Dzieciństwo i wczesna młodość Filipa II

Karol V przybył do Sewilli dziewiątego marca 1526 by zaręczyć się ze swoją kuzynką Izabelą Portugalską. Zaręczyny odbyły się od razu po przybyciu Karola, następnego dnia o godzinie trzynastej odbył się ślub. W momęcie zawierania związku małżeńskiego Karol miał dwadzieścia sześć lat i był już ojcem nie ślubnej córki Małgorzaty Parmeńskiej, Izabela zaś miała dwadzieścia trzy lata. Niedługo po ślubie młoda para wyjechała na południe Hiszpanii w okolice Grenady by spędzić razem lato. Większość czasu przebywali w pałacu Alhambar, gdzie został poczęty syn Filip II. Wraz z nadejściem zimy Karol wraz z małżonką przenieśli się w okolice Starej Kastylii do Valladolid stolicy Karola.
Dwudziestego pierwszego maja 1527 w obecności Karola i najdostojniejszych panów po ciężkim porodzie przyszedł na świat Filip, który został ochrzczony w dwa tygodnie później. Z tego związku narodziły się jeszcze dwie córki Maria tylko o rok młodsza od Filipa i Joanna urodzona 1535, oraz syn Ferdynand 1529(zmarł 1530), oraz dwoje dzieci martwych w roku 1534 i 1539.
Filip wychowywał i dojrzewał bez ojca, który praktycznie cały czas przebywał poza Hiszpanią w rozległym państwie. Od roku 1535 Filip wychowywał się razem z siostrą Marią na dworze swojej matki Izabeli. Życie toczyło mu się beztrosko, bo jeszcze w wieku siedmiu lat nie potrafił czytać i pisać. By zmienić taki stan umiejętności księcia ułożono książkę do nauki liter i podręcznik do nauki gramatyki języka kastylijskiego. Rok 1539 przyniósł śmierć Izabeli, podczas nie obecności jej męża cesarza Karola V zgodnie z tradycją syn musiał poprowadzić orszak pogrzebowy swojej matki. Dla Filipa taka wyprawa nie była łatwa miał on zaledwie dwanaście lat, a trasa orszaku była długa wiodła z Toledo do grobowca przodków Izabeli w Grenadzie utrudnieniem wyprawy była wysoka temperatura powodująca szybkie rozkładanie się zwłok.
Nadszedł czas, gdy został wybrany pierwszy nauczyciel małego księcia. Został nim duchowny Juan Martinez de Siliceo, jednak ten uczony był bardzo pobłażliwy dla swojego ucznia, co nie podobało się cesarzowi Karolowi V, który odwołał Siliceo ze zajmowanego stanowiska. Siliceo został w późniejszym czasie osobistym spowiednikiem Filipa. Nowymi nauczycielami księcia w 1541 zostali: Cristóbal Calvete de Estella nauczyciel łaciny i greki, Honorato Juan uczył matematyki i architektury, Juan Gines de Sepulveda kształcił geografii i historii. Razem z Filipem kształciło się około pięćdziesięciu synów szlachty hiszpańskiej.
Wraz z nowymi nauczycielami zwiększył się dwór księcia, co skłoniło Karola do powołania „guwernera” Don de Zuniga. Guwerner dbał o rozwój fizyczny i maniery. Filip skarżył się do ojca na srogość Zuniga. Ojciec jednak popierał guwernera w jego postępowaniu „Gdyby pobłażał każdemu twojemu kaprysowi - oświadczył księciu – byłbyś taki sam jak reszta ludzkości i nie chciałbyś od nikogo usłyszeć słów prawdy”. Dzięki guwernerowi Filip stał się mistrzem w ukrywaniu uczuć i powściąganiu wzruszeń. To jemu zawdzięcza władczy wygląd powodujący szacunek innych ludzi w każdej sytuacji.
Od wczesnego dzieciństwa Książe kochał przyrodę posiadał liczne klatki z ptakami uwielbiał przebywać na świerzym powietrzu. Nauka zajmowała mu dużo czasu. Jeśli znalazł wolny czas to wypełniał go zabawą w pałacu ołowianymi żołnierzykami oraz rycerzem w srebrnej zbroi, do którego był bardzo przywiązany. Od kąt skończył trzynaście lat zaczął kupować książki, co stało się jego pasją do końca życia. Pierwszymi książkami jakie zakupił były: „Wojna żydowska” Józefa Flawiusza, „Metamorfozy” Owidiusza i Biblię. Z upływem czasu jego biblioteka powiększyła się o liczne książki starożytnych pisarzy oraz dzieła teologiczne. Ksiązki były zakupywane w różnych językach(po łacinie, grecku, włosku) i o różnej tematyce(o architekturze, muzyce, matematyce, astronomii, historii, geografii, magii, filozofii). Można śmiało stwierdzić, że kochał muzykę w podróż zabierał ze sobą własny chór, minstrelów i organy. Wiadomo, że siostra księcia Joanna umiała grać na wioli i vihueli(rodzaj lutni) i przypuszcza się, że Filip również posiadał takie umiejętności. Interesował się haftem i tkactwem artystycznym. Również zajmował się tańcem, grał w karty.
Największą pasją księcia pyły polowania już w wieku trzech lat posiadał własną, małą kusze i z zapałem ćwiczył strzelanie. Gdy tylko podrósł polował na króliki, jeleni, wilki i niedźwiedzie. Częstotliwość polowań i ilość zwierzyny, jaka padała łupem księcia była ogromna. Nawet w podróż książę zabierał ze sobą sprzęt myśliwski by sobie ją uprzyjemnić polowaniem. Spowodowała to wprowadzenie przez ojca limitu odławianej zwierzyny w ciągu tygodnia. Jako wynagrodzenie za ograniczenie polowań miały służyć zakupy rzeczy, które się podobają księciu poczynane przez jego lokaja. Młody książę bardzo lubił turnieje i potyczki. Sam też brał w nich udział i organizował na wzór heroicznych bitew z romansów rycerskich takich jak „Amadis z Walii”, która była jego ulubioną powieścią. Rzeczywistość nie była taka piękna jak książkowa fikcja. W 1544 roku Filip zorganizował turniej na wyspie rzecznej. By tam się dostać trzeba było przepłynąć małym stateczkiem i podczas przeprawy pod ciężarem pasażerów na pokład zaczęła się dostawać woda. Udało się powrócić do brzegu. Ponowna próba przedostania się na wyspę zakończyła się podobnym rezultatem, związku z tym Filip odwołał turniej. Innym razem pokaleczył sobie nogi, co zmusiło go do poruszania się o lasce przez parę tygodni
Tak przedstawia Filipa pewien podróżnik irlandzki: „z twarzy jest urodziwy, ma bowiem szerokie czoło, szare oczy, prosty nos i męski wyraz. Twarz zwęża się od czoła do podbródka; chód jego jest książęcy i idąc trzyma się tak prosto i sztywno, że nie traci ani cala wzrostu; ma złote włosy i złotą brodę. I, żeby zakończyć, tak znakomite proporcje ciała, ramion, nóg i wszystkich członków zarówno, że natura nie mogłaby zdziałać doskonalszego modelu.”
Odżywiał się obficie, jadł dwa posiłki dziennie obiad i kolacje, ale jadłospis na każdy posiłek wyglądał jednakowo: smażone kurczę, kuropatwa lub gołąb, kawałek sarniny i wołowiny(prawie dwa kilo) i zupa, biały chleb. W piątki zaś jadł wyłącznie rybę. Od pewnego czasu post zachowywał wyłącznie w Wielki Piątek ze względu na swój stan zdrowia.
Filip w 1543 zostaje regentem Hiszpanii i w tym samym roku poślubił kuzynkę Marie Portugalska, która umiera po dwóch latach małżeństwa po narodzinach syna Don Carlosa w lipcu 1545. Tuż po ślubie ojciec i teściowie Filipa zarzucali mu zbyt chłodne traktowanie żony.
Karol instruował swojego syna we wszystkich możliwych sprawach. Najważniejszą instrukcja, jaką przekazał była ta z roku1543. Przekazał w niej zasady kierowania rządem. Instrukcje ojca dotyczyły również spraw seksualnych. Radził Filipowi, „„Kiedy jesteś z żoną... bądź rozważny i nie przemęczaj się od samego początku, żeby ustrzec się fizycznych dolegliwości, gdyż prócz faktu, że to [stosunek] może być szkodliwa dla wzrostu ciała, jak i jego siły, często też sprowadza nań taką słabość, że uniemożliwia płodzenie dzieci, a nawet może cię zabić." Filip musi pamiętać — ciągnął dalej cesarz — że nie żeni się dla przyjemności erotycznych, lecz by spłodzić potomstwo. I „z tego powodu musisz być bardzo powściągli¬wy, kiedy jesteś z żoną, a ponieważ może to okazać się dosyć trudne, jedynym sposobem jest trzymać się od niej jak najczęściej z daleka. Tak więc radzę i proszę usilnie, ażebyś, skoro tylko dopełnisz obo¬wiązku małżeńskiego, opuścił ją pod jakimkolwiek pretekstem i nie wracał do niej ani zbyt szybko, ani zbyt często; a jeśli już wrócisz, to na krótko."”.
W roku 1548 ojciec kazał Filipowi odbyć podróż po królestwie, które miał objąć w swoje władanie. W październiku 1548 Filip wyruszył z Valladolid do stolicy Lombardii Mediolanu gdzie spędził Boże Narodzenie i Nowy Rok. Dalej wyruszył przez Trydent, Innsbruck, Monachium, Heidelberg do Brukseli. W Brukseli pierwszego kwietnia 1549 zobaczył się z ojcem. Ojciec w 1549 zabrał Filipa w podróż po Niderlandach, by mógł poznać swoich przyszłych poddanych. Filipowi bardzo się spodobały Niderlandy, a szczególnie ozdobne ogrody i charakterystyczny styl domów budowanych z czerwonej cegły i czerwonego łupka. Po powrocie do Hiszpanii wiosną 1551 zaczął wprowadzać nowy styl budownictwa i ogrody na wzór niderlandzki. Była to jedyna długa podróż, jaką odbył w swoim życiu.
Karol po tym jak syn powrócił do Hiszpanii często radził się syna w ważniejszych sprawach. Przekazał mu też królestwa Sycylii i Neapolu oraz zaaranżował małżeństwo syna z Marią Tudor królową Anglii. Małżeństwo to było nieudane trwało cztery lata (1554-1558) z tego okresu razem spędzili zaledwie piętnaście miesięcy. W październiku 1555 Filip dostał od ojca Niderlandy, a w styczniu 1556 Filip zostaje królem Hiszpanii po tym jak jego ojciec cesarz Karol V abdykuje. Jednak sama abdykacja nie dawała zupełnej kontroli nad państwem pomimo wycofania się z kierowania państwem Filip dostawał od ojca liczne listy z zaleceniami jak ma postępować. Dopiero śmierć ojca w 1558 dała mu wolną rękę w sprawowaniu władzy.



Bibliografia:
Geoffrey Parker Filip II Warszawa 1985