Hołd złożony wybitnym jednostkom w liryce Cypriana Kamila Norwida.

Norwid należy do tzw. „drugiego pokolenia romantyków”, dla którego przeżyciem pokoleniowym nie jest udział w powstaniu listopadowym. Zatem tematy, które interesują tych twórców są nieco inne.

Norwida interesuje genialna, wybitna jednostka.Zastanawia się nad losem i typową biografią genialnych ludzi. Interesuje go rola tychże jednostek w rozwoju cywilizacji, w kształtowaniu społeczeństwa

W utworze pt. „Coś ty Atenom zrobił Sokratesie” autor powołuje się na wielu genialnych ludzi.
Wspomina o Napoleonie, Kościuszce, Kolumbie, Dantem i o Mickiewiczu oraz Sokratesie. Ci wybitni ludzie mieli podobną biografię.
Za życia nie byli docenieni a wręcz odwrotnie byli prześladowani, spotykali się z niezrozumieniem, odrzuceniem.
Np. Sokrates za swoje poglądy został ukarany śmiercią. Kolumb został skazany na więzienie. Kościuszko był najpierw więziony w carskim więzieniu, a potem zmuszony do emigracji. Dantego wypędzono z Florencji. Napoleona wypędzono z Francji i skazano na przymusowy pobyt na wyspie św. Heleny i na Elbie.
Ale po śmierci zostają uznani, społeczeństwo ocenia ich jako bohaterów. Stawia im pomniki a nawet dokonuje się ekshumacji, bo różne miasta walczą o to aby zwłoki swego wielkiego człowieka spoczęły w ich mieście.
Kościuszko np. ma grobowiec w Szwajcarii w Solurze i na Wawelu. Napoleona na wyspie św. Heleny i w kościele inwalidów w Paryżu. Do dzisiejszego dnia nie wyjaśnione jest gdzie znajdują się zwłoki Dantego – we Florencji, czy w Rawennie.
Te biografie świadczą o tym, że wielcy ludzie nie mogą być zrozumiani za życia, bo my przeciętni, nie rozumiemy ich geniuszu. Dopiero następne pokolenie być może ich doceni.

Norwid powiedział:
„Bo glina w glinę wtapia się bez przerwy,
Gdy sprzeczne ciała łączy się aż ćwiekiem”
Te sprzeczne ciała to genialność i przeciętność.Podobnie widzi ten problem w utworze pt. „Fortepian Szopena”.
Z jednej strony ten wiersz jest utworem pochwalnym na cześć geniuszu Chopina i jego muzyki:
-potrafił ludowe proste melodie przekształcić w muzykę najwyższej klasy
-rozsławił imię Polski i pokazał istotę polskości w swojej muzyce.
Norwid mówi, że w jego muzyce widać „dom modrzewiowy”, że jego muzyka jest „Złoto-pszczoła!…”, że tam jest „Polska – przemienionych kołodziejów!” Wielkość tej muzyki określa mianem „Doskonałości Peryklejskiej” i porównuje z twórczością Pigmaliona, który potrafił kamienną rzeźbę zmienić w żywą kobietę. Wielkość muzyki Szopena ukryta jest w pozornej prostocie, w doskonałej harmonii.
Druga część wiersza przedstawia sytuację, która miała miejsce w Warszawie. Otóż z okien pałacu Zamoyskich został wyrzucony na bruk fortepian Chopina. Stał on się symbolem naszej tragicznej historii (prześladowania), a po drugie jest symbolem dramatycznych losów genialnej jednostki, która za życia jest prześladowana.
Podsumowując Norwid pociesza słowami:
„Ciesz się późny wnuku,
(…)
Ideał – sięgnął bruku”
Co należy rozumieć że teraz musi nastąpić sława i uznanie dla wielkości Chopina. Twórcami tej sławy będzie następne pokolenie czyli „późny wnuk”.
Kolejnym utworem którego bohaterem jest genialny człowiek to „Bema pamięci żałobny rapsod”. Generał Bem to uczestnik powstania listopadowego, to naczelnik powstania na Węgrzech w okresie Wiosny Ludów, jest ich bohaterem narodowym po dziś dzień. Poza tym to twórca legionów w Turcji. Jego życie jest przykładem realizacji idei „za wolność waszą i naszą”.
Wiersz jest opisem pogrzebu gen. Bema, nie jednak opisem prawdziwego pogrzebu, ale jest tu idealizacja postaci Bema i stylizacja pogrzebu na pochówek rycerza średniowiecznego.
Gen. Bem ubrany jest w pancerz rycerza, towarzyszy mu koń, wierny przyjaciel sokół – symbol polowań, giermkowie uderzają toporami w tarcze, płaczki głośno płaczą i tłuką gliniane naczynia, wierni żołnierze niosą proporce i znaki np. orły na drzewcach.
Tak wyglądał pogrzeb rycerza. Norwid chciał jeszcze bardziej zhiperbolizować tę postać, chciał uczynić z niego wielkiego bohatera, który mógłby stać się pewnym wzorcem postępowania.
W dalszej części wiersza Norwid wskazuje jak wielką rolę odegrał gen. Bem. Otóż kondukt pogrzebowy nie zakończył swojej wędrówki, nie zatrzymał się nad czeluścią mogiły, ale jak mówi Norwid: „przesadził ją” (przeskoczył).
Ten kondukt żałobny szedł dalej i według wizji Norwida zbliżył się do miast zniewolonych i tak długo stał pod murami tych miast, aż mieszkańcy zdarli „pleśń z oczu” i rozpadły się „mury Jerycha”. Co należy rozumieć, że odzyskali swoją wolność, przestali być zniewoleni, ale swoją wolność zawdzięczają temu konduktowi gen. Bema, czyli oddziaływaniu idei wolnościowej, za wolność naszą i waszą.
Gen. Bem okazał się zatem kimś nieśmiertelnym bo jego idea jest nieśmiertelna. Taka jest rola genialnej jednostki.
Kolejnym utworem, gdzie bohaterem jest wielki człowiek to „Do obywatele Johna Browna”
John Brown był właściwie prekursorem walki z rasizmem, z niewolnictwem, prześladowaniami Murzynów. Za swoje poglądy został skazany na śmierć przez powieszenie. Norwid jest oburzony faktem, że kraj który uważany jest za symbol wolności – dławi wolność obywateli i zabija tych którzy głoszą prawdę.Ten wiersz to hołd złożony wielkiemu człowiekowi i przekonanie, że idea, której się poświęcił zatryumfuje w przyszłości, a jego ofiara nie będzie nadaremna.Zatem w wielu utworach Cyprian Kamil Norwid czyni bohaterem swoich wierszy wybitną jednostkę wskazując jej biografię.