Charakterystyka Andrzeja Radka.

Jędrzej Radek pochodził z biednej rodziny. W latach dzieciństwa swoim zachowaniem przypominał typowego łobuza. Był pasterzem gąsiąt, a za największą przyjemność uważał dręczenie nauczycielan Paluszkiewica zwanego Kawką. Nie raz zdarzyło mu się doznać na własnej skórze ostrego lania.
Jego przygoda z nauką rozpoczyna się w momencie, gdy Kawka zaciąga Radka do swojej izby i pokazuje mu książkę ze zwierzętami. Wrodzona ciekawość doprowadza do tego, że zaczyna on z coraz większym podziwem oglądać strony książki. Moim zdaniem jest to pewnego rodzaju przełom w jego życiu, gdyż właśnie w danej chwili-może nawet nieświadomie-podejmuje decyzje o kształceniu siebie.
Nie chce już być zwykłym, głupim, wiejskim chłopakiem, ale człowiekiem z wykształceniem.
Jest dzielny i wytrwały. Z wielkim zapałem i chciwością pije wodę z wielkiego oceanu, jakim jest nauka. Jego pierwszym nauczycielem został Antoni Paluszkiewicz, który na zło ze strony Andrzeja odpowiedział dobrem. To właśnie on budzi w chłopcu chęć do kształcenia się. Przyjmuje go nawet pod swoje skrzydła i łoży na jego wychowanie.
Jędrzej po ukończeniu czterech lat gimnazjum postanawia za wszelką cenę kontynuować edukację. Jest to głównym marzeniem, które stara się zrealizować. I udaje mu się to. Trafia do szkoły w Klerykowie. Bez wątpienia nie udałoby mu się tego osiągnąć, gdyby nie jego pracowitość i ambicja. Jest on odporny na wszelkie ciosy ze strony społeczeństwa, a nawet losu. Po śmierci Kawki nie załamuje się , ale wciąż idzie naprzód z odważnie podniesioną głową i dzielnie stawiając czoło przeciwnościom. Teraz sam zarabia na swoje utrzymanie, dając korepetycje Władziowi-synowi państwa, u którego znalazł dach nad głową i zamieszkał w pewnego rodzaju schowku. Wytrwale stara się wbić temu chłopcu wszelkie nauki. Poświęca temu wiele czasu, a sam dopiero zaczyna uczyć się po północy.Jednak nie przeszkadza mu to. Cieszy się, że ma swój własny kat.
W szkole idzie mu dobrze-ma same dobre stopnie, nie ma żadnych zaległości.Andrzej ma łagodne usposobienie i nie wdaje się w konfliktyz nikim. Raz tylko daje się zaobserwować moment, w którym daje się wyprowadzić z równowagi, w konsekwencji czego może być wydalony ze szkoły. Jednak tak się nie dzieje, dzięki interwencji Borowicza.
Zaryzykuję stwierdzenie, że Andrzej jest patriotą. Wnioskuję to po części z jego zachowania. Kocha swój kraj i ubolewa nad jego podległością. W schowku, którym mieszka odnajduje wspaniałe dzieła literatury polskiej twórczości-Mickiewicza, Kochanowskiego, Słowackiego. Lektura tych książek potęguje w nim uczucie polskości. Uodparnia się na rusyfikację oraz ostry nadzór prowadzony przez szkołę i nie daje wykorzenić z siebie miłość do ojczyzny.
Gdybym miała w kilku zdaniach opisać Radka, to napisałabym, że w ciągu lat jego edukacji, zachodzi w nim pewnego rodzaju metamorfoza. Z rozwydrzonego, niewychowanego, wiejskiego chłopaka wyrasta poważny, wykształcony młodzieniec, który wierzy we własne siły i wie, czego chce. W pokonaniu przeszkód i osiągnięciu wyznaczonych celów pomogła mu pracowitość, wytrwałość i ambicja zrodzona z jego łobuzerskiego usposobienia. Zdobył tak wiele i właściwie większość zawdzięcza samemu sobie. Naród polski ma w nim godnego synam, gotowego walczyć o jego niepodległośc.