Kulturotwórcza rola Biblii

Biblia stanowiła nie tylko świętą księgę religii chrześcijańskiej. Równocześnie bowiem odegrała ważną rolę jako jeden z wyznaczników określających normy zachowań międzyludzkich, nie tylko w stosunku do chrześcijan. Wiele innych religii swe zasady oparło na przykazaniach Dekalogu.

Dla wielu twórców Biblia stanowiła źródło odwołań i inspiracji. Do dziś Księga ta pozostaje nieprzebraną skarbnicą wzorców osobowych, postaw, fabuł, anegdot, wątków i motywów, symboli i metafizycznych odniesień. Do Biblii sięgali praktycznie wszyscy wielcy malarze, pisarze, kompozytorzy i filozofowie. Motywy biblijne utrwaliły się nie tylko w sztuce. Również język codzienny pełen jest zwrotów i sformułowań, które wywodzą się właśnie z Biblii. Przykładami mogą być np. "Sodoma i Gomora", "owoc zakazany" czy "trąby jerychońskie".

Wielu twórców nie odwoływało się wyłącznie do motywów biblijnych, lecz sięgało także do biblijnego stylu. W swoich utworach naśladowali oni (lub próbowali naśladować) formę wypowiedzi typową dla Biblii.

Wśród stylizacji biblijnego języka wyróżnić możemy cztery rodzaje:
- pastisz, czyli dokładne naśladowanie stylu;
- parafrazę, swobodną przeróbkę, zachowującą jednak właściwości gatunkowe;
- trawestację, czyli wyraźne obniżenie stylu w porównaniu z oryginałem;
- parodię, posługującą się kontrastowym zestawieniem wysokiego stylu z niskim tematem (itp.), mającą na celu ośmieszenie dzieła;

Nie można też nie docenić znaczenia Biblii dla rozwoju języków ojczystych. Po okresie reformacji większość dopiero formujących się państw i religii podejmowała próby tłumaczenia świętej Księgi na język ojczysty. Wymuszało to na tłumaczach konieczność poszukiwania lub tworzenia nowych zwrotów, jak najwierniej oddających treść oryginału.

Związek Biblii ze sztukami plastycznymi

- Michał Anioł ("Madonna na schodach", "Mojżesz", "Dawid", "Święta rodzina", "Madonna z Brugi", "Sąd ostateczny", "Stworzenie Adama")
- L. da Vinci ("Ostatnia wieczerza", "Św. Jan Chrzciciel")
- Rafael ("Madonna sykstyńska", "Madonna w zieleni", "Madonna del Granduca", "Madonna della Sedia")
- R. van der Weyden ("Zwiastowanie")
- C. Slater ("popiersie Chrystusa")
- A. Brodowski ("Gniew Saula na Dawida")
- Q. Massys ("Madonna z dzieciątkiem i barankiem")
- A. Pazzo ("Apoteoza św. Ignacego")
- Caravaggio ("Nawrócenie św. Pawła")
- Durer ("Czterech jeźdźców Apokalipsy")
- M. Nithardt ("Ukrzyżowanie")
- G. Bellini ("Madonna z dzieciątkiem")
- A. Rublow ("Święta trójca")
- Martini ("Zwiastowanie","Chrystus niosący krzyż")
- K. Witz ("Ukrzyżowanie")
- B. E. Murillo ("Narodziny dzieciątka")
- F. Cossa ("Zwiastowanie Marii")
- M. F. Brojof ("Statua św. Jana Niepomucena")
- C. de Coter (Ołtarz"Ukrzyżowanie")
- W. Stwosz (Ołtarz w kościele Mariackim w Krakowie)
- Bazylika św. Piotra
- "Madonna z dzieciątkiem"
- "Ucieczka do Egiptu"
- "Wizja św. Hieronima"
- "Adam i Ewa"
- "Samson odpierający Filistynów"
- "Dobry pasterz"
- "Nawiedzenie Elżbiety"
- "Bóg i Adam"

Związek Biblii z literaturą

- "Bogurodzica"
- Jan Kochanowski ("Treny", "Pieśni", tłumaczenie "Psalmów Dawidowych")
- M. Sęp - Szarzyński ("O wojnie naszej, którą wiedziemy z szatanem, światem i ciałem")
- P. Skarga ("Kazania sejmowe")
- D. Naborowski (wiersze, m.in:"Marność", "Krótkość żywota")
- A. Mickiewicz (" Księgi pielgrzymstwa polskiego", "Księgi narodu polskiego")
- Dante ("Boska Komedia")
- H. Sienkiewicz ("Quo vadis")
- J. Kasprowicz ("Hymny")
- Z. Krasiński ("Nie - Boska komedia")
- L. Tołstoj ("Zmartwychwstanie")
- M. Bułhakow ("Mistrz i Małgorzata")
- J. Steinbeck ("Na wschód od Edenu")
- T. Konwicki ("Mała Apokalipsa")
- Cz. Miłosz ("Piosenka o końcu świata")
- M. Twain ("Pamiętniki Adama i Ewy")

Związek Biblii z muzyką

- M. Gomółka (muzyka do"Psalmów" oraz do ich tłumaczenia, które wykonał Jan Kochanowski)
- K. Penderecki ("Stabat Mater","Pasja wg. św. Łukasza", hymn"Te Deum laudamus")
- F. Schubert ("Ave Maria")