Wzorce osobowe w literaturze

Wzorzec osobowy w literaturze to ktoś, kto może stanowić przykład postępowania dla czytelnika. Pisarstwo światowe posiada w swoim zbiorze wiele dzieł, których bohaterowie mogliby posłużyć jako wzór do naśladowania. Jednak nie zawsze musi on był godny pochwały. Często bohaterowie dzieł literackich nie mogliby być nazwani „świętoszkami”, gdyż na pewno nimi nie byli, jak np. Papież z utworu Słowackiego „Kordian”, czy Pani Dulska z dramatu Zapolskiej. Jednak i te wzorce zachowań ludzkich mogą być naśladowane, choć nie są pochwalane. Postaram się jednak przedstawić tylko wzorce postaw pozytywnych, które mogą nas w większości ubogacić, aniżeli przynieść nam różnego rodzaju straty.

Najważniejszym źródłem wzorców osobowych godnych naśladowania jest Biblia. Ten wielki utwór zawiera wiele postaw, które wymagają zauważenia i przemyślenia. Sam Jezus jest przecież doskonałym wzorem do naśladowania, biorąc pod uwagę jego życie, działalność i poświecenie dla ludzkości, gdy umierał na krzyżu. Bóg-Człowiek kochał wszystkich ludzi i nie odrzucał grzeszników, nie złamał „nadłamanego źdźbła”, a „tlącego się knota” nie dogasił. Całe Jego życie jest ponadczasowym wzorem postępowania i każdy, bez wyjątku, powinien próbować chociaż Go naśladować. Jeśli chodzi o inne wzorce postępowania w Biblii, należy też wspomnieć Hioba, który (zresztą podobnie jak Jezus) cierpiał „po cichu”. Inaczej mówiąc, zgadzał się na cierpienie, nie wyrzucając tego Bogu, ani nie okazując go całemu światu. Ile razy cierpiący ludzie narzekają, często przesadnie, na swoje cierpienie. A przecież czasami jest ono potrzebne do - chociażby – docenienia jego braku, a przede wszystkim do uświęcania się i dążenia do wiecznego zbawienia.

Jeśli chodzi o kolejny wzór do naśladowania, jest nim z pewnością student z noweli Marii Konopnickiej po tytułem „Mendel Gdański”. Człowiek ten, jako jeden z nielicznych, przeciwstawił się prześladowaniu Żyda Mendla. Wielu współczesnym ludziom przydałoby wziąć przykład z tegoż bohatera, biorąc pod uwagę rosnącą liczbę antysemitów w społeczeństwie. Należy przecież pamiętać, że nie tylko Żyd, ale także wyznawcy innych religii, to także są ludzie, a nie obiekty prześladowań z powodu ich „inności”.

Następnym wzorcem godnym uwagi jest postawa Konrada Wallenroda z dramatu Adama Mickiewicza. Ten bohater wykazał się miłością do ojczyzny, którą przedłożył ponad swą ukochaną. Jest to wzór wielkiego poświęcenia, ponieważ przy podejmowaniu decyzji bohater bardzo cierpiał. Każda z podjętych prób prowadziła go do zguby i nieszczęścia. Zamiast własnego dobra wybrał dobro ogółu. Konrad jest też przykładem w jaki sposób można dojść do postawionego sobie celu – w jego przypadku była to taktyka „lisa”. Choć obrany sposób na osiągnięcie rezultatu wymagał zdrady, to jednak stał się wyrazem poświęcenia i mesjanizmu.

W literaturze romantyzmu znalazły się również inne wzorce osobowe. Kolejnym jest Pan Tadeusz z utworu Mickiewicz pod tym samym tytułem. Człowiek ten wykazał się wielkim przywiązaniem do ojczystej ziemi i tradycji. Współczesnym ludziom brakuje przywiązania do wartości, które zostawili im ich przodkowie.

Wzorem umiłowania ojczyzny jest Roland z utworu „Pieśń o Rolandzie”.

Następnym przykładem bohatera wyznającego wartości warte uwagi jest, być może nie zauważalny od razu, Latarnik z książki Antoine de Saint Exupery’ego „Mały Książę”. Ten bohater był tak naprawdę jedynym, którego podziwiał Mały Książę. Tylko on wykonywał powierzone mu zadanie sumiennie i bez marudzenia. Wszystko co robił, robił dobrze. Ludziom współczesnego świata bardzo często brakuje takiej sumienności w pracy jaką wykonują. Zazwyczaj wielu pracowników różnych zawodów narzekają na zbyt małe zarobki, lub niegodne warunki pracy, bardzo często bez racji lub żeby tylko pokazać całemu światu jak jest im źle i jak niedobrze są traktowani.