Filozofia - szkoły filozoficzne

Szkoła cyniczna - założył ją Antysknes, rozwinął Biogenes. Nazwa wywodzi się od greckiego słowa cyno - pies. Nazw symbolizuje styl życia, obnoszenie się z ubóstwem, nie przestrzeganie konwenansów, zasad, szorstki tryb życia. Nie byli lubiani. Przyjęli postawę samowystarczalności, człowiek sam dla siebie jest miarą swojego szczęścia, dobro leży w samym człowieku, nie jest zależne od opinii innych. Najważniejszym dobrem jest cnota zdobywana przez połączenie wiedzy z praktyką. Wprowadzili pojęcie trudy - zmaganie się z przyjemnościami. Uważali, że trzeba się wystrzegać przyjemności bo ograniczają one wolność - będziemy zależni od ludzi dających nam przyjemność. Ideałem jest człowiek polegający na sobie, uniezależniony od dóbr materialnych i przyjemności.
Szkoła cyrenajska - założone przez Arystypa z Cyreny - cała wiedza opiera się na wrażeniach zmysłowych - sensualizm - wiedza ma charakter subiektywny. Najważniejsze w niej jest rozróżnienie na to co przyjemne i nieprzyjemne dla człowieka ( etyka hedonistyczna ). Samopoczucie - doznawanie bólu, rozkoszy, stan obojętności - nie doznawanie żadnego stanu. Uważają, że trzeba panować nad przyjemnościami - samoopanowanie ( do tego potrzebna jest filozofia ). Głosi autoarchię - samowystarczalność, człowiek jest zdany sam na siebie - autonomia.
Szkoła epikurejska - ( okres praktyczny III w. p.n.e. do II w n.e.) - założyciel Epikur z Samos. Znamionuje nowe czasy. Zrodził się nowy typ filozofowania - koniec wielkich systemów filozoficznych - filozofia zaczyna się koncentrować na stronie praktycznej. Epikureizm - wyraz klęski Grecji, ludzie koncentrują się na sobie, co przywraca im pewność siebie. Na gruncie rzymskim Lukrecjusz ( założyciel ). Epikureizm rozwija się w fizyce i etyce. Epikur jest zwolennikiem atomizmu - nawiązanie do Demokryta. Atomy są obdarzone wolną wolą, są niepodzielne. Etyka jest materialistyczna, hedonistyczna, doznania sensualne, najważniejsze są doznania które wskazują słuszność postępowania, której miarą jest przyjemność i przykrość. Dobrem dążymy do przyjemności, cierpienie jest złem, którego trzeba unikać. Od cierpień fizycznych gorsze są moralne, trzeba żyć zgodnie z naturą, bo ona wie co dla nas najlepsze. Ważne jest życie przyjemne ale nie za długie i nie za wszelką cenę. Cała wiedza pochodzi z czucia, nie należy sobie zaprzątać głowy pamięcią. Człowiek nie powinien przedłużać życia ale kłaść nacisk na przyjemność w tym życiu.
Szkoła stoicka - Stoicyzm zaczął się w III w p.n.e. a zakończył w II wieku w Rzymie. Najważniejsza, zajmuje się fizyką, logiką, teorią poznania, etyką, jest przeciwieństwem epikureizmu, który wiedzę o życiu czerpie z przyrody. Stoicy uniezależnili się od tego, są racjonalistami. Stoicyzm nakłada na jednostkę bezwzględny obowiązek opanowania się, dążenie do cnoty, życie w zgodzie z rozumem, który jest miarą naszego postępowania. Okresy - stoicyzm starszy, średni, młodszy. Założyciel to Lenon z Kition. Rozwinął go Hryzyp. W Rzymie Seneka ( nauczyciel Nerona ), Epiklet, Marek Aureliusz. Obejmuje logikę z teorią poznania, fizykę, etykę. Układ ten przyrównano do jajka ( żółtko - etyka - skorupka - logika ). Nauka logiki - stworzyli pojęcie sylogizmu, semantyki, gramatykę - rozróżnienie pomiędzy znakiem a przedmiotem ). Stoicy mają ubogą teorie poznania. Pojęcia ogólne istnieją tylko jako nazwy - nominalizm. Fizyka - poznanie ma charakter bierny - istnieją tylko ciała, poznany przedmiot robi ślad w duszy - wyobrażenie przedmiotu. Z wyobrażeń tych pod wpływem świadomości powstają pojęcia. Pojęcia i przyczyny nie są odrębne należą do tej samej dziedziny materialnej. Stoicy nawiązali do logosu ( Heraklit ) który nazwali pneuma - wieczny ogień, z którego powstało ciało. Wszechświat z konieczności podlega prawom natury. Stoicy są zwolennikami harmonii w świecie. Nasz świat jest najlepszym z możliwych. Etyka stoicka nawiązuje do Sokratesa i trochę do cyników. Ludzie nie potrafiący się pozbyć namiętności są nazywani głupcami. Trzeba wyrzekać się namiętności, rzeczy skrajnych - stan takiego wyrzekania nazywany jest apatią. Nagrodą jest stan niezależności - ataraksji. Wolność związana jest z naszym postrzeganiem świata. Cały świat ma swój rozum i cel. Człowiek mądry nie występuje przeciwko biegowi losów świata, powinien poznać cel świata i podporządkować się biegowi losów.
Fatum - immanentna konieczność wszystkich rzeczy i następstw, nie można jej niczym złamać. Jest to nieodwołalny wyrok biegów ludzkich losów, jest to cecha właściwa dla czegoś co jest transcendentalne ( zewnętrzne np. Bóg dla człowieka ). Wszystko jest powiązane łańcuchem przyczynowo - skutkowym i dąży do z góry ustalonego celu, niezależnego od niczego.
Szkoła sceptyczna - ( pyronizm ) - szkoła dotycząca logiki, teorii poznania nie zaś etyki. Założyciel Pyron z Elidy. Sceptycy wciąż szukają prawdy, platończycy uważają ją za nieuchwytną. Dziesięć powodów, przez które trzeba wątpić : rozmaitość żywych stworzeń, różnice pomiędzy ludźmi, odmienność narządów zmysłowych, różne warunki, położenia, odstępstwa, miejsce, domieszki, różnice w rozmiarach i ustrojach przedmiotów, względność, ustawiczne lub rzadkie zetknięcia, wiele różnych dążeń, obyczajów, praw, mistycznych wierzeń, dogmatycznych mniemań.
Wszystko jest więc względne, możemy tylko orzekać jakim może być, a nie jaka jest natura rzeczywista danego przedmiotu. Najwyższą wartością jest dla sceptyka to dlaczego się czyni i myśli, a samo to nie jest niczemu podporządkowane. Sceptycyzm to stanowisko epistemologiczne zaprzeczające pewności. Sceptycy twierdzą, że nie ma kryterium uznawania czegoś naprawdę. Mamy powody by się wyrzekać sądów - trudno jest orzekać o różnych rzeczach. Ludzie są różni i mogą inaczej patrzeć na różne rzeczy i warunki, które wpływają na subiektywny punkt widzenia. Bezpieczniej jest nie wydawać osądów stwierdzających coś co jest względne - dla jednego wygląda tak a dla innego całkiem inaczej. Cel sceptycyzmu to osiągnięcie ataraksji ( stan spokoju - gdy nie wydajemy osądów, to nie musimy się martwić o konsekwencje ). Sądy pewne możemy wydawać o swoim wnetrzu, np. o samopoczuciu.