresztowania, a następnie proces „Rivonia Trial”.
Przedmiotem oskarżenia sądu była odpowiedzialność za zorganizowanie 300 aktów sabotażu w ciągu 18 miesięcy, mających na celu zamach stanu. Przestępstwo sabotażu było w RPA zagrożone karą główną tj. śmierci lub dożywocia. W owym procesie Mandela podjął tzw. obronę polityczną ukazując wiele trafnych argumentów. Nelson Mandela podkreślał, że czarna ludność Południowej Afryki nie brała udziału w rządzeniu państwem, mimo że stanowiła większość, i że wiele działaczy walczących o jej prawa odbywało wyroki w więzieniach. Jego zdaniem działania rządu łamały zasady określone w Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka, która daje równe prawa wszystkim ludziom i zakazuje dyskryminować ludzi ze względu na rasę czy kolor skóry. Ponieważ rząd RPA stosował przemoc, zdaniem Mandeli, także czarna większość miała prawo do stosowania przemocy w ramach samoobrony. Mandela również nie przyzwał się do wszystkich zamachów, które stały się przedmiotem oskarżenia. Dodatkowo Mandela zapewniał, że wszystkie pieniądze potrzebne do istnienia organizacji pochodziły z prywatnych źródeł, bądź też od państw zachodnich. Odrzucał również zarzut współpracy z komunistami, nie zaprzeczając, iż z pewnością ich działalność ma pewne podobieństwa. Na swą obronę przytoczył przykład z historii, kiedy to Wielka Brytania i Stany Zjednoczone podjęły współpracę z komunistyczną Rosją w celu zwalczenia Hitlera. Jednakże najważniejszym celem Nelsona Mandeli było równouprawnienie ludności murzyńskiej RPA, ten szczytny cel przyświecał całej jego działalności. Mandela był przeciwnikiem aparthaidu czyli polityki segregacji rasowej. Pragnął aby czarnoskóra ludność miała identyczne szanse edukacyjne jak i polityczne. Wiele trafnych argumentów nie przemówiło do sędziego procesu- prezydenta de Wet’a. Zarzucał on oskarżonemu (wraz z pozostałymi siedmioma działaczami) kierowanie się osobistymi pobudkami, mającymi na celu obalenie rządu i pozyskanie korzyści. 12 czerwca 1964 roku Mandelę skazano na dożywocie, ostatecznie odsiedział 30 lat.
Uważam, że wejście na drogę przemocy było jedynym, jednakże nie chwalebnym wyjściem z sytuacji. Należy podkreślić, iż działalność Mandeli zmierzała do równouprawnienia, czyli nie do dominacji murzynów. „Marzyłem o idealnym demokratycznym, wolnym społeczeństwie, w którym ludzie będą żyli w harmonii, mając równe prawa. To ideał, dla którego mam nadzieje żyć i który zamierzam osiągnąć. Ale jeżeli zajdzie taka potrzeba, to jest ideał, za który przyjdzie mi przygotować się na śmierć” -Mandela kończy swoje zeznanie.
Postulat równouprawnienia kilkanaście lat później wszedł w życie w RPA. Nelson Mandela stał się symbolem wytrwałej walki o równouprawnienie. Mam nadzieję, że w dzisiejszym świecie walka zbrojna będzie zbyteczna do osiągnięcia podobnych celów.

Źródła:

Czasopisma:
„Gazeta Wyborcza”
„Palestra- czasopismo prawnicze”