Opisz stan emocjonalny Pustelnika w konfrontacji z postawą Księdza. Określ istotę kreacji romantycznego kochanka

Na podstawie konwersacji pustelnika z księdzem wybranego fragmentu IV części Dziadów Adama Mickiewicza można stwierdzić, że Gustaw ulega szaleństwu miłości.
Na początku ustępu występuje paradoks. Przybysz wyśpiewuje słowa: „Kto miłości nie zna ten żyje szczęśliwy, i noc ma spokojną i dzień nietęskliwy.” Słowa te świadczą o bólu zaznania nieszczęśliwej miłości. Z późniejszych wypowiedzi wynika, że pustelnik nie chciałby nie znać tak wielkiego uczucia. Jego miłość do Maryli stała się obsesją tak wielką, że życie bez ukochanej traci sens. Odzwierciedla się to w psychice bohatera, co ilustrują jego skrajne zachowania. Początkowo śpiewa, po chwili głośno wypowiada sekwencje, co świadczy o złości, znów zaczyna śpiewać i powtórnie wybucha gniewem chwytając tym razem sztylet. Jego zachowanie zdaje się być zabawne, jednak sięgniecie po broń tworzy przeraźliwą atmosferę. Za swoje głębokie uczucie Gustaw obwinia książki romantyczne, które nazywa zbójeckimi. Twierdzi, że to właśnie one pokazały mu świat miłości, spowodowały, iż zapomniał o świecie rzeczywistym i żył tylko w literackim, przepełniony miłością bohaterów. Literatura Goethe i Rousseau sprawiły, że bohater doświadczył bezgranicznych uczuć, które przyćmiły całe jego życie i wszystko, czym się zajmował.
Ksiądz próbuje uspokoić zdesperowanego kochanka, jednak ten zarzuca mu, że jako osoba duchowna nie może wiedzieć, jaki to ból. Dobrodziej zapewnia, iż podziela boleść przybysza i wspomina o nadziei, która pozwala wierzyć w poprawę stanu duchowego. Jednakże Gustaw uważa, że nic nie może poprawić jego sytuacji, a on sam skazany jest na cierpienie.